Έχω κάποιους προβληματισμούς σχετικά με τη φιλία. Γενικά έχω παρατηρήσει ότι προσελκύω συναισθηματικά μη διαθέσιμα άτομα. Για παράδειγμα μια καλή μου φίλη θα με θυμηθεί όταν θέλει να βγει χωρίς το αγόρι της ο οποίος γενικά την έχει απομακρύνει απ’ όλους μας. Δεν γνωρίζει, ας πούμε, τι γίνεται στην καθημερινότητά μου και γενικά νομίζω πως είναι μόνο από την πλευρά μου η προσπάθεια διατήρησης της φιλίας. Να της μιλήσω ή να τα παρατήσω;
Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας.Από την: Felicia
Αγαπητή Felicia,
θα θέλαμε να σε ευχαριστήσουμε που απευθύνθηκες στην ιστοσελίδα μας για να εκφράσεις τους προβληματισμούς σου σχετικά με τη φιλία και τη συναισθηματική διαθεσιμότητα των ανθρώπων.
Πριν εστιάσουμε στο ερώτημά σου θεωρώ χρήσιμο να αναρωτηθούμε τι είναι η φιλία. Σύμφωνα με την βιβλιογραφία, η φιλία ορίζεται ως η στενή διαπροσωπική σχέση που χαρακτηρίζεται από αμοιβαία στοργή, εμπιστοσύνη, υποστήριξη και αλληλεπίδραση χωρίς υποχρεωτικό βιολογικό δεσμό.
Ο ψυχολόγος Ρόμπερτ Στέρνμπεργκ στην θεωρία του (το τριγωνικό μοντέλο της αγάπης) αναφέρει ότι η φιλία χαρακτηρίζεται κυρίως από οικειότητα, δηλαδή συναισθηματική εγγύτητα και κατανόηση χωρίς την ένταση του πάθους ή τη δέσμευση της ρομαντικής αγάπης. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι απαραίτητο συστατικό για μια φιλική σχέση είναι η συναισθηματική σύνδεση ανάμεσα στα μέλη της, η οικειότητα και η ελευθερία να είναι το κάθε μέλος της ο εαυτός του μέσα στην σχέση.
Όσον αφορά σ’ εσένα, μας αναφέρεις ότι έχεις παρατηρήσει ότι προσελκύεις συναισθηματικά μη διαθέσιμα άτομα. Τι σημαίνει, όμως, αυτό; Πότε κάποιος είναι συναισθηματικά μη διαθέσιμος;
Συναισθηματικά μη διαθέσιμα είναι τα άτομα που δυσκολεύονται να εκφράσουν ή να ανταποκριθούν στα συναισθήματα των άλλων. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχουν χαμηλά ποσοστά ενσυναίσθησης. Κάποια άτομα αποφεύγουν τις βαθιές συζητήσεις ή μπορεί και να αποσύρονται όταν αντιλαμβάνονται ότι η σχέση τείνει να γίνει πιο βαθιά και ουσιαστική. Επίσης, μπορεί να φαίνονται απόμακροι ή/και ψυχροί και να δυσκολεύονται να δείξουν φροντίδα και αγάπη στους άλλους. Μπορεί να είναι αναποφάσιστοι στις σχέσεις τους και στα μηνύματα που εκπέμπουν στους άλλους δηλαδή απ’ την μία να δίνουν το περιθώριο για μια πιο στενή σχέση αλλά από την άλλη να κρατάνε και μια απόσταση. Είναι πιθανό να νιώθουν άβολα με την εγγύτητα και να προσπαθούν να τη μειώσουν μέσω του σαρκασμού, της αποφυγής ή της ψυχρότητας. Τα παραπάνω είναι κάποια χαρακτηριστικά που πιθανώς να έχει ένα μη διαθέσιμο συναισθηματικά άτομο.
Όταν αναφέρεις, λοιπόν, ότι προσελκύεις τέτοιου είδους άτομα αναγνωρίζεις σε αυτά κάποιο από τα παραπάνω χαρακτηριστικά; Αναρωτιέμαι αν έχεις παρατηρήσει να ακολουθείς ένα μοτίβο στην επιλογή των φίλων σου. Εννοώ ότι έχεις παρατηρήσει ότι η πλειονότητα των φίλων σου έχει αυτή τη συμπεριφορά απέναντί σου ή αναφέρεσαι συγκεκριμένα σε αυτή τη φίλη; Μας λες ότι αυτή η φίλη σου σε θυμάται όταν θέλει να βγει χωρίς το αγόρι της και γενικά την έχει απομακρύνει ο σύντροφος της απ’ όλη την παρέα. Διαβάζοντας αυτή την φράση σκέφτομαι πως η φίλη σου μπορεί να είναι τόσο ερωτευμένη που να διοχετεύει όλο το συναίσθημά της στον σύντροφό της και όντως να μην έχει “περίσσευμα” συναισθήματος για τις άλλες σχέσεις της. Επίσης, πιστεύεις ότι ο σύντροφός της την έχει απομακρύνει απ’ όλους σας. Αναρωτιέμαι γιατί να την έχει απομακρύνει ο σύντροφος; Μέσα από τα λόγια σου αντιλαμβάνομαι μια σκοπιμότητα του συντρόφου να την απομακρύνει από την παρέα της, που όντως μπορεί να συμβαίνει. Από την άλλη όμως, αναρωτιέμαι πως η φίλη σου κάνει κι εκείνη την επιλογή της και αν δεν ήθελε να απομακρυνθεί ή αν ήθελε να μοιράσει τον χρόνο της θα μπορούσε να το κάνει ακόμα κι αν την πιέζει ο σύντροφός της. Θέλω να πω πως η φίλη σου μπορεί να επιλέξει με ποιον θέλει να μοιράζει τον χρόνο της και ποια είναι η επιθυμία της.
Σε αυτή την κατάσταση ίσως να μην υπάρχει “σωστό ή λάθος” γιατί ίσως η ανάγκη για εγγύτητα από έναν σύντροφο να υπερτερεί από την εγγύτητα της φιλίας. Όμως το πώς αισθάνεσαι εσύ γι’ αυτή την κατάσταση είναι επίσης πολύ σημαντικό. Αγαπητή Felicia, εσύ πόσο συναισθηματικά διαθέσιμη είσαι γι’ αυτή την φίλη; Μας αναφέρεις πως αισθάνεσαι ότι εσύ μόνο κάνεις προσπάθειες για την διατήρηση της φιλίας. Αυτό πώς σε κάνει να νιώθεις; Υπάρχουν στιγμές που μια σχέση μπορεί να διατηρείται επειδή ο ένας έχει την δυνατότητα και τον συναισθηματικό χώρο να προσφέρει περισσότερα επειδή για εκείνον έχει αξία αυτή η σχέση οπότε επιτρέπει στον εαυτό του να προσφέρει περισσότερα γιατί το έχει ανάγκη. Και αντίστοιχα κάποια άλλη στιγμή αυτό να συμβεί αντίστροφα. Όμως για να διατηρηθεί και να προχωρήσει μια σχέση το βασικό συστατικό είναι η ισοτιμία στο “δούναι και λαβείν”. Γιατί όταν σε δύο μέλη ο ένας προσπαθεί και δίνει περισσότερα από τον άλλο σε μόνιμη βάση, θα έρθει η στιγμή που θα νιώσει “υποωφελημένος” δηλαδή ότι στερείται συναισθήματος από αυτή την σχέση. Χρειάζεται μια αμοιβαιότητα στη σχέση, με λίγα λόγια. Το γεγονός ότι δεν γνωρίζει την καθημερινότητά σου μπορεί να είναι το λιγότερο σε σχέση με το πώς νιώθεις γενικά μέσα στην σχέση με την φίλη σου.
Όσον αφορά στο ερώτημά σου αν θα της μιλήσεις ή να τα παρατήσεις δεν μπορώ να σου δώσω κάποια απάντηση γιατί την απάντηση την γνωρίζεις εσύ. Τι χρειάζεσαι να σου προσφέρει ένας φίλος; Τι θα ήθελες να σου προσφέρει ένας φίλος; Τι θα ήθελες να δίνεις εσύ μέσα σε μια φιλική σχέση; Με βάση τα όσα είπαμε μέχρι τώρα και με βάση τις ανάγκες σου ίσως να βοηθηθείς ώστε να προσανατολιστείς στο τι θα ήθελες να κάνεις. Αυτό που μπορώ να απαντήσω με βεβαιότητα είναι ότι η έκφραση του συναισθήματος και μια συζήτηση όταν κάτι συμβαίνει, είναι βοηθητική και πάει την σχέση παρακάτω. Το θέμα είναι αν είσαι διαθέσιμη να μπεις σε αυτή τη διαδικασία.
Κλείνοντας, όλες οι σχέσεις χρειάζονται τον χρόνο τους και απαιτούν κόπο. Μπορεί να ξεκινάνε και στην πορεία του χρόνου να αλλάζουν μορφή ή/και να τελειώνουν. Όλα εξαρτώνται από την επιθυμία και την διάθεση και των δύο μελών της να δουλέψουν γι’ αυτή τη σχέση. Γιατί μια ουσιαστική σχέση χρειάζεται ελευθερία, ειλικρίνεια και συναισθηματικά παρόντες ανθρώπους.
Αγαπητή Felicia, ελπίζω να σε βοήθησα στα ερωτήματά σου σχετικά με την φιλία και την διαθεσιμότητα. Μη διστάσεις να επικοινωνήσεις ξανά, αν χρειαστείς την βοήθειά μας.
*Η στήλη Ψtalk έχει περισσότερο συμβουλευτικό χαρακτήρα και δεν αντικαθιστά την Ψυχοθεραπεία ή οποιονδήποτε άλλο τρόπο παρέμβασης.
Στείλε και εσύ τον δικό σου προβληματισμό ανώνυμα πατώντας στο κουμπί
της αρχικής και λάβε απάντηση από ειδικό ψυχικής υγείας.
