Θα ήθελα κι εγώ να μοιραστώ τη δική μου ιστορία. Έχω πολύ σοβαρό πρόβλημα με τον εαυτό μου. Στην αρχή όλα πήγαιναν καλά. Έδωσα δεύτερη φορά πανελλήνιες το 2018 και πέρασα σε μια σχολή που μου αρέσει πολύ. Στην αρχή είχα πάρα πολύ πείσμα γιατί είχα συνηθίσει να είμαι καλά μαθήτρια και να τα καταφέρνω με ότι καταπιάνομαι. Από το δεύτερο έτος όμως και έπειτα δεν είχα όρεξη να ασχοληθώ με τίποτα. Ήθελα με ότι πιάνομαι να είμαι τέλεια, να έχω βαθμό και είχα απέχθεια σε οτιδήποτε κάτω από το μέτριο. Οπότε όταν έβλεπα ότι δεν μπορούσα να τα πάω καλά σε κάτι το παρατούσα. Επειδή δεν είχα διάθεση για τίποτα τα περισσότερα πράγματα δεν πήγαιναν όπως ήθελα με αποτέλεσμα να αγχώνομαι και να απογοητεύομαι.Τωρα τελειώνω το 3ο έτος, χρωστάω 16 μαθηματα και αισθάνομαι εντελώς αποτυχημένη, τόσο πολύ που αναρωτιέμαι πολλές φορές γιατί με ανέχονται οι άνθρωποι γύρω μου ( ο σύντροφος μου, οι φίλοι μου, οι παρέες μου). Δεν ξέρω πως να το σταματήσω αυτό. Αισθάνομαι ότι έχω μπει για τα καλά στο φαύλο κύκλο της αναβλητικότητας και ότι έχω χάσει τις ικανότητες μου. Θα ήθελα πολύ μια γνώμη. Μέχρι τώρα έλεγα στον εαυτό μου ότι μπορώ να το λύσω μόνη μου. Όμως δεν γίνεται να το λύσω μόνη μου.
Από τον/την: Δήμητρα
Aγαπητή Δήμητρα,
Αρχικά θέλω να σε ευχαριστήσω που αποφάσισες να μοιραστείς τις ανησυχίες σου και μου δίνεις την ευκαιρία να μιλήσω για ένα θέμα που απασχολεί πολλούς ανθρώπους.
Διαβάζοντας το κείμενο σου, σε αισθάνθηκα πολύ απαγοητευμένη και ψυχικά κουρασμένη. Σκέφτηκα πόσο εξαντλητικό είναι για εσένα να προσπαθείς συνεχώς να αποδείξεις πως είσαι «τέλεια».
Αναρωτήθηκα ωστόσο για ποιον γίνεται όλη αυτή η προσπάθεια; Για ποιον προσπαθείς να τα καταφέρεις σε όλα τόσο καλά καθώς και τι σημαίνει για εσένα να είσαι «τέλεια»;
Δυστυχώς, αγαπημένη μου Δήμητρα, από την πρώτη κιόλας στιγμή που ερχόμαστε στην ζωή, κουβαλάμε επάνω μας τις προσδοκίες τόσο των γονιών μας όσο και της κοινωνίας, οι οποίες έχουν προβληθεί πάνω μας με έναν πολύ ασυνείδητο τρόπο. Από μικρά παιδιά πασχίζουμε να διαμορφώσουμε την εικόνα του «τέλειου» παιδιού. Του παιδιού που είναι υπάκουο, αγαπητό, έχει φίλους και παρέες, δεν δημιουργεί προβλήματα στο σπίτι και στο σχολείο, έχει συγκεκριμένη εξωτερική εμφάνιση και είναι αρεστό, που είναι καλός μαθητής και παίρνει συνεχώς επιβραβεύσεις, που αργότερα στην ζωή του θα περάσει σε μια υψηλόβαθμη σχολή και θα ακολουθήσει ενα κοινωνικά αποδεχτό επάγγελμα, που θα έχει επιτυχίες τόσο προσωπικές όσο και επαγγελματικές κλπ κλπ. Μεγαλώνουμε μέσα σε ενα σύστημα διαρκών ανταμοιβών και μαθαίνουμε από πολύ νωρίς πως η ζωή είναι ένα διαρκές « δούναι και λαβείν». « Θα φάς γλυκό εάν είσαι καλό παιδί» λέει η μητέρα στην 6χρονη κόρη της που τσακώνεται με την αδερφή της, « θα σου πάρω αυτοκίνητο εάν περάσεις στο πανεπίστημιο» λέει ο πατέρας στον έφηβο γιο του. Αναρωτιέμαι ωστόσο Δήμητρα και θα ήθελα να αναρωτηθείς και εσύ μαζί μου, εαν στο παραπάνω παράδειγμα ο έφηβος μαθητής δεν περάσει στην σχολή που ήθελε σημαίνει πως δεν αξίζει το αμάξι; Η εάν το 6χρονο κορίτσι συνεχίζει να τσακωνεται με την αδερφή του δεν αξίζει να απολαύσει ένα γλυκό; Εγω λέω πως φυσικά και το αξίζει, γιατί η αξία μας Δήμητρα δεν έχει να κάνει με το τί καταφέρνουμε αλλά με το ποιοι είμαστε πραγματικά.
Επομένως, γίνεται αντιληπτικό με βάση το παραπάνω παράδειγμα πως η έντονη αυτοκριτική πηγάζει από τον τρόπο που έχει μεγαλώσει κάποιος. Σε κάποιες περιπτώσεις , εάν οι γονείς ενός παιδιού είναι για παράδειγμα άμεσα επικριτικοί με τις αδυναμίες του και επιπλήττουν τυχόν αποτυχίες, το παιδί μεγαλώνοντας μπορεί να εσωτερικεύσει αυτή την αυστηρότητα και να την κάνει κομμάτι του εαυτού του. Σε άλλες περιπτώσεις, τα παιδιά μπορεί απλά να αισθάνονται ότι τα αγαπούν «υπό όρους». Η αγάπη υπό όρους δεν είναι απαραίτητο να εκδηλώνεται άμεσα . Μπορεί απλά να μεταδίδεται μέσα από το πώς είναι δομημένο το περιβάλλον της οικογένειας. Αν δηλαδή ο γονιός ενθουσιάζεται μόνο όταν το παιδί κατορθώνει κάτι ή δουλεύει σκληρά για κάτι και απογοητεύεται όταν δεν πετυχαίνει, τότε η συμπεριφορά αυτή εκλαμβάνεται ως κριτική για τα λάθη τους.
Ακούγοντας σε Δήμητρα να μιλάς για τον εαυτό σου διέκρινα να έχεις εσωτερικεύσει ένα πολύ αυστηρό σύστημα αξιολόγησης και να το έχεις κάνει κομμάτι του εαυτού σου. Φαίνεται πως για εσένα, η αξία σου έχει να κάνει με τα εξωτερικά επιτεύγματα, δηλαδή με αυτά που καταφέρνεις και όχι με το ποια είσαι στην πραγματικότητα. Και αυτό φαίνεται να σου προσφέρει ασφάλεια. Αναρωτιέμαι ωστόσο πως και οι γονείς σου καθορίζουν την δική τους αξία και πόσο αυστηροί ήταν με τα λάθη και τις αποτυχίες; Τι σημαίνει άραγε για εκείνους να κάνει κάποιος λάθος; Παρατηρώ επίσης, πως όση ώρα μιλάς για τον εαυτό σου, σου βάζεις συνεχώς ταμπέλες όπως «τέλεια» ή « αποτυχημένη» και καταλαβαίνω πόσο αγχωτικό είναι να κινείσαι σε αυτό το δίπολο καθώς και πόσο ματαιωτικό είναι για εσένα η αποτυχία. Υπάρχει όμως Δήμητρα το τέλειο; Και αν ναι, ποιος είναι ο τέλειος άνθρωπος για εσένα; Πως μοιάζεις εσύ οταν είσαι «τέλεια»;
Είναι σημαντικό αγαπημένη μου Δήμητρα να γίνεις πιο συμπονετική απέναντι στον εαυτό σου, να έρθεις σε επαφή μαζί του και να ακούσεις τί πραγματικά έχει να σου πει αυτή η φωνή της επίκρισης αντί να προσπαθείς να την ξεπεράσεις. Μίλησε στον εσωτερικό σου κριτή και δες τί έχει να σου πει. Εαν είχε ανθρώπινη μορφή πως θα έμοιαζε; Ποιανού την φωνή έχει; Τι συναίσθημα κατευθύνει προς εσένα; Είναι θυμός, περιφρόνηση, άγχος; Ποιός είναι ο μεγαλύτερος φόβος του κριτή σου; Χρήσιμο επίσης θα ήταν να σκεφτείς πως θα απαντούσες σε έναν φίλο σου που θα σου έλεγε κάτι τέτοιο και αυτό μετά να μπορέσεις να το μεταφέρεις στον εαυτό σου. Για να μπορέσεις να βγεις από τον φαύλο αυτό κύκλο χρειάζεται να συμπονέσεις τον εαυτό σου και να του δώσεις εσύ την αξία που αγωνιά να πάρει από έξω. Το να αμφιβάλλει κανείς για την αξία του είναι μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία: αν ούτε καν εσύ δεν είσαι σίγουρη για την αξία σου, κανείς δεν θα πιστέψει ποτέ ότι αξίζεις.
Κάθε άνθρωπος είναι σημαντικός και ξεχωριστός και έχει την δική του αξία. Και εσύ Δήμητρα αξίζεις ανεξάρτητα από το πόσα μαθήματα χρωστάς. Και είμαι σίγουρη πως οι φίλοι σου και ο σύντροφος σου είναι πολύ περήφανοι που σε έχουν στην ζωή τους.
