Καλησπέρα! Ταλαιπωρούμαι χρόνια από κρίσεις άγχους και κρίσεις πανικού αλλά δεν έχω πάει σε ψυχοθεραπευτή γιατί θέλω να το παλέψω μόνη μου. Τον περισσότερο χρόνο το καταφέρνω, ανά διαστήματα όμως που πιέζομαι λόγω δουλειάς μου βγαίνουν ψυχοσωματικά και έντονες εκρήξεις και πλέον έχω άρνηση να ασχοληθώ με οτιδήποτε επαναλαμβάνεται και με πιέζει, είμαι σχεδόν απαθής. Η διάθεσή μου μπορεί να χαλάσει από οτιδήποτε έστω και ασήμαντο και συνεχώς αισθάνομαι εξαντλημένη. Αυτό σημαίνει πως δεν μπορώ πλέον να το αντιμετωπίσω μόνη μου;
Από την: Μαρία
Αγαπητή Μαρία,
Σε ευχαριστούμε που μοιράστηκες μαζί μας τον προβληματισμό σου, τις σκέψεις σου. Παρακάτω θα προσπαθήσω να σε βοηθήσω με βάση αυτά τα οποία αναφέρεις στο μήνυμα σου.
Το πρώτο και το πιο σημαντικό: Η κρίση πανικού είναι μια έκρηξη συσσωρευμένης πίεσης και στρες, η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνιμα και αποτελεσματικά εφόσον αναζητήσεις θεραπεία. Θα έχεις τη δυνατότητα να μάθεις πώς να διαχειρίζεσαι το άγχος και τις εκδηλώσεις του, μέσα από την ψυχοθεραπεία και τη θεραπευτική παρέμβαση του ψυχολόγου–ψυχοθεραπευτή. Σε κάθε περίπτωση, συστήνεται το άτομο να αναζητήσει τη βοήθεια ψυχολόγου για τις κρίσεις πανικού, καθώς, χωρίς θεραπεία, τα συμπτώματα δεν αναμένεται να περιοριστούν, αντίθετα πιθανότατα να επιδεινωθούν. Και όπως ήδη αναφέρεις ταλαιπωρείσαι χρόνια.
Ειδικότερα: η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία αποτελεί την πλέον σύγχρονη, επιστημονικά τεκμηριωμένη και αποτελεσματική μορφή ψυχοθεραπείας- αποτελεί μια εκπαιδευτική διαδικασία κατά την οποία ο θεραπευτής έχει το ρόλο του “δασκάλου” και ο θεραπευόμενος το ρόλο του “μαθητή”. Στόχος είναι η όσο το δυνατόν αμεσότερη και πληρέστερη αντιμετώπιση της διαταραχής ή της δυσλειτουργίας του θεραπευόμενου, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της προσαρμοστικότητάς του στις στρεσογόνες καταστάσεις και η τόνωση της αυτοπεποίθησης-αυτοεκτίμησής του.
Τι είναι η κρίση πανικού: Οι κρίσεις πανικού έρχονται ξαφνικά, χωρίς προφανή αιτία. Οι άνθρωποι που βιώνουν κρίσεις πανικού εμφανίζουν συνδυασμούς των παρακάτω συμπτωμάτων: Αισθάνονται ότι μπορεί να τρελαθούν, να χάσουν τον έλεγχο του μυαλού ή του εαυτού τους, ότι θα πάθουν εγκεφαλικό, ένα ξαφνικό φόβο ότι θα πεθάνουν (πχ έμφραγμα, “θα σπάσει η καρδιά μου”), αποστασιοποιημένοι (αποκομμένοι) από τον εαυτό τους (πχ ότι είναι έξω από το σώμα τους και παρατηρούν τον εαυτό τους σαν τρίτος).
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Ταχυπαλμία (αυξημένοι καρδιακοί παλμοί)
- Πόνο στο στήθος, δύσπνοια
- Αίσθηση πνιγμού, δυσκολία στην αναπνοή
- Ίλιγγο, ζάλη
- Εξάψεις ή ρίγος
- Ναυτία
- Μούδιασμα στο κεφάλι ή στα άκρα, μυρμήγκιασμα
- Τρέμουλο
- Ταχύπνοια, μικρές αναπνοές
- Πόνο στο στομάχι
- Εφίδρωση
Τα συμπτώματα της κρίσης πανικού κορυφώνονται εντός 10 λεπτών, και στη συνέχεια σταδιακά υποχωρούν. Μετά από μια κρίση πανικού οι άνθρωποι αισθάνονται αγχωμένοι και ανήσυχοι για το υπόλοιπο της ημέρας. Είναι απαραίτητη η γνώμη ψυχολόγου ή ψυχιάτρου, ο οποίος θα εκτιμήσει την εκάστοτε περίπτωση.
Όταν εκδηλώνεται μια διαταραχή πανικού, ο εγκέφαλος και το σώμα μας αντιδράει σαν να βιώνει επίθεση, οπότε θα προσπαθήσει είτε να αμυνθεί είτε να αποδράσει. Το άγχος, κατά την κρίση πανικού, δεν είναι συνειδητό. Σύμφωνα με μελέτες, ελέγχεται από τα πιο πρωτόγονα τμήματα του εγκεφάλου μας, ο οποίος δεν διαχωρίζει μεταξύ ενός εξωτερικού κινδύνου, όπως μπορεί να είναι η επίθεση από ένα άγριο ζώο, και ενός εσωτερικού κινδύνου, όπως μια οδύνη του παρελθόντος ή μια ανησυχία για το μέλλον.
- Ο πανικός γεννιέται μέσα μας και εκπροσωπεί ένα κομμάτι του εαυτού που αισθάνεται συγκυριακά ή μόνιμα περιθωριοποιημένο, που δεν ακούγεται. Ο πανικός δεν έχει αρνητικό ή θετικό πρόσημο, δεν μας οδηγεί προς μια καλύτερη ή χειρότερη εκδοχή, εκπροσωπεί κάθε φορά το αποκλεισμένο κομμάτι και εμφανίζεται όταν τα πράγματα φτάνουν σε οριακό σημείο. Συνήθως έχουν προηγηθεί άλλες προειδοποιήσεις, οι οποίες και αυτές έχουν αγνοηθεί. Πρόκειται για ένα καμπανάκι που μας υποχρεώνει να αναγνωρίσουμε ότι κάτι δεν πάει καλά.
- Απέφυγε να παλέψεις με την κρίση πανικού. Κάτι τέτοιο, απλά θα αυξήσει τα επίπεδα αδρεναλίνης. Αποδέξου, ότι το αίσθημα πανικού θα έρθει και θα φύγει, επιτρέποντας στα συμπτώματα να παίξουν τον ρόλο τους στη δυσάρεστη αυτή κατάσταση.
- Εξωτερίκευσε τα συναισθήματά σου. Στον σύντροφό σου, σε έναν φίλο σου, την οικογένεια σου ή ακόμα και σε έναν ειδικό, ό,τι σε απασχολεί, διευκολύνοντας τον εαυτό σου να απαλλαγεί από τα υπερβολικά συναισθήματα.
- Όταν συμβεί η κρίση πανικού, εστίασε την προσοχή σου σε κάτι “έξω” από τον εαυτό σου. Άκου λίγη μουσική ή ασχολήσου με κάτι που σε ευχαριστεί, περιμένοντας τα συμπτώματα να υποχωρήσουν.
- Τεχνική χαλάρωσης: Αρχικά κλείσε τα μάτια και ανάπνευσε αργά και βαθιά. Ανακάλυψε τις περιοχές της έντασης και εξαφάνισέ τες με το μυαλό σου. Έπειτα, χαλάρωσε κάθε μέρος του σώματός σου, σιγά σιγά ξεκινώντας από τα πόδια. Σκέψου ευχάριστα και καθημερινά πράγματα και πρόσωπα. Έπειτα από 20 λεπτά, πάρε μερικές βαθιές ανάσες και τεντώσου.
- Πείσε τον εαυτό σου, ότι τα συμπτώματα δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα υπερευαίσθητο νευρικό σύστημα. Πρόκειται απλά για παροδικά συναισθήματα, τα οποία δεν είναι ούτε επιζήμια, ούτε επικίνδυνα για την υγεία σου.
- Μείωσε την έκθεση σε αγχωτικές καταστάσεις.
- Εστίασε σε ό,τι κάνεις καλά. Σίγουρα έχεις κάνει κάποια καλά πράγματα στην πορεία της ζωής σου. Επειδή, όμως, η κατάθλιψη θολώνει την κρίση μας, δίνεις υπερβολική έμφαση στα αρνητικά γεγονότα και ξεχνάς τα θετικά. Σου προτείνω λοιπόν κάθε βράδυ να γράφεις σε ένα τετράδιο τρία πράγματα που κάνεις ή έκανες καλά.
- Συχνά οι κρίσεις πανικού συνυπάρχουν με κατάθλιψη, καθώς και στις δύο περιπτώσεις, δεν έχουμε επεξεργαστεί δυσφορικά συναισθήματα του παρελθόντος, δεν ερχόμαστε σε επαφή με τα πραγματικά συναισθήματα που μας δυσκολεύουν και κρίνουμε πολύ αυστηρά τον εαυτό μας.
Τι είναι η κρίση άγχους: Ενώ οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται εντελώς ξαφνικά, τα συμπτώματα της κρίσης άγχους εμφανίζονται μετά από ένα διάστημα υπερβολικής ανησυχίας. Τα συμπτώματα μπορεί να γίνουν έντονα μέσα σε λίγα λεπτά ή ώρες. Γενικά, είναι λιγότερο έντονη από ότι η κρίση πανικού.
Τα συμπτώματα της κρίσης άγχους περιλαμβάνουν:
- Το άτομο τρομάζει πιο εύκολα
- Πόνο στο στήθος
- Ζαλάδα
- Ξηρό στόμα
- Αίσθημα παλμών στο στομάχι
- Κόπωση
- Φόβο
- Ευερεθιστότητα
- Απώλεια συγκέντρωσης
- Μυϊκό πόνο
- Μούδιασμα στο κεφάλι ή στα άκρα, μυρμήγκιασμα
- Ταχυπαλμία
- Ανησυχία
- Ταχύπνοια
- Διαταραχές στον ύπνο
- Αίσθηση πνιγμού, δύσπνοια
- Ταραχή και αγωνία
Τα συμπτώματα του άγχους συνήθως διαρκούν περισσότερο από τα συμπτώματα της κρίσης πανικού. Ίσως επιμένουν για μέρες, εβδομάδες ή μήνες.
Η ψυχοθεραπεία σαφώς και μπορεί να βοηθήσει στην αναγνώριση των αιτιών και στην διαχείριση των συμπτωμάτων. Ακόμα, είναι ιδιαίτερα βοηθητική για την διαχείριση του άγχους και των κρίσεων πανικού.
Δες μέσα από την οπτική της αυτο-αποδοχής. Μπορείς να σταθείς μπροστά στον καθρέφτη, να κοιτάξεις τον εαυτό σου στα μάτια και να πεις:
- Βρίσκομαι ακριβώς εκεί που χρειάζομαι να είμαι; Έχω όλα όσα πραγματικά χρειάζομαι;
- Τι έχω καταφέρει ήδη στη ζωή μου και ποια είναι τα δυνατά μου σημεία;
- Ποιοι οι στόχοι μου; Είναι μικροί και εφικτοί για να κατορθώσω να τους πετύχω σταδιακά;
- Με ακούω; Ποιες είναι οι επιθυμίες μου; Τις ακούω;
Συνειδητοποίησε την αλήθεια! Οι σκέψεις είναι απλά σκέψεις. Ξεκίνα να βλέπεις τις σκέψεις σου αυτό που πραγματικά είναι. Το άγχος γεννά περισσότερο άγχος, δημιουργώντας έναν καταστροφικό κύκλο με αποτέλεσμα να αισθάνεσαι αγχωμένη/νευρική/αβοήθητη. Όταν έχεις άγχος, δίνεις στις σκέψεις σου μεγάλο νόημα, και άρα, πολλή δύναμη. Θα ήθελα να αναρωτηθείς τα εξής:
-Ποιο είναι το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί;
-Πόσες πιθανότητες πραγματικά έχει αυτό να συμβεί;
-Πώς θα ήθελα να αισθάνομαι τη δεδομένη στιγμή; Έχεις τη δύναμη να επιλέγεις πως θέλεις να αισθάνεσαι! Καίριας σημασία να εκδηλώνεις τα συναισθήματα σου και όχι να τα καταπιέζεις, καθώς η συσσώρευση των αρνητικών συναισθημάτων θα έχει και αρνητικά επακόλουθα όπως αυτοκαταστροφικές τάσεις, ψυχικές διαταραχές, αδυναμία ελέγχου.
Όπως λέω συχνά στους θεραπευόμενους μου, φαντάσου πως οι σκέψεις σου είναι ηθοποιοί μέσα στο κεφάλι σου. Κάποιοι παίζουν όμορφα και σου αρέσει να τους ακούς, κάποιοι όχι. Δεν μπορείς να επιλέξεις ποιοι ηθοποιοί θα ανέβουν στη σκηνή, ούτε πόση ώρα θα καθίσουν πάνω. Αυτό που μπορείς να ελέγξεις είναι ποιος θα σταθεί στον προβολέα μπροστά, πού θα κάνεις δηλαδή εσύ το focus. Επομένως, οι ηθοποιοί-σκέψεις θα πηγαινοέρχονται πάνω στη σκηνή, όπως και τα θετικά/αρνητικά συναισθήματα που τις συνοδεύουν, θα παραμένουν όμως στο φόντο σου, καθώς εσύ θα επιλέγεις πού θα στρέφεις την προσοχή σου κάθε φορά, πού θα στρέφεις τον προβολέα σου.
Οι κρίσεις πανικού, οι κρίσεις άγχους, τα ψυχοσωματικά, αποτελούν καμπανάκια ότι κάτι πρέπει να αλλάξεις, είναι ένας τρόπος να σε ακούσεις. Είναι ο τρόπος που ο οργανισμός μας αντιδρά στο μπούκωμα!
Να θυμάσαι πως: Οι κρίσεις άγχους και κρίσεις πανικού είναι διαφορετικές αλλά μοιράζονται κάποια κοινά συμπτώματα. Οι κρίσεις πανικού είναι συνήθως ξαφνικές και έντονες, ενώ οι κρίσεις άγχους ακολουθούν μετά από παρατεταμένο άγχος. Θα ήθελα λοιπόν να σου πω πως υπάρχει διέξοδος χρησιμοποιώντας το σωστό “κλειδί”. Το “κλειδί” είναι η είσοδος σε μία θεραπευτική συμμαχία.
Το πού βρίσκεσαι τώρα δεν είναι αυτό που είσαι.
Σε ευχαριστούμε που μοιράστηκες τους προβληματισμούς σου και είμαστε στη διάθεσή σου για ότι χρειαστείς.