Στον σύγχρονο εργασιακό χώρο, οι τοξικές συμπεριφορές μπορούν να διαβρώσουν την ψυχολογία των εργαζομένων και να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα των ομάδων. Η αναγνώριση και η διαχείρισή τους είναι επιτακτική ανάγκη, όχι μόνο για τη διατήρηση της ευημερίας των εργαζομένων, αλλά και για τη βιωσιμότητα της οργανωσιακής κουλτούρας. Ας εξετάσουμε τις τοξικές συμπεριφορές, τα αίτια και τις επιπτώσεις τους, καθώς και στρατηγικές διαχείρισης που ενθαρρύνουν μια υγιή αλληλεπίδραση στον χώρο εργασίας.
Ορισμός των Τοξικών Συμπεριφορών
Οι τοξικές συμπεριφορές περιλαμβάνουν αλληλεπιδράσεις που είναι αρνητικές και συχνά εκδηλώνονται μέσω:
• Κακής Επικοινωνίας: Σχόλια όπως “Πώς δεν το έχεις καταλάβει ακόμη;” ή “Αυτή η ιδέα είναι απλώς γελοία”, ενδέχεται να υπονομεύσουν την αυτοεκτίμηση και την εμπιστοσύνη των συναδέλφων.
• Απάντηση: “Κατανοώ ότι μπορεί να υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, αλλά θα ήθελα να μοιραστώ τη σκέψη μου και γιατί πιστεύω ότι αξίζει μια δεύτερη ματιά.”
• Κριτικής: Φράσεις όπως “Αυτό δεν θα λειτουργήσει ποτέ” ή “Δεν καταλαβαίνεις το αντικείμενο”, μπορούν να καταπνίξουν την καινοτομία και τη δημιουργικότητα.
• Απάντηση: “Ευχαριστώ για την άποψη, θα ήθελα να ακούσω πιο συγκεκριμένα πού βλέπεις τα προβλήματα ώστε να μπορέσουμε να τα αντιμετωπίσουμε μαζί.”
• Υποτίμησης: Κάποιος μπορεί να ακούσει “Δεν έχει νόημα να ανησυχείς, όλοι ξέρουν ότι είσαι η αδύναμη αλυσίδα” ενισχύοντας την αίσθηση της απομόνωσης και του φόβου.
• Απάντηση: “Αισθάνομαι ότι όλοι έχουμε κάτι να προσφέρουμε στην ομάδα. Αν υπάρχει κάποια ανησυχία, ίσως να μπορούμε να το συζητήσουμε ανοιχτά.”
Created by : imagine app
Αίτια και Συνέπειες των Τοξικών Συμπεριφορών
Προτού ασχοληθούμε με την αντιμετώπιση των τοξικών συμπεριφορών, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε γιατί συμβαίνουν. Σύμφωνα με τους Neuman και Baron (1998), οι τοξικές αλληλεπιδράσεις συχνά προκύπτουν από οργανωτικά προβλήματα, όπως η έλλειψη εκπαίδευσης ή υποστήριξης. Επίσης, οι προσωπικές τους ψυχολογικές καταστάσεις όπως το άγχος ή η ανασφάλεια, μπορεί να τους ωθούν σε τέτοιες συμπεριφορές.
Οι συνέπειες των τοξικών συμπεριφορών είναι σοβαρές και περιλαμβάνουν:
• Αύξηση της Επαγγελματικής Εξάντλησης: Οι εργαζόμενοι που εκτίθενται σε συνεχή αρνητικότητα, είναι πιο πιθανό να βιώσουν επαγγελματική εξάντληση, με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγικότητας (Kahn, 1990).
• Διαταραχή της Ομαδικής Δυναμικής: Οι τοξικές συμπεριφορές δημιουργούν έναν αρνητικό κύκλο, όπου οι εργαζόμενοι αρχίζουν να αλληλεπιδρούν λιγότερο, με αποτέλεσμα τη διατάραξη της ομαδικής δυναμικής και της συνεργασίας.
Διαχείριση Τοξικών Συμπεριφορών: Στρατηγικές Αντίκρουσης
Η αποτελεσματική διαχείριση των τοξικών συμπεριφορών απαιτεί μια στρατηγική προσέγγιση που προάγει την επικοινωνία και την αυτογνωσία. Αντί να αντιδράτε παρορμητικά, εξετάστε τις παρακάτω στρατηγικές:
• Ανάλυση της Κατάστασης: Όταν αντιμετωπίζετε μια τοξική συμπεριφορά, κάντε μια παύση για να αναλύσετε την κατάσταση. Είναι σημαντικό να κατανοήσετε το υπόβαθρο της συμπεριφοράς.
• Διατύπωση Ευγενικών Απαντήσεων: Αντί να επιτεθείτε, μπορείτε να θέσετε ευγενικές απαντήσεις όπως: “Εκτιμώ την καθοδήγησή σου, αλλά θα ήθελα να συμμετάσχω στη διαδικασία και να συνεισφέρω και εγώ τις ιδέες μου.”
• Χρήση Ερωτήσεων: Μια άλλη στρατηγική είναι η χρήση ερωτήσεων που προάγουν τη συζήτηση.
• Απάντηση: “Πώς μπορούμε να συνεργαστούμε καλύτερα για να διασφαλίσουμε ότι όλοι αισθάνονται υποστηριγμένοι στην ομάδα;”
Συμπέρασμα: Δημιουργώντας έναν Υγιή Εργασιακό Χώρο
Η αναγνώριση και η διαχείριση των τοξικών συμπεριφορών δεν είναι απλώς μια επιθυμία, αλλά μια απαραίτητη δεξιότητα στον εργασιακό χώρο. Η ικανότητα να αντιδρούμε με θετικότητα και ευγένεια, θέτοντας όρια, μπορεί να μεταμορφώσει τις σχέσεις μας με τους συναδέλφους και να συμβάλλει στη δημιουργία ενός υποστηρικτικού και παραγωγικού εργασιακού περιβάλλοντος.
Ας προσπαθήσουμε όλοι να αναγνωρίσουμε τις τοξικές συμπεριφορές γύρω μας και να αναλάβουμε δράση.
Βιβλιογραφία
- Goleman, D. (1998). Working with Emotional Intelligence. New York: Bantam Books
- Kahn, W. A. (1990). Psychological Conditions of Personal Engagement and Disengagement at Work. Academy of Management Journal, 33(4), 692-724
- Rayner, C., & Cooper, C. L. (2003). Bullying at Work: A Review of the Literature. International Journal of Management Reviews, 5(3-4), 198-224
- Neuman, J. H., & Baron, R. A. (1998). Workplace Violence and Workplace Bullying: A Theoretical Integration. Journal of Applied Psychology, 83(3), 655-679
- Tepper, B. J. (2000). Consequences of Abusive Supervision. Academy of Management Journal, 43(2), 178-190
- Hirschi, T. (2004). The Causes of Delinquency. Transaction Publishers
- Schein, E. H. (2010). Organizational Culture and Leadership. San Francisco: Jossey-Bass
- Kabat-Zinn, J. (1990). Full Catastrophe Living: Using the Wisdom of Your Body and Mind to Face Stress, Pain, and Illness. New York: Delacorte Press
Αρχισυνταξία: Ζωγραφιά Πουγάτσια
Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη
