Είμαι τόσο μπερδεμένη. Εδώ και 12 χρόνια μπαινοβγαίνω στα ψυχιατρεία. Δεν ξέρω τί γίνεται. Φταίω; Πολλές σκέψεις. η μητέρα μου είναι καλά;;; Διαβάζω άρθρα σε site ψυχολογίας και νιώθω λες και με βλέπω. Δεν πρέπει να είναι καλά. Έχει θέματα και για να μην το παραδεχτεί, λέει ότι τα έχω εγώ. Χαίρεται. Δεν με αφήνει να προχωρήσω τη ζωή μου. Με αντιμετωπίζει με ένα ξερό “ναι” ή με ένα σκέτο “αν νομίζεις ότι αυτί θες , ότι το μπορείς κάνε το”. Είναι τοοοοοσα πολλά που δεν λέγονται…. Φοβάμαι πως ο χρόνος μου τελειώνει. Δεν ξέρω τι να κάνω;;; Οι γονείς μου είναι 59 η μάνα μου και ο πατέρας μου 67. Φοβάμαι ότι ο πατέρας μου νιώθει να τρελαίνεται με την συνθήκη όλη αυτή στο σπίτι. Και δεν θέλω να πάθει κάτι εξαιτίας μου. Τί να κάνω;;;;; Φταίει η μάνα μου ή εγώ;
Από την: Laura
Αγαπητή Laura,
αρχικά θα θέλαμε να σε ευχαριστήσουμε για αυτό το προσωπικό μοίρασμα στη σελίδα μας. Η αλήθεια είναι πως από το μήνυμα σου συναισθάνομαι την απογοήτευση σου, αλλά και μία θλίψη. Καθώς το θέμα που θίγεις, οικογενειακές σχέσεις και προβλήματα, είναι αρκετά ευαίσθητο, θα φροντίσω να είμαι φειδωλή στα σχόλια μου.
Η εμπειρία μου σε ψυχιατρικό νοσοκομείο μου έδωσε μία τελείως διαφορετική εικόνα από εκείνη που είχα στο μυαλό μου. Η νοσηλεία αν και απαραίτητη πολλές φορές, με γνώμονα πάντα τη βοήθεια του ασθενούς, την αντιμετώπιση διάφορων ψυχιατρικών προβλημάτων και των συμπτωμάτων τους και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, δεν είναι εύκολη. Αντιθέτως, πολλές φορές είναι χρονοβόρα και με πολλές διακυμάνσεις. Πρωτίστως, εξαρτάται από τη θέληση του θεραπευόμενου, εάν δηλαδή ο ίδιος έχει επιλέξει ή δεχθεί τη νοσηλεία και είναι έτοιμος να «παλέψει» για την θεραπεία του. Δευτερευόντως, σημαντικό ρόλο παίζει η ασθένεια και η θεραπεία της, καθώς και η συνέπεια σε αυτή. Η φαρμακευτική αγωγή δεν θεραπεύει από τη μια στιγμή στην άλλη, απαιτεί χρόνο και ίσως χρειαστούν επιμέρους αλλαγές μέχρι να καθοριστεί. Μη ξεχνάμε πως κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και κάθε άνθρωπος βιώνει την ασθένεια του διαφορετικά.
Στεκόμαστε, λοιπόν, δίπλα στον ασθενή, προσπαθούμε να αντιληφθούμε τις δυσκολίες του, να κατανοήσουμε την οπτική του, να αποδεχθούμε τη διαφορετικότητα του, να τη σεβαστούμε (καθώς μόνο μάθημα μπορεί να αποτελέσει για εμάς), να τον διδάξουμε να «στέκεται όρθιος» και να είναι λειτουργικός ως επί το πλείστον, και αν είναι εφικτό (κάποιες ασθένειες έχουν πλήρη ίαση) να τον οδηγήσουμε στην «επιφάνεια», πέρα από κάθε δυσκολία.
Αγαπητή, δεν γνωρίζω τους λόγους νοσηλείας σου, όμως θα ήθελα να τονίσω πως καμία ασθένεια δεν προέρχεται από δικό μας λάθος. Σε καμία περίπτωση δεν ευθύνεσαι εσύ για τη νόσηση σου! Εσύ, όμως, αν το θελήσεις, είσαι ικανή να παλέψεις απέναντι στην ασθένεια σου και να βγεις νικήτρια! Αν θεωρείς ότι η θεραπεία σου είναι στάσιμη, δεν επιφέρει αποτέλεσμα (λαμβάνοντας υπόψιν το χρόνο θεραπείας), αν για οποιονδήποτε λόγο δεν είσαι ικανοποιημένη, ίσως χρειάζεται να αλλάξεις θεραπεία. Μη διστάσεις, λοιπόν, να το συζητήσεις με τον θεράποντα γιατρό σου ή ίσως να αναζητήσεις και μία δεύτερη γνώμη. Η ασθένεια σου δεν σου αφαιρεί το αυθαίρετο δικαίωμα να αποφασίζεις για τη ζωή σου και την υγεία σου. Να θυμάσαι πως κάθε θεραπεία απαιτεί θέληση, χρόνο, προσπάθεια… Ίσως πέσεις αρκετές φορές, αλλά μην παραιτηθείς, σφίξε τα δόντια να σηκωθείς και τότε το αποτέλεσμα θα σε δικαιώσει!
«Νοῦς ὑγιής ἐν σώματι ὑγιεῖ» διαβάζουμε στο ποίημα του σατιρικού ποιητή Ιουβενάλη. Σε πιο ελεύθερη μετάφραση αποδίδουμε την εξής ερμηνεία: για να είναι ο νους υγιής, πρέπει και το σώμα να είναι υγιές. Στις μέρες μας πολλοί φροντίζουμε το σώμα μας, αλλά ελάχιστοι τον νου.
Τις περισσότερες φορές, αν όχι όλες η ασθένεια έχει τις ρίζες της στην παιδική ή εφηβική ηλικία. Ως παιδιά, θάβουμε βαθιά την λύπη, την απογοήτευση, την περιφρόνηση, την απέχθεια και το μίσος, ακόμη και τη βία που βιώσαμε στην τρυφερή εκείνη ηλικία. Αναρωτιέστε τι ενήλικες έγιναν ή θα γίνουν;! Κάποια στιγμή στο μέλλον η συσσώρευση αυτών έρχεται στην επιφάνεια με τη μορφή κάποιας διαταραχής (εξαιρούνται ασθένειες με γενετικό και βιολογικό υπόβαθρο). Η παιδική τους αθωότητα χάθηκε, η αγάπη που δεν έλαβαν τους στιγμάτισε, ο ψυχισμός τους πυρπολήθηκε ανεπανόρθωτα. Δεν πρόκειται για δικό τους λάθος. Η ανατροφή των παιδιών συμβάλλει καθοριστικά στη ενήλικη ζωή του. Βρέφη που ανέπτυξαν έναν ασφαλή τύπο προσκόλλησης* με το βασικό πρόσωπο φροντίδας τους, είναι πιθανό να αναπτύξουν ευκολότερα την ανθεκτικότητα, την ανεξαρτησία, τον έλεγχο των συναισθημάτων τους, την ενσυναίσθηση, τις κοινωνικές τους δεξιότητες, τα θετικά τους συναισθήματα και την θετική αυτοεκτίμηση. Συνήθως εμφανίζουν σημαντικότερα επιτεύγματα και επιτυχίες, αποτελεσματικότερη συναισθηματική, κοινωνική και συμπεριφορική προσαρμογή και καλύτερες κοινωνικές σχέσεις συγκριτικά με τα παιδιά με ανασφαλή ή αποδιοργανωμένη προσκόλληση*.
Ας πούμε πως το DNA μας είναι ρυθμισμένο κατά τέτοιο τρόπο, ώστε κάθε άνθρωπος να αποζητά ανθρώπους γύρω του, φίλους που θα προσφέρουν τον ώμο τους, οικογένεια που θα δώσει απλόχερα χέρι βοηθείας, αναζητά αγάπη, συμπόνια, συμπαράσταση, ενσυναίσθηση, κατανόηση. Το περιβάλλον μας, ωστόσο, δεν στέκεται πάντα δίπλα μας. Υπάρχουν περιπτώσεις, αντιθέτως, όπου συναντάμε τους κοντινούς μας ανθρώπους απέναντι μας είτε από επιλογή τους είτε από άγνοια. Σαφώς και δεν περιμένουμε πως ένας άνθρωπος θα πρέπει να γνωρίζει πως να συμπεριφερθεί και να σταθεί σε έναν άνθρωπο που νοσεί, αλλά προσδοκούμε πως θα αναζητήσει πληροφορίες από τους αρμόδιους θεράποντες (ψυχίατρους & ψυχολόγους) για το πως να στηρίξει τον θεραπευόμενο. Όταν το περιβάλλον μας μας δυσκολεύει περισσότερο και αρνείται να εκπαιδευτεί στον σωστό και αποτελεσματικό τρόπο παροχής φροντίδας, τότε ίσως είναι ωφελιμότερο να απομακρυνθούμε.
Αγαπητή Laura, με παραξένευσε ιδιαίτερα η φράση σου “φοβάμαι πως ο χρόνος μου τελειώνει”. Ποτέ δεν ξέρουμε πότε θα έρθει το τέλος, γι’ αυτό στη συγκεκριμένη περίπτωση νομίζω πως είναι ορθότερο να λέμε πως “υπάρχει πάντα χρόνος για βελτίωση”, “μπορώ να τα καταφέρω, αρκεί να το προσπαθήσω”. Πάντα υπάρχει χρόνος για να επιδιώξουμε την «ίαση». Η χειρότερη ασθένεια είναι η παραίτηση! Επίσης, δεν είσαι εσύ υπεύθυνη για τον πατέρα σου. Εκείνος θα δώσει τη δική του μάχη. Το να αναλαμβάνεις τη δική του ευθύνη, μόνο επιπλέον βάρος στην πλάτη σου σου προσφέρει.
Φυσικά, πάντα υπάρχουν άνθρωποι να μας βοηθήσουν να σταθούμε γερά στα πόδια μας. Προσωπική μου άποψη είναι να πάψεις να ψάχνεις τον εαυτό σου σε άρθρα ψυχολογίας, διότι συνήθως παρουσιάζουν από μία γενικότερη σκοπιά τις ψυχικές ασθένειες και τα συμπτώματα αυτών, το επίπεδο λειτουργικότητας κ.λπ. Όπως, όμως, προανέφερα καθένας είναι διαφορετικός, για το λόγο αυτό και κάθε θεραπεία είναι εξατομικευμένη. Τα άρθρα περισσότερο θα σε μπερδέψουν παρά θα σε βοηθήσουν. Σε περίπτωση που έχεις λάβει διάγνωση ψυχιατρικής ασθένειας μπορείς να αναζητήσεις έγκυρες πηγές, προκειμένου να ενημερωθείς για τη συγκεκριμένη ασθένεια, αλλά πάντα σε συνεννόηση με τον ψυχίατρο σου.
Επιπρόσθετα, θεωρώ μέγιστης σημασίας την ψυχοθεραπεία. Η φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με το κατάλληλο είδος ψυχοθεραπείας μπορεί να επιφέρει πολύ θετικά αποτελέσματα για τον θεραπευόμενο. Με βάση τις πληροφορίες που μου έδωσες, ίσως η Συστημική Ψυχοθεραπεία να είναι κατάλληλη για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζεις. Η Συστημική Ψυχοθεραπεία, η οποία βασίζεται στη θεωρία των συστημάτων όπως αυτή εφαρμόστηκε στο πεδίο της ψυχικής υγείας, προσφέρει κατανόηση του τρόπου σχετίζεσθαι και τη δυνατότητα για νέα σχήματα σχέσεων πιο λειτουργικά, που προάγουν την ανάπτυξη. Ο θεραπευόμενος γίνεται κατανοητός ως συμμετέχοντας σε ένα πλέγμα σχέσεων και όχι ως μεμονωμένο άτομο. Για το λόγο αυτό διερευνώνται οι σχέσεις, όπως διαμορφώνονται στο τώρα ή όπως έχουν διαμορφωθεί στο παρελθόν, οι ρόλοι και οι θέσεις με στόχο την αύξηση της κατανόησης του εαυτού σε σχέση με τους άλλους.
Αγαπητή Laura, ελπίζω οι σκέψεις, οι παρατηρήσεις και οι προτάσεις μου να σου φανούν χρήσιμες και ωφέλιμες. Η ομάδα μας είναι πάντα εδώ για να σε ακούσει και να σου σταθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μη διστάσεις, λοιπόν, να επικοινωνήσεις μαζί μας εκ νέου όποτε το χρειαστείς!
*ασφαλής προσκόλληση: είδος προσκόλλησης που αναπτύσσεται ανάμεσα στη μητέρα (ή το πρόσωπο φροντίδας) και το βρέφος. Αναπτύσσεται, όταν η μητέρα ανταποκρίνεται κατάλληλα στις ανάγκες του βρέφους της, είναι σταθερά διαθέσιμη, ευαίσθητη απέναντι στα μηνύματα του και δεκτική ως προς την δυσφορία του.
*ανασφαλής προσκόλληση: αυτό το είδος προσκόλλησης αναπτύσσεται όταν η μητέρα είναι λιγότερο δεκτική και ευαίσθητη απέναντι στις απαιτήσεις του μωρού της για ασφάλεια και παρηγοριά, δεν είναι σταθερά διαθέσιμη ή παρουσιάζει απρόβλεπτη ανταπόκριση στις ανάγκες του. Διακρίνεται στον απορριπτικό/αποφευκτικό δεσμό (η μητέρα είναι συχνά απορριπτική, δεν ανταποκρίνεται άμεσα και συνήθως είναι επικριτική και αντιδρά με θυμό ή τιμωρία όταν το παιδί εκφράζει έντονα συναισθήματα) και τον αγχώδη/αμφιθυμικό θεσμό (μη διαθέσιμη και ευαίσθητη στις ανάγκες του βρέφους μητέρα, αγνοεί το βρέφος και είναι απρόβλεπτη στην ανταπόκριση της. Σε ακραίες περιπτώσεις, οι φόβοι και οι ανησυχίες του παιδιού αγνοούνται πλήρως και εκείνο αισθάνεται συναισθηματικά εγκαταλελειμμένο).
*αποδιοργανωμένη προσκόλληση: οι φροντιστές είναι τελείως απρόβλεπτοι και παρέχουν κακής ποιότητας φροντίδας.
*Η στήλη Ψtalk έχει περισσότερο συμβουλευτικό χαρακτήρα και δεν αντικαθιστά την Ψυχοθεραπεία ή οποιονδήποτε άλλο τρόπο παρέμβασης.
