“Ζούσα μέχρι πριν 3 μήνες σε μια δυσλειτουργική οικογένεια με πατέρα με φανερά ψυχολογικά τραύματα για τα οποία δεν δεχόταν βοήθεια. Συνεπώς τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς στο πέρας του χρόνου να έχουν αποκτήσει μέσω αυτής της κατάστασης τα δικά τους ψυχολογικά τραύματα και πλέον να τους βγαίνουν και ψυχοσωματικά . Τα υπόλοιπα μέλη έχουμε απομακρυνθεί από αυτό το άτομο και έχουμε κόψει όλες μας τις επαφές, παρόλο που ανά διαστήματα δεχόμαστε απειλές και βρισιές από τον ίδιο που φύγαμε. Έχουμε ξεκινήσει ψυχοθεραπεία και προσπαθούμε να αποβάλλουμε όλα τα άσχημα αυτών των χρόνων. Ζούμε στην επαρχία και μαθαίνουμε απο κοινούς γνωστούς ότι μας βρίζει (ακόμη) παντού. Θα ήθελα να ρωτήσω, είναι ” εντάξει” να έχω απομακρυνθεί τελείως απο τον πατέρα μου, να έχω κόψει κάθε επαφή και να μη νιώθω καμία επιθυμία να τον αντικρύσω; Σίγουρα ακούω ότι είναι εντάξει όλο αυτό, απλά για έναν λόγο που δεν τον έχω διευκρινίσει ακόμη μέσα μου, νιώθω λίγες τύψεις οπότε ψάχνω μια επιβεβαίωση από παντού..”
Ευχαριστώ εκ των προτέρων.
Αγαπητέ/Αγαπητή,
Ξεκινώντας θα ήθελα να αναγνωρίσουμε μαζί το πόσο σημαντικό είναι το βήμα που έχεις κάνει τόσο εσύ, όσο και τα υπόλοιπα μέλη ως προς την αναζήτηση υποστήριξης. Αυτή είναι η αρχή αλλά και η βάση σου για να πορευτείς σταθερά και συνειδητά προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Αυτή σου η απόφαση εκδηλώνει το θάρρος να εκτεθείς, να μοιραστείς σημαντικές πτυχές του εαυτού, αλλά και την υπευθυνότητα σου ως προς την αντίληψη του «σχετίζομαι». Επίσης, θα ήθελα να σ’ ευχαριστήσω που μοιράζεσαι μαζί μου αυτόν σου τον προβληματισμό και ελπίζω αυτά που ακολουθούν να αποτελέσουν τροφή για σκέψη.
Μέσα από αυτά που μοιράστηκες καταλαβαίνω πως βιώνεις μία έντονη ψυχολογικά συνθήκη. Αν μάλιστα αναλογιστούμε και την εκδήλωση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων, θα μου επιτρέψεις να χρησιμοποιήσω τον όρο καταπίεση. Πολλές φορές, όταν δεν εκδηλώνουμε συναισθηματικά αυτό που βιώνουμε, το σώμα μας επιλέγει να πάρει την πρωτοβουλία αυτή και να μας “προστατέψει”, υπενθυμίζοντας μας πως κάτι δεν πάει καλά. Έχοντας πια την δυνατότητα να το αναγνωρίσουμε, μέσα από αυτά τα συμπτώματα, μπορούμε να αναλάβουμε δράση. Μέσα σ’ αυτή τη δράση, τα ψυχοσωματικά δεν εξαφανίζονται απευθείας, αλλά υπομονετικά και σε βάθος χρόνου. Βρίσκεσαι ήδη στη θέση να αναγνωρίσεις το δυσλειτουργικό οικογενειακό σου σύστημα και το αντίκτυπο που είχε αυτό σε εσένα. Αυτό και μόνο αποδεικνύει την προσωπική δουλειά που έχεις ήδη ξεκινήσει να κάνεις με τον εαυτό σου.
Για να μιλήσουμε όμως πιο συγκεκριμένα, θα αναφερθώ αρχικά στην πορεία της ψυχοθεραπείας. Είναι σημαντικό να αναλογιστούμε πως η προσωπική μας εξέλιξη αναπόφευκτα επηρεάζει τον τρόπο που σχετιζόμαστε. Έτσι λοιπόν και εσύ, στην πορεία της δικής σου ψυχοθεραπείας, κατευθύνεσαι σε μία περίοδο επαναπροσδιορισμού. Με άλλα λόγια, ακόμα και οι πιο άκαμπτες για σένα απόψεις μέχρι στιγμής, θα μπορούσαν να τεθούν σε διαδικασία διερεύνησης. Για παράδειγμα, αν εσύ μέχρι στιγμής ήσουν σίγουρη πως θέλεις να διακόψεις την επαφή με τον πατέρα, τίθεσαι σε μία διαδικασία να επαναπροσδιορίσεις αυτήν σου την σκέψη και να αναρωτηθείς αν είναι αυτό που πραγματικά επιθυμείς. Αυτό είναι ένα απολύτως φυσιολογικό στάδιο στην πορεία της ψυχοθεραπείας και αυτή η αναζήτηση θα σε οδηγήσει στην απάντηση που ψάχνεις.
Ως προς την επαφή με το πατέρα σου, θα ήθελα να αναφερθώ στις ανθρώπινες σχέσεις. Οι σχέσεις της ζωής μας σαφώς μεταβάλλονται. Είναι σημαντικό να αποδεχτούμε πως οι άνθρωποι γύρω μας δεν αλλάζουν απλά επειδή το επιθυμούμε εμείς. Δυστυχώς ή ευτυχώς, ακόμα και μέσα από τη δική σου πορεία εξέλιξης δεν θα μπορούσαμε με ένα μαγικό ραβδί να αλλάξουμε τις πτυχές του πατέρα σου που σε πλήγωσαν και πιθανότατα να συνεχίζουν να σε πληγώνουν. Αν λοιπόν υπολογίσουμε το παραπάνω, μένει μία σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων. Φυσικά, πάντα υπάρχει η επιλογή να διακοπεί, καθώς κανείς δεν μπορεί να ορίσει το τι είναι σωστό και τι είναι λάθος. Ο όρος «εντάξει» όπως αναφέρεις, είναι «εντάξει» εφόσον το πρόσημο της απόφασής σου στο τέλος της ημέρας είναι θετικό για σένα, ως προς αυτή τη περίπτωση. Αυτό δεν είναι εγωιστικό, αλλά είναι μέρος της προσωπικής σου φροντίδας. Το τι είναι «εντάξει» λοιπόν, σχετίζεται περισσότερο με το τι ορίζεις εσύ ως «εντάξει». Τι σημαίνει για σένα να είσαι εντάξει με το να διακόψεις κάθε επαφή μαζί με τον πατέρα σου; Τι σημαίνει για σένα να μην θέλεις να τον αντικρύσεις; Τι σημαίνει για σένα να αναζητάς επιβεβαίωση για αυτήν σου την απόφαση, οι δεύτερες αυτές σκέψεις; Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως αναφέρεσαι σε μία εδραιωμένη «φιγούρα» της ζωής σου, την πατρική, με ό,τι αυτό συνοδεύεται για τον καθένα.
Επίσης, χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε, εμείς οι άνθρωποι προσεγγίζουμε τις σχέσεις μας με οικονομικούς όρους. Αν το αποτέλεσμα μίας σχέσης για μας είναι θετικό την κρατάμε. Αν είναι αρνητικό, είτε προσπαθούμε να επαναπροσδιορίσουμε αυτά που δεν μας ικανοποιούν, εφόσον θέλουμε να διατηρήσουμε τη σχέση στη ζωή μας, είτε την διακόπτουμε. Αυτή η διαδικασία δεν περιλαμβάνει μόνο εσένα, αλλά και τον άνθρωπο με τον οποίο σχετίζεσαι. Οι σχέσεις άλλωστε είναι μία ισορροπία, η οποία μεταβάλλεται, καθώς μεταβάλλεται και αυτό που φέρνει ο κάθε άνθρωπος σ’ αυτήν. Αν για παράδειγμα εσύ μου φωνάξεις και απαντήσω στον ίδιο τόνο, πιθανότατα να μαλώσουμε. Αν εγώ συνεχίσω σε κάθε δική σου ένταση να απαντάω στον ίδιο τόνο, η σχέση μας θα στηριχτεί και θα βασιστεί σ’ αυτήν την ισορροπία. Αν εγώ όμως στη δική σου ένταση, την επόμενη φορά, αποφασίσω να το συζητήσω, να εκφράσω τα συναισθήματα και τους προβληματισμούς μου, ή και να αποχωρήσω, θα αλλάξω την ισορροπία. Αυτό είναι απλά ένα παράδειγμα που δείχνει ότι μία σχέση διαθέτει δύο πλευρές, χωρίς να σημαίνει ότι κάποια από τις δύο πλευρές χρειάζεται να καταπιεστεί. Είναι σημαντικό σε κάθε δική μας σχέση, να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας την αξία του, αυτά που μπορούμε και θέλουμε να δώσουμε σ’ αυτήν και το τι τελικά μας προσφέρει η σχέση αυτή. Επίσης, είναι σημαντικό να θυμόμαστε την αξία της ανοιχτής επικοινωνίας και της έκφρασης των συναισθημάτων και σκέψεων μας. Εκφράζομαι ελεύθερα; Πως με κάνει να αισθάνομαι όταν εκφράζομαι ελεύθερα σ’ αυτό το άτομο;
Τέλος, θα ήθελα απλά να κάνω ξεκάθαρο πως τα πράγματα γύρω μας δεν χωρίζονται απαραίτητα σε μαύρα ή άσπρα, σωστά ή λάθος. Υπάρχουν τόσες άλλες αποχρώσεις, πέραν των δύο απόλυτων και καμία φυσικά δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως απόλυτα σωστή ή λάθος. Η δική σου απόχρωση, η δική σου επιλογή, αυτή που σε κάνει να αισθάνεσαι «εντάξει», ό,τι και αν σημαίνει το «εντάξει» για σένα την εκάστοτε στιγμή, είναι αυτή που θα μπορούσε να δώσει απάντηση στον προβληματισμό σου.
Σε όλα τα παραπάνω, αναφέρομαι σε διάφορα κομμάτια που ίσως να σχετίζονται με την ερώτηση σου. Ελπίζω να σου έδωσαν το «πάτημα» για να πορευτείς προς την καλύτερη δυνατή κατεύθυνση για σένα. Σ’ ευχαριστώ για το χρόνο σου, παραμένω στη διάθεσή σου και σου εύχομαι ό,τι καλύτερο!
Φιλικά,
Ειρήνη Παναγιωτίδου
Συμβουλευτική Ψυχολόγος, MSc
