Γεια σας. Είμαι 17 και από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου “ζω” υπερβολικά στο μυαλό μου. Δηλαδή κάνω πάρα πολλά σενάρια ακόμα και με άτομα τα οποία έχω δει ελάχιστες φορές ή και καθόλου. Σενάρια που δεν έχουν κάποια βάση. Δυσκολεύομαι να το ελέγξω και με δυσκολεύει και στο διάβασμα και στα μαθήματα. Γιατί συμβαίνει αυτό και τι μπορώ να κάνω για να το περιορίσω;
Από την: Φιλιώ
Αγαπητή μου Φιλιώ,
Σ’ ευχαριστώ πολύ για το μοίρασμα του προβληματισμού σου. Αναφέρεις πως στην καθημερινότητά σου απορροφάς πολλή ενέργεια σε σκέψεις και κυρίως σε σενάρια και υποθέσεις που αφορούν άλλους ανθρώπους και που δε στηρίζονται σε πραγματικά δεδομένα. Η αλήθεια είναι πως η φράση «κάνω σενάρια» ερμηνεύεται ποικιλοτρόπως και αναρωτιέμαι τι εννοείς εσύ με αυτό. Σενάριο, για παράδειγμα, μπορεί να σημαίνει ότι αναλύεις υπερβολικά διάφορες καταστάσεις που συνέβησαν ή που πρόκειται να συμβούν ή ότι προσπαθείς να καταλάβεις τις σκέψεις των άλλων για σένα. Επειδή δεν έχω σαφή εικόνα για το πώς εννοείς αυτό που μοιράζεσαι, θα προσπαθήσω να απαντήσω όσο ακριβέστερα μπορώ.
Το να κάνουμε σενάρια, όπως και να’ χει είναι αρκετά εξαντλητικό και είναι λογικό να μη μπορείς να συγκεντρωθείς στο διάβασμά σου. Μία ερώτηση, την οποία θα ήθελα να σκεφτείς, είναι η εξής: Κάνοντας σενάρια, τι κερδίζω; Όταν μία συμπεριφορά ή μία τακτική την επαναλαμβάνουμε- ακόμα κι αν δε μας κάνει καλό- , συνήθως υπάρχει κάποιος λόγος. Εάν, για παράδειγμα, τείνουμε να υπεραναλύουμε και πασχίζουμε να μαντέψουμε τις προθέσεις των άλλων ή σκεφτόμαστε τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά και δεν έγινε, πολλές φορές κρύβεται έντονη ανασφάλεια και ανάγκη για έλεγχο των καταστάσεων. Ή, επίσης, αν ανησυχούμε πολύ για το πώς μας βλέπουν οι άλλοι και για το τι εντύπωση έχουμε δώσει, ίσως να υπάρχει στο βάθος μία χαμηλή αυτοεκτίμηση που μας κάνει να θέλουμε δεύτερες γνώμες για καθετί που πράττουμε ή λέμε. Κάτι που συνηθίζω να λέω και θα το μοιραστώ και μαζί σου, είναι ότι πριν ψάξουμε το τι μπορούμε να κάνουμε για να διαχειριστούμε κάτι, πρώτα χρειάζεται να βρούμε το γιατί το κάνουμε, δηλαδή την αιτία.
Αναφέρεις, επίσης, πως «ζεις» διαρκώς μέσα στο μυαλό σου. Που δε ζεις ζώντας στο μυαλό σου; Τι αποφεύγεις ζώντας εκεί; Είναι μερικές ερωτήσεις που συνδέονται με την αιτία. Προσπάθησε να απαντήσεις με ανοιχτή ψυχή και ειλικρίνεια προς τον εαυτό σου.
Πάμε, τώρα, και στα πιο πρακτικά. Ένας εξαιρετικός τρόπος να έρθεις σε επαφή με αυτά που σκέφτεσαι είναι να τα γράφεις. Ξεκίνα ημερολόγιο σκέψεων και συναισθημάτων, ώστε να εξασκηθείς στο να παρατηρείς τις σκέψεις που κάνεις. Την επόμενη φορά που θα παρατηρήσεις ότι κάνεις σενάρια, κάθισε και σημείωσε ο, τι σκέφτεσαι, όπως το σκέφτεσαι. Αναρωτήσου, στη συνέχεια, ποια ανάγκη σου σε οδήγησε να κάνεις υποθέσεις, δηλαδή το γιατί συνέβη αυτό. Γράφοντας τις περιπτώσεις αυτές κάθε φορά, θα αρχίσεις να παρατηρείς μοτίβα και συμπεράσματα σχετικά με τους λόγους που τείνεις να κάνεις σενάρια. Τέλος, ό, τι γράψεις αμφισβήτησέ το, σαν να είσαι ένας δικηγόρος που κάνει αντίλογο στο σενάριο. Ρώτα, λοιπόν, το μυαλό σου: Πως αποδεικνύεται αυτό που σκέφτομαι; Μήπως ερμηνεύεται κάπως αλλιώς; Είναι ρεαλιστικό αυτό που σκέφτομαι; Αμφισβητώντας τις σκέψεις σου θα εξασκηθείς ώστε κάποια στιγμή να το κάνεις μόνη σου, γλιτώνοντας περιττές σκέψεις και άγχος. Ο τρόπος που σκεφτόμαστε και συμπεριφερόμαστε είναι μαθημένος, διότι ίσως σε μικρότερη ηλικία να μας φαινόταν χρήσιμος και να μας βοηθούσε. Μπορούμε, ωστόσο, να επανεκπαιδεύσουμε τον εγκέφαλό μας να βλέπει και την άλλη όψη του νομίσματος, ώστε να είμαστε όσο γίνεται σε εσωτερική ισορροπία. Μην ξεχνάς, βέβαια, ότι θέλει εξάσκηση και χρόνο, άρα και αρκετή υπομονή.
Μία επίσης πολύ καλή ιδέα, είναι να ξεκινήσεις συναντήσεις με έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ώστε να λάβεις στήριξη και μία πιο εξειδικευμένη βοήθεια, προσαρμοσμένη στις ανάγκες και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζεις.
Ευχόμαστε να βοηθήσαμε. Είμαστε στη διάθεσή σου.
