Μετά το κίνημα body positivity που έχει γίνει ευρέως γνωστό τα τελευταία χρόνια, τώρα γινόμαστε μάρτυρες μιας επιστροφής στην τάση της μόδας της δεκαετίας του 2000, που παρουσίαζε όλο και πιο αδύνατα σώματα στην πασαρέλα και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Πολλές διασημότητες σήμερα δεν σκέφτονται πλέον καθόλου αν θα εκθειάσουν την πρόσφατη απώλεια βάρους τους, παρά το γεγονός ότι επετεύχθη χάρη σε επικίνδυνες δίαιτες ή φάρμακα.
Σε μια πρόσφατα δημοσιευμένη ετήσια έκθεση που ανέλυσε τις επεμβάσεις που έγιναν το 2023, ο μεγαλύτερος οργανισμός πλαστικής χειρουργικής στον κόσμο σημείωσε, ότι η ζήτηση για ένα ιδανικό, υπερβολικά αδύνατο σώμα αυξάνεται και πάλι και οδηγεί το ενδιαφέρον σε παρεμβάσεις, όπως η λιποαναρρόφηση (American Society of Plastic Surgeons, 2023). Αν και μπορεί να είναι ξαφνική αυτή η “επιστροφή στη μόδα”, η στροφή δεν ήρθε εντελώς από το πουθενά. Εδώ και μερικά χρόνια, υπάρχει μια σταθερή ροή άρθρων στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, που περιγράφουν ότι το υπερβολικά αδύνατο σώμα είναι και πάλι στη μόδα.
Η επάνοδος αυτού του “ιδανικού σώματος” έρχεται εν μέσω μιας έκρηξης των φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας, όπως το Ozempic (το οποίο αναπτύχθηκε αρχικά για τη θεραπεία του διαβήτη). Πολυάριθμες διασημότητες, μεταξύ των οποίων η Oprah Winfrey και ο Elon Musk, έχουν μιλήσει ανοιχτά για τη λήψη σεμαγλουτίδης (το δραστικό συστατικό σε φάρμακα όπως το Ozempic και το Wegovy) για την απώλεια βάρους (The Guardian, 2024).
Η εμμονή με το Ozempic έχει πλέον φτάσει σε τέτοιο παροξυσμό που ορισμένοι πολιτικοί το συμπεριλαμβάνουν στις προεκλογικές τους υποσχέσεις. Ο Eduardo Paes, ο σημερινός δήμαρχος του Ρίο ντε Τζανέιρο, υποσχέθηκε πρόσφατα να καταστήσει ευρέως διαθέσιμη μια γενική έκδοση του φαρμάκου, εάν κερδίσει την επανεκλογή του. Ο Paes δήλωσε στη βραζιλιάνικη εφημερίδα Extra ότι έχασε 66 κιλά με το Ozempic και θέλει να το εισάγει στο δημόσιο σύστημα υγείας. «Το Ρίο θα γίνει μια πόλη όπου δεν θα υπάρχουν πλέον χοντροί άνθρωποι. Όλοι θα παίρνουν Ozempic στις κλινικές», δήλωσε ο Paes (Quartz, 2024).
Φάρμακα όπως το Ozempic μπορούν, προφανώς, να είναι απίστευτα πολύτιμα για τους ανθρώπους που πρέπει να χάσουν βάρος για λόγους υγείας. Αλλά η πολιτισµική µεταστροφή προς την εξιδανίκευση των αρρωστημένα αδύνατων σωμάτων, σε συνδυασµό µε αυτήν τη νέα κατηγορία φαρµάκων απώλειας βάρους, είναι σαφώς ένας επικίνδυνος συνδυασµός.
Επιπλέον, δυστυχώς, οι πλατφόρμες στις οποίες δραστηριοποιούνται σε μεγάλο βαθμό έφηβοι, όπως για παράδειγμα το TikTok, συνεχίζουν να δοξάζουν τα εξαιρετικά αδύνατα σώματα, κοινοποιώντας μαζικά επεξεργασμένες εικόνες με εξελιγμένα φίλτρα.
Επιπλέον, το φαινόμενο «That girl» που είναι trend στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προωθεί έναν «υγιεινό» τρόπο ζωής με αυστηρά ελεγχόμενη διατροφή και καθημερινή αθλητική πειθαρχία. Αυτό το φαινόμενο έχει προκαλέσει σύγχυση στους εφήβους σχετικά με την ίδια την έννοια της «υγείας». Στην πραγματικότητα, «That girl» είναι το κορίτσι που όλοι ζηλεύουν επειδή είναι αδύνατη, αθλητική, πλούσια, ευτυχισμένη και έχει τον έλεγχο του εαυτού της. Επομένως, το αδύνατο σώμα έχει εξελιχθεί από έναν καθαρά αισθητικό στόχο σε ένα μοντέλο επιτυχίας που δημιουργεί μια ανθυγιεινή ιεράρχηση των ανθρώπων με βάση την ικανότητά τους να ελέγχουν τον εαυτό τους. Αυτή η σύγχυση έφτασε στο αποκορύφωμά της κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όταν πολλοί νέοι αναζητούσαν να ελέγξουν το σώμα τους, οδηγώντας σε αύξηση των προβλημάτων της αυτοεικόνας και των διατροφικών διαταραχών.
Η ακραία ενασχόληση με το σώμα και την εμφάνιση γίνεται ένας ασταμάτητος αγώνας, ο οποίος εν τέλει βλάπτει σοβαρά τη σωματική και ψυχική υγεία. Η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε τώρα, λοιπόν, είναι η δημιουργία ενός πιο ισορροπημένου πολιτιστικού διαλόγου γύρω από την υγεία και την ευεξία. Είναι σημαντικό να προωθηθούν μηνύματα που εστιάζουν στη γενική ευεξία, τη διαφορετικότητα και την αποδοχή όλων των σωμάτων, αντί να ενισχύονται επιβλαβή πρότυπα. Οι ειδικοί υπογραμμίζουν την ανάγκη για παιδεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ώστε οι νέοι να κατανοούν καλύτερα τον καταλυτικό ρόλο που παίζουν οι ψηφιακές πλατφόρμες στις αντιλήψεις τους για την αυτοεικόνα. Μόνο μέσα από τη συλλογική προσπάθεια για προώθηση μιας υγιούς και ρεαλιστικής αντιμετώπισης του σώματος, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η επόμενη γενιά θα μεγαλώσει σε έναν κόσμο όπου η αξία τους δεν καθορίζεται από την εξωτερική τους εμφάνιση.
Βιβλιογραφία:
- American Society of Plastic Surgeons. (2023). Plastic surgery sees steady growth amidst economic uncertainty: American Society of Plastic Surgeons 2023 procedural statistics report finds. https://www.plasticsurgery.org/news/press-releases/plastic-surgery-sees-steady-growth-amidst-economic-uncertainty-american-society-of-plastic-surgeons-2023-procedural-statistics-report-finds
- Quartz. (2024). Rio’s mayor and the growing global popularity of Ozempic. https://qz.com/ozempic-rio-mayor-eduardo-paes-1851664654
- The Guardian. (2024). Is the body positivity era over?. https://www.theguardian.com/commentisfree/2024/oct/12/body-positivity-era-over
Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη
