Καλησπέρα! Ένα πρόβλημα που με ταλανίζει από πολύ μικρή ηλικία είναι η διαχείριση του θυμού! Νευριάζω πολύ εύκολα, σχεδόν με τα πάντα και δεν μπορώ να το αλλάξω! Έχω προσπαθήσει πολύ να μην δίνω σημασία, να μην απαντάω, να αδιαφορώ, να μην νευριάζω, αλλά δύσκολο για μένα! Όταν νευριάζω ή θυμώνω δεν ξέρω τι λέω πολλές φορές δεν μπορώ να το διαχειριστώ, φωνάζω, λέω πράγματα που δεν τα εννοώ, δεν τα πιστεύω. Όμως, υπάρχουν άνθρωποι στους οποίους ξεσπάω και δεν το αξίζουν γιατί δεν φταίνε σε τίποτα. Έχω προσπαθήσει και συνεχίζω να προσπαθώ να μειώσω τα νεύρα και τον θυμό μου αλλά θα ήθελα και την δική σας συμβουλή! Ευχαριστώ!
Από τον/την: Α
Αγαπητέ/η Α,
Σε ευχαριστούμε πολύ που μας εμπιστεύτηκες για να μοιραστείς την ιστορία σου. Καταλαβαίνω από όσα μας λες πως σε ταλαιπωρεί αρκετά το θέμα που μας περιγράφεις, αλλά μας μίλησες ανοιχτά για αυτό και αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό πρώτο βήμα.
Ο θυμός δεν είναι παρά ένα από τα πολλά συναισθήματα που βιώνουμε στην καθημερινότητά μας και στη συνδιαλλαγή μας με άλλους ανθρώπους. Ο θυμός λοιπόν είναι μία συναισθηματική κατάσταση και μία αντίδραση είτε απέναντι σε κάτι που συνήθως νιώθουμε ότι μπορεί να μας απειλεί, έρχεται σε αντίθεση με τις ανάγκες μας, μας αδικεί ή μας επιτίθεται είτε ως έκφραση άλλων (συνήθως υποβοσκόντων και καταπιεσμένων) συναισθημάτων, όπως της θλίψης, της ζήλιας, του φόβου, κ.α. Το ερέθισμα που θα τον προκαλέσει αλλά και η αντίδραση σε αυτό είναι διαφορετικά για τον κάθε άνθρωπο και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Σίγουρα ο θυμός δεν είναι ένα ευχάριστο συναίσθημα πόσο μάλλον όταν αυτό επιφέρει αλλαγές και στο σώμα μας, καθώς είναι συχνό να ανεβαίνουν οι παλμοί και η θερμοκρασία του σώματος, να αυξάνεται η πίεση, να νιώθουμε πως κοκκινίζουμε και “φουντώνουμε”. Όπως και για όλα τα συναισθήματα που είναι φυσιολογικό να βιώνουμε, έτσι και στην περίπτωση του θυμού το σημαντικό είναι να γνωρίζουμε τι τον προκαλεί αλλά και το πως τον εκφράζουμε.
Συνήθως η αυτόματη, ενστικτώδη αντίδραση στο συναίσθημα του θυμού εκδηλώνεται με μία πιο χειμαρρώδη και επιθετική μορφή, φωνάζοντας, αντιδρώντας έντονα, ξεσπώντας. Όταν είτε ο θυμός είτε κάποιο άλλο συναίσθημα εκφράζεται με έντονο και εκρηκτικό τρόπο είναι συχνά μία προσπάθεια να εκτονωθεί η εσωτερική ένταση που έχει συσσωρευθεί ή να επικοινωνηθεί μία ανάγκη μας η οποία δεν έχει εκφραστεί με άλλο τρόπο. Ωστόσο, ο θυμός μπορεί είτε να εκφραστεί με αυτόν τον τρόπο, είτε να καταπιεστεί και να κατευναστεί με αποτέλεσμα να εσωτερικευθεί και να εκφραστεί σε ανύποπτο χρόνο, ίσως σε πιο έντονο βαθμό. Επομένως, μία απόκριση που βρίσκεται στο μέσο αυτού του συνεχούς μεταξύ επιθετικής έκφρασης και παθητικότητας είναι πιο λειτουργική και αποτελεσματική για την επικοινωνία στις σχέσεις μας. Ο Αριστοτέλης μάλιστα ανέφερε πως “Το να νιώθει κάποιος θυμό είναι εύκολο. Το να θυμώνει όμως κάποιος για τον λόγο που πρέπει, με αυτούς που πρέπει, με τον τρόπο που πρέπει, την χρονική στιγμή που πρέπει, στο βαθμό που πρέπει είναι η πραγματική αρετή”. Όταν βέβαια μας κυριεύει ο θυμός είναι δύσκολο να ελέγξουμε εκείνη τη στιγμή τις αντιδράσεις μας και είναι συχνό να αντιδρούμε με τρόπο υπερβολικό και πιθανόν, όπως είπες και εσύ, σε άτομα τα οποία δεν φταίνε.
Επομένως, θα ήταν χρήσιμο για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε και να εκφράσουμε με τρόπο λειτουργικό το θυμό (αλλά και οποιοδήποτε άλλο συναίσθημα) να συνειδητοποιήσουμε γιατί νιώθουμε αυτό που νιώθουμε. Συνήθως όταν κάτι μας θυμώνει εκείνη την ώρα εστιάζουμε στο πως θα εκτονώσουμε το θυμό μας και όχι στο ερέθισμα που μας τον προκάλεσε ώστε να τον διαχειριστούμε. Πολλές φορές μπορεί το ερέθισμα που μας θυμώνει εκείνη τη δεδομένη στιγμή να είναι απλώς η αφορμή ώστε να εκτονωθεί η ένταση που έχουμε εσωτερικεύσει λόγω πρότερων εμπειριών, αρνητικών σκέψεων ή/και συναισθημάτων. Μπορεί κάτι λοιπόν να αγγίζει μία ευαίσθητη χορδή και να δημιουργείται αυτή η ανεξέλεγκτη αντίδραση. Οπότε σε αυτό το σημείο αγαπητή/έ Α χωρίς να κάνω υποθέσεις θα ήθελα να σε ρωτήσω, τι είναι αυτό που έχεις αντιληφθεί πως σε θυμώνει; Έχεις παρατηρήσει μήπως υπάρχει κάποιο μοτίβο, δηλαδή να θυμώνεις συστηματικά με κάτι συγκεκριμένο, μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο ή ο θυμός σου δημιουργείται ανεξαρτήτως συνθηκών;
Για να σου είναι πιο εύκολο να παρατηρήσεις την πηγή του θυμού σου θα ήθελα να σου προτείνω την επόμενη φορά που θα πιάσεις τον εαυτό σου να αρχίζει να εκνευρίζεται με κάτι να πάρεις λίγο χρόνο. Εφόσον ανέφερες πως όταν θυμώνεις μπορεί να σου ξεφύγουν πράγματα που δεν τα εννοείς, προσπάθησε να σταματήσεις για ένα λεπτό, ζήτα ακόμη και από το συνομιλητή σου λίγο χρόνο καθώς θέλεις να ηρεμήσεις και δοκίμασε τα εξής:
Πάρε 3 βαθιές ανάσες. Ο εκνευρισμός που νιώθεις εκείνη τη στιγμή μπορεί να αυξήσει τους παλμούς σου και να σε κάνει να νιώσεις ακόμη υψηλότερη ένταση. Αναπνέοντας ήρεμα και βαθιά θα σε βοηθήσει να έρθεις σε επαφή με το σώμα σου και να χαλαρώσεις.
Μέτρα ανάποδα από το 10. Αυτό θα σου αποσπάσει προσωρινά την προσοχή και μέχρι να φτάσεις στο 0 θα έχεις στρέψει τη σκέψη σου μακριά από το ερέθισμα που σου προκάλεσε θυμό. Αν νιώθεις πως χρειάζεσαι επιπλέον χρόνο μέτρησε αντίστροφα από το 100.
Φέρε στο μυαλό σου μία όμορφη εικόνα. Την ώρα που προσπαθείς να ηρεμήσεις τον εαυτό σου από την ένταση του θυμού σκέψου ένα χαρούμενο μέρος, ένα τοπίο στη θέα του οποίου ηρεμείς και χαλαρώνεις και μείνε για μερικά λεπτά ή δευτερόλεπτα εκεί. Αν δεν νιώθεις πως σε βοηθάει αυτό, ψάξε κάποιο αντικείμενο ή κάποιον ήχο στο χώρο και παρατήρησέ το. Το ζητούμενο είναι με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο να αποσπαστεί η προσοχή σου για λίγο σε κάτι που δεν σου δημιουργεί ένταση ώστε να επιστρέψεις και να αντιμετωπίσεις πιο ψύχραιμα το θυμό σου και αυτό που τον προκαλεί.
Εστίασε στον εαυτό σου. Παρατήρησε το σώμα σου και τι νιώθεις να συμβαίνει μέσα σου. Όταν πιεζόμαστε ψυχολογικά αυτό αντανακλάται στο σώμα μας και μας λέει πολλά. Άκουσέ το. Επεξεργάσου τις αρνητικές σκέψεις που κάνεις και πυροδοτούν τον θυμό σου. Αναλογίσου τι είναι αυτό που πραγματικά σε εξοργίζει εκείνη τη στιγμή και αξιολόγησέ το. Είναι δικαιολογημένος ο θυμός σου, δηλαδή έχει συμβεί κάτι το οποίο αντικειμενικά κρίνεις πως είναι αρκετό να σε θυμώσει;
Βάλε ένα φρένο. Από τη στιγμή που ξέρεις ότι θα αντιδράσεις με τον τρόπο που μέχρι στιγμής αντιδράς στο θυμό, σκέψου τι διαφορετικό θα ήθελες να κάνεις εκείνη τη στιγμή; Ο θυμός είναι πολύ ευεργετικός όταν εκφράζεται με τρόπο σωστό και λειτουργικό. Ποια λοιπόν θα ήθελες να είναι η αντίδρασή σου ώστε να εκφραστεί με αυτό τον τρόπο ο θυμός που νιώθεις και τι πιστεύεις ότι πρέπει να αλλάξει για να γίνει η έκφρασή του πιο αποδοτική;
Πες στον εαυτό σου εκείνη την ώρα αυτό που έχει ανάγκη να ακούσει. Επανέλαβε σιωπηλά ή και φωναχτά μία φράση που θα σε ηρεμήσει, όπως “όλα θα πάνε καλά”, “ηρέμησε”, κλπ. Όσο το επαναλαμβάνεις τόσο θα πείσεις τον εαυτό σου για αυτό που του λες και θα το πιστέψει.
Συζήτησε ακόμη αν θέλεις με τους ανθρώπους που έχεις γύρω σου τη δυσκολία που αντιμετωπίζεις ως προς τη διαχείριση του θυμού είτε σε μία στιγμή ηρεμίας είτε και τη στιγμή που νιώθεις πως θυμώνεις. Η στήριξη και η κατανόηση εκ μέρους τους αφού τους εξηγήσεις επί της ουσίας τη θέση σου είναι πολύ σημαντική και θα σε βοηθήσει στο να το διαχειριστείς καλύτερα.
Θα σου πρότεινα εάν θέλεις να κρατήσεις ένα είδους ημερολόγιο στο οποίο θα καταγράφεις τις σκέψεις σου, τα συναισθήματά σου, αλλά και την συμπεριφορά σου (την αντίδραση δηλαδή που είχες) τις στιγμές που ένιωθες θυμό, όπως και την αιτία, το πλαίσιο στο οποίο βρισκόσουν. Μετά από λίγες ημέρες, όταν νιώθεις ήρεμος/η, διάβασε το. Αυτό θα σε βοηθήσει με τον εξής τρόπο: όταν βρίσκεσαι σε ένταση και οι σκέψεις σου μπουν στο χαρτί, αποτυπώνονται πολύ διαφορετικά από το να τις ανακαλέσεις απλώς μετά το πέρας των ημερών. Βλέποντας τι είναι αυτό που ένιωθες εκείνη τη στιγμή και τι το προκαλούσε θα μπορέσεις να αυτοαξιολογήσεις πιο αποτελεσματικά τον εαυτό σου.
Τέλος, θα ήθελα για ακόμη μία φορά να σου υπενθυμίσω πως και ο θυμός, αν και δυσάρεστος, παραμένει ένα από τα πολλά φυσιολογικά συναισθήματα που βιώνουμε. Πάντα έχει κάτι να μας πει αν τον ακούσουμε προσεκτικά και μπορεί να αποβεί πολύ χρήσιμος αν τον αξιοποιήσουμε και τον εκφράσουμε με τον κατάλληλο τρόπο.
Ελπίζω αγαπητή/έ Α οι σκέψεις μου και τα λόγια μου να σε βοήθησαν. Μην ξεχνάς πως είμαστε εδώ για οτιδήποτε άλλο χρειαστείς.