Σωματική δραστηριότητα και άνοια: θεραπεία και πρόληψη
Δημιουργήθηκε από τον συγγραφέα στο περιβάλλον του canva.com

Σωματική δραστηριότητα και άνοια: θεραπεία και πρόληψη

Η άνοια αποτελεί τη μεγαλύτερη παγκόσμια πρόκληση στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής φροντίδας του 21ου αιώνα (Livingston et al., 2017, Mahalingam & Chen, 2019). Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η άνοια είναι ένα σύνδρομο που μπορεί να προκύψει από διάφορες ασθένειες και τραυματισμούς που επηρεάζουν τον εγκέφαλο και μπορεί να αναφέρεται ως χρόνια ή προοδευτική (World Health Organization, 2024). Η άνοια προκαλεί βλάβες σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου, οι οποίες περιλαμβάνουν τη μνήμη, τη σκέψη, την αντίληψη, την κατανόηση, τη μάθηση, τη γλώσσα και την κρίση, προκαλώντας αλλαγές στα συναισθήματα, την κοινωνική ζωή, τα κίνητρα και τους καθημερινούς στόχους του ασθενούς (Jones, 1997, Dening & Sandilyan, 2015, Tisher & Salardini, 2019).

Η άνοια μπορεί να διακριθεί σε δύο κατηγορίες, τη νευροεκφυλιστική ή μη αναστρέψιμη και τη μη νευροεκφυλιστική ή αναστρέψιμη (Dening & Sandilyan, 2015). Οι περισσότεροι τύποι άνοιας προκαλούνται λόγω κάποιου εκφυλισμού και αυτοί είναι η νόσος του Alzheimer, η άνοια με σωμάτια Lewy, η αγγειακή άνοια, η μετωποκροταφική άνοια και, επίσης, η νόσος του Parkinson (Gale et al., 2018). Πιο συγκεκριμένα, σχετικά με τους τύπους άνοιας, η νόσος του Alzheimer είναι ο πιο κοινός τύπος άνοιας, ενώ γενικά η πλειονότητα της άνοιας εμφανίζεται σε γυναίκες και σε άτομα άνω των 85 ετών (Rocca et al., 2014, Ferencz & Gerritsen, 2015, Chêne et al., 2015, Raz et al., 2016). Στους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη άνοιας περιλαμβάνονται η παρουσία αγγειακής νόσου, η μεγάλη ηλικία και το γενετικό προφίλ του κάθε ασθενούς (Gale et al., 2018, Sacuiu, 2016, Alty et al., 2020).

Αξίζει να αναφερθεί ότι η άνοια, εκτός από τη γνωστική εξασθένιση, οδηγεί επίσης σε μειωμένη ανεξαρτησία στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής (Charernboon & Lerthattasilp, 2015). Είναι γνωστό ότι καθώς η νόσος εξελίσσεται, τα συμπτώματα που σχετίζονται με τη συμπεριφορά, την ψυχολογία και τη λειτουργική ανεξαρτησία του ασθενούς επιδεινώνονται, γεγονός που έχει αντίκτυπο και στον φροντιστή (Bennett et al., 2019, Kim et al., 2021).

Οι Lopez-Ortiz και συνεργάτες το 2021, αναλύοντας τα αποτελέσματα από 28 μελέτες με 1337 ασθενείς, αναφέρουν ότι οι παρεμβάσεις σωματικής άσκησης (2-3 εβδομαδιαίες συνεδρίες διάρκειας 30-60 λεπτών για μια περίοδο 2 έως 6 μηνών, αερόβια άσκηση και ασκήσεις ενδυνάμωσης) μπορούν να βελτιώσουν κάποιες από τις βασικές γνωστικές λειτουργίες, τα νευροψυχιατρικά συμπτώματα, τη λειτουργική ανεξαρτησία και τη σωματική ικανότητα των ασθενών με άνοια. Αναφορικά με τη διάρκεια του προγράμματος άσκησης, υπάρχουν ενδείξεις ότι πρέπει να είναι τουλάχιστον 4 μηνών για την επίτευξη βέλτιστων αποτελεσμάτων (Roy et al., 2023).

Παρόμοια αποτελέσματα, κυρίως για τη λειτουργική ανεξαρτησία και τη ψυχική υγεία των ασθενών με άνοια, παρουσιάζονται και από τη χρήση μεθόδων άσκησης από το σπίτι ή τηλε-αποκατάστασης (Abdullahi et al., 2024). Επιπλέον, έχει βρεθεί πως το είδος και η ένταση της άσκησης σχετίζεται με αλλαγές στην εκτελεστική λειτουργία, την καθυστερημένη ανάκληση, τη λεκτική ευχέρεια και τη μνήμη εργασίας. Έτσι, από μια μετα-ανάλυση 27 μελετών με 2077 ασθενείς φάνηκε αρχικά πως το Tai Chi και ο χορός έχουν πιο ισχυρή επίδραση από ότι μη γνωστικά εμπλεκόμενες παρεμβάσεις άσκησης και δευτερευόντως ότι η μέτριας έντασης άσκηση έχει μεγαλύτερα οφέλη από τη χαμηλής ή έντονης έντασης άσκηση (Biazus-Sehn et al., 2020).

Τέλος, η σωματική δραστηριότητα έχει συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας ανεξαρτήτου αιτίας πρόκλησης ή τύπου (Alzheimer, αγγειακή κτλ), ακόμη και σε μεγάλης διάρκειας παρακολούθησης (>20 έτη), δηλώνοντας έτσι ότι μπορεί να λειτουργήσει και ως παράγοντας πρόληψης (Iso-Markku et al., 2022).

Βιβλιογραφικές Αναφορές

  1. Abdullahi A, Wong TWL, Ng SSM. Effects of home-based and telerehabilitation exercise on mental and physical health, and disease cost in people with Alzheimer’s disease: A meta-analysis. Ageing Res Rev. 2024 Jun;97:102284.
  2. Alty J, Farrow M, Lawler K. Exercise and dementia prevention. Pract Neurol. 2020;20(3):234-240.
  3. Bennett S, Laver K, Voigt-Radloff S, Letts L, Clemson L, Graff M, Wiseman J, Gitlin L. Occupational therapy for people with dementia and their family carers provided at home: a systematic review and meta-analysis. BMJ Open. 2019;9(11):e026308.
  4. Biazus-Sehn LF, Schuch FB, Firth J, Stigger FS. Effects of physical exercise on cognitive function of older adults with mild cognitive impairment: A systematic review and meta-analysis. Arch Gerontol Geriatr. 2020 Jul-Aug;89:104048.
  5. Charernboon T, Lerthattasilp T. Functional disability in dementia: A validation study of the Thai version of Disability Assessment for Dementia scale. Journal of Clinical Gerontology and Geriatrics. 2015;6(4):133-136.
  6. Chêne G, Beiser A, Au R, Preis SR, Wolf PA, Dufouil C, Seshadri S. Gender and incidence of dementia in the Framingham Heart Study from mid-adult life. Alzheimers Dement. 2015;11(3):310-320.
  7. Dening T, Sandilyan MB. Dementia: definitions and types. Nurs Stand. 2015 May 13;29(37):37-42.
  8. Ferencz B, Gerritsen L. Genetics and underlying pathology of dementia. Neuropsychol Rev. 2015;25(1):113-24.
  9. Gale SA, Acar D, Daffner KR. Dementia. Am J Med. 2018 Oct;131(10):1161-1169.
  10. Iso-Markku P, Kujala UM, Knittle K, Polet J, Vuoksimaa E, Waller K. Physical activity as a protective factor for dementia and Alzheimer’s disease: systematic review, meta-analysis and quality assessment of cohort and case-control studies. Br J Sports Med. 2022 Jun;56(12):701-709.
  11. Jones RW. Dementia. Scott Med J. 1997 Oct;42(5):151-3.
  12. Kim B, Noh GO, Kim K. Behavioural and psychological symptoms of dementia in patients with Alzheimer’s disease and family caregiver burden: a path analysis. BMC Geriatrics. 2021;21(1).
  13. Livingston G, Sommerlad A, Orgeta V, Costafreda SG, Huntley J, Ames D, Ballard C, Banerjee S, Burns A, Cohen-Mansfield J, Cooper C, Fox N, Gitlin LN, Howard R, Kales HC, Larson EB, Ritchie K, Rockwood K, Sampson EL, Samus Q, Schneider LS, Selbæk G, Teri L, Mukadam N. Dementia prevention, intervention, and care. Lancet. 2017 Dec 16;390(10113):2673-2734.
  14. López-Ortiz S, Valenzuela PL, Seisdedos MM, Morales JS, Vega T, Castillo-García A, Nisticò R, Mercuri NB, Lista S, Lucia A, Santos-Lozano A. Exercise interventions in Alzheimer’s disease: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Ageing Res Rev. 2021 Dec;72:101479.
  15. Mahalingam S, Chen MK. Neuroimaging in Dementias. Semin Neurol. 2019 Apr;39(2):188-199.
  16. Raz L, Knoefel J, Bhaskar K. The neuropathology and cerebrovascular mechanisms of dementia. J Cereb Blood Flow Metab. 2016;36(1):172-86.
  17. Rocca WA, Mielke MM, Vemuri P, Miller VM. Sex and gender differences in the causes of dementia: a narrative review. Maturitas. 2014;79(2):196-201.
  18. Roy SK, Wang JJ, Xu YM. Effects of exercise interventions in Alzheimer’s disease: A meta-analysis. Brain Behav. 2023 Jul;13(7):e3051.
  19. Sacuiu SF. Dementias. Handb Clin Neurol. 2016;138:123-51.
  20. Tisher A, Salardini A. A Comprehensive Update on Treatment of Dementia. Semin Neurol. 2019 Apr;39(2):167-178.
  21. World Health Organization. Dementia. [Online]. Available at the following link: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dementia [accessed 11 September 2024]

Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη

ΚοινοποίησηFacebookLinkedIn
Γραμμένο από
Γεώργιος Μάριος Κυριακάτης
Συμμετοχή στη συζήτηση

Archives

Categories

WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com