Ειμαι 22, πρωτοετής φοιτήτρια ψυχολογίας και έχω απογοητευτεί με την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα με τους ψυχολόγους. Πώς θα μπορούσα να προσανατολιστώ ώστε να ασκήσω το επάγγελμα στην Ελλάδα; Ποιος κλάδος ψυχολογίας «ευδοκιμεί»; Υπάρχει τρόπος να εργαστούμε ως επαγγελματίες ψυχικής υγείας σε μια χώρα που δεν τηρείται ο κώδικας δεοντολογίας και δεν υπαρχουν σαφή όρια των επαγγελματιών;
Από τον/την: Μ.Τ
Αγαπητή μου Μ.Τ.,
Αρχικά, θα θέλαμε να σε ευχαριστήσουμε που επέλεξες την σελίδα μας για να εκφράσεις τις ανησυχίες σου σχετικά με το επαγγελματικό κομμάτι του χώρου της Ψυχολογίας και θίγεις ένα τόσο σημαντικό θέμα που αφορά στην δεοντολογική και την ηθική διάσταση του επαγγέλματος.
Δεν θα σου κρύψω πως αρκετά από τα ερωτήματά σου έχουν περάσει από το μυαλό των περισσότερων ψυχολόγων, ειδικά νέων στον χώρο. Θα προσπαθήσω να σου εκφράσω την προσωπική μου άποψη, χωρίς αυτό να σημαίνει πως είναι de facto για όλους.
Όσον αφορά στο πρώτο σου ερώτημα, το πώς θα μπορούσες να προσανατολιστείς ως προς την άσκηση του επαγγέλματος αυτού στην Ελλάδα, θα ήθελα να σου πω πως αυτό, θα το νιώσεις από μόνη σου μέσα από την εμπειρία και τα χρόνια σπουδών. Τι εννοώ: η επιστήμη της Ψυχολογίας, είναι τόσο ευρεία, με τόσους κλάδους να την απαρτίζουν, τόσο στο εφαρμοσμένο, όσο και στο ακαδημαϊκό πλαίσιο, που πραγματικά ως πρωτοετής φοιτήτρια είναι σχεδόν αδύνατον να συνειδητοποιήσεις από τώρα πού πραγματικά κατευθύνεσαι. Προσωπικά πιστεύω, πως μέσα από τα χρόνια των σπουδών σου, θα δεις αρχικά ως προς ποια μαθήματα έχεις μεγαλύτερη «συμπάθεια» για αρχή, που ενδεχομένως έπειτα, να αποτελέσουν την και την επαγγελματική σου κατεύθυνση.
Υπάρχουν κλάδοι όπως η Νευροψυχολογία, η Κλινική Ψυχολογία, η Κοινωνική Ψυχολογία, η Γνωστική Ψυχολογία, η Ψυχολογία Προσωπικότητας, η Σχολική Ψυχολογία, η Οργανωσιακή Ψυχολογία κ.ο.κ.
Δεν θα μπορούσα να σκεφτώ μια μοναδική απάντηση ως προς το ποιος κλάδος εξ αυτών «ευδοκιμεί». Έκαστος κλάδος της Ψυχολογίας μελετά συνιστώσες της ανθρώπινης συμπεριφοράς, προσπαθώντας να δώσει εξήγηση σε αυτήν μέσα από ένα συγκεκριμένο εννοιολογικό πλαίσιο, ανάλογα τον κλάδο.
Π.χ. η Νευροψυχολογία δίνει αρκετή έμφαση στο βιολογικό υπόβαθρο της ανθρώπινης συμπεριφοράς, η Κλινική Ψυχολογία σχετίζεται αρκετά με τον συνδυασμό θεωρίας και πράξης καθώς αποτελεί έναν περισσότερο εφαρμοσμένο κλάδο, η Γνωστική προσπαθεί να ερμηνεύσει περισσότερο τις νοητικές διεργασίες, η Κοινωνική εξηγεί την ανθρώπινη συμπεριφορά ως αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης με το κοινωνικό σύνολο. Από την άλλη, η Σχολική Ψυχολογία πρόκειται για ένα επιστημονικό πεδίο που σχετίζεται με τη διάγνωση και θεραπεία παιδιών και εφήβων, καθώς και στην παροχή συμβουλευτικής και ψυχοεκπαίδευσης σε γονείς, οικογένειες και σχολεία, με σκοπό προαγωγή της ψυχικής υγείας και μιας λειτουργικής διαδικασίας μάθησης.
Η επιστήμη της Ψυχολογίας, λοιπόν, αποτελείται από επικαλυπτόμενα γνωστικά πεδία, τα οποία επιδιώκουν να εξηγήσουν την ανθρώπινη συμπεριφορά ανάλογα με κάποιες κατευθυντήριες γραμμές. Επομένως, δεν θα έλεγα πως κάποιος συγκεκριμένος κλάδος ευδοκιμεί, καθώς ο ένας παίρνει από τους άλλους στοιχεία που βοηθάνε ακριβώς στον σκοπό αυτόν της επιστήμης.
Θεωρώ πως μέσα από την εμπειρία και την πράξη θα συνειδητοποιήσεις ακριβώς με ποιον πληθυσμό σου αρέσει περισσότερο να δουλεύεις, τι σε δυσκολεύει περισσότερο, τι σου αρέσει να μελετάς, ακόμη και τι «αντέχει» περισσότερο το στομάχι σου, αν ασχοληθείς με τον εφαρμοσμένο κλάδο και όχι τόσο με τον ακαδημαϊκό.
Όσον αφορά στον κώδικα δεοντολογίας, χρειάζεται κατ’εμέ, πολλή προσοχή, υπευθυνότητα και σαφή προσωπική ευθύνη του θεραπευτή ως προς την τήρησή του, καθώς όταν δεν υπάρχουν σαφή δεοντολογικά όρια, δεν υπάρχει πλαίσιο, άρα επηρεάζεται αυτόματα – εκτός από το ηθικό – ακόμη και το θεραπευτικό κομμάτι.
Χωρίς πλαίσιο, αυτόματα μειώνεται το κίνητρο του θεραπευόμενου, δεν μπορεί να συνάψει και να διατηρήσει την θεραπευτική σχέση, καθώς δεν την κατανοεί. Θέλει πολλή προσοχή όταν γίνεται η προσέγγιση από τον ειδικό ψυχικής υγείας και όσο το δυνατόν περισσότερη προσπάθεια να μην αποδομηθούν τα ξεκάθαρα και σαφή όρια.
Αγαπητή μου Μ.Τ., καταλαβαίνω απόλυτα τις ανησυχίες σου καθώς αφορά στο μέλλον που έχεις οραματιστεί για τον εαυτό σου και χτίζεις τώρα σπουδάζοντας. Θα ήθελα όμως να σου δώσω μια συμβουλή, προσπάθησε να δίνεις μεγαλύτερη έμφαση στο παρόν. Τι εννοώ: οι άνθρωποι μόνο το παρόν έχουμε, το «εδώ & τώρα», καλώς ή κακώς, δεν έχουμε το μέλλον στο εδώ και τώρα. Προσπαθούμε όσο το δυνατόν περισσότερο να το «ελέγξουμε» αλλά δεν μπορούμε στον απόλυτο βαθμό. Ας δούμε λοιπόν στο τώρα τι μπορούμε να κάνουμε, ας απολαύσουμε το παρόν, ας το καταλάβουμε κι ας το επεξεργαστούμε στον χρόνο που βρίσκεται, ώστε να το μετουσιώσουμε ως ένα γερό θεμέλιο για το μέλλον. Δίνοντας όλη μας την ενέργεια σε ανησυχίες για το μέλλον, χάνουμε κατά πολύ την ευκαιρία να διοχετεύσουμε ακριβώς αυτήν την ενέργεια στο παρόν.
Επομένως, απόλαυσε τα φοιτητικά σου χρόνια σπουδάζοντας την επιστήμη που σου αρέσει και επέλεξες, και όλα τα υπόλοιπα είμαι σίγουρη πως θα τα δεις κι εσύ προσωπικά από την εμπειρία σου στην ώρα τους.
Μέχρι τότε δίνε αρκετή βάση στο παρόν ώστε να παίρνεις ενέργεια για το μέλλον!
Είμαι προσωπικά και εγώ, αλλά και η σελίδα στη διάθεσή σου για οτιδήποτε χρειαστείς, μην διστάσεις να επικοινωνήσεις! Σε ευχαριστώ που μοιράστηκες την ιστορία σου μαζί μας!
Η στήλη Ψtalk έχει περισσότερο συμβουλευτικό χαρακτήρα και δεν αντικαθιστά την Ψυχοθεραπεία ή οποιονδήποτε άλλο τρόπο παρέμβασης.
Στείλε και εσύ τον δικό σου προβληματισμό ανώνυμα πατώντας στο κουμπί της αρχικής και λάβε απάντηση από ειδικό ψυχικής υγείας.
