Ψυχόδραμα
Ψυχόδραμα

Ψυχόδραμα

 


Το ψυχόδραμα είναι μία ομαδική ψυχοθεραπευτική μέθοδος οι ρίζες της οποίας  βρίσκονται στο αρχαίο Ελληνικό δράμα. Στα Θεραπευτήρια της αρχαίας Ελλάδας, το θέατρο ιδιαίτερα με τη μορφή δράματος αλλά και η μουσική, οι  τεχνικές χαλάρωσης και οι ομαδικές συζητήσεις αποτελούσαν τα κυριότερα μέσα της θεραπείας. Το δράμα κατείχε δεσπόζουσα θέση στη θεραπεία καθώς  αναπαριστούσε  τα προβλήματα του ανθρώπου μέσα στην κοινωνία και το άτομο μπορούσε να εκφραστεί απόλυτα αλλά και  να ταυτιστεί με φανταστικούς ήρωες. Μέσω της τέχνης λοιπόν ο άνθρωπος είχε τη δυνατότητα  να εκφραστεί απόλυτα και  να «εξουδετερώσει» θα έλεγε κανείς,  τα δυσάρεστα  συναισθήματα, αλλά και να συμμετέχει στην κοινωνική ζωή ενεργά.  Σταδιακά όμως, ο άνθρωπος απομακρύνθηκε από την τέχνη , προσκολλώντας στην τηλεόραση και το διαδίκτυο , «βοηθώντας»  με αυτό τον τρόπο να επέλθει  η αλλοτρίωση και η παθητικότητα.

ΨΥΧΟΔΡΑΜΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

Οι δραματικές μέθοδοι αντιμετώπισης διαπροσωπικών αλλά και προσωπικών δυσκολιών σε προσαρμοστικό επίπεδο προσδίδει στο ψυχόδραμα την  ιδιότητα της υπερέχουσας μορφής θεραπείας. Μέσω του δραματικού αυτοσχεδιασμού πραγματοποιείται η σταδιακή εμφάνιση και συνάμα επεξεργασία των συναισθημάτων και των επιθυμιών, τον προβολών και των ταυτίσεων. Το ψυχόδραμα συστήνεται για τη θεραπεία ατόμων με ασθενές Εγώ ,έλλειψη φαντασίας, υπεραυξημένους μηχανισμούς άμυνας και προνευρωτικές/νευρωτικές καταστάσεις. Το εάν μια θεραπεία ψυχοδράματος είναι κατάλληλη για συγκεκριμένη ψυχοπαθολογική περίπτωση καθορίζεται από κάποια κριτήρια :

  • Την ίδια την κατάσταση
  • Τα κλινικά συμπτώματα
  • Τη δομή της προσωπικότητας
  • Άλλα ψυχοκοινωνικά χαρακτηριστικά

Η συγκεκριμένη θεραπευτική μέθοδος γίνεται ευκολότερα κατανοητή ως μια πρακτική εφαρμοσμένη υπό μια ολιστική σκοπιά. Το ψυχόδραμα μέσω μιας εκπαιδευτικής προσέγγισης προσανατολισμένης στις μετά-δεξιότητες ενισχύει την υποστήριξη της ομάδας και το «γνώθι σ’ αυτόν». Οι συγκεκριμένες μέθοδοι ωθούν τους ασθενείς να αρχίσουν και πάλι να ονειρεύονται το μέλλον τους και συνάμα να επανεξετάσουν το νόημα των αναμνήσεων τους. Οι μη λεκτικές διαστάσεις που πλαισιώνουν το ψυχόδραμα αφήνει περιθώρια για ευκολότερη πρόσβαση στο ασυνείδητο και μια ευρεία «ποικιλία» αυτό-έκφρασης. Επιπλέον η διττή όψη της εμπειρίας (υποκειμενικότητα-αντικειμενικότητα) σε συνδυασμό με συγκρούσεις, τη φαντασία και τη λογική έχουν την ευκαιρία να αλληλοεξουδετερωθούν.

Το κλασικό ψυχόδραμα δεδομένου ότι έχει υπαρξιακή/ανθρωπιστική κατεύθυνση τίθεται κατά της «διαγνωστικής ταμπέλας» και του στίγματος τα οποία αν μη τι άλλο αποδυναμώνουν τη δραματοποίηση και θέτουν εμπόδια στον αυθορμητισμό του θεραπευόμενου. Οι ειδικοί του ψυχοδράματος δείχνουν την προτίμηση τους σε «ψυχοπαθολογικές/διαταραγμένες σχέσεις» μεταξύ των ανθρώπων αντί να εστιάζουν σε «ψυχοπαθολογικές/διαταραγμένες» προσωπικότητες. Αυτό συνεπάγεται ότι η ασθένεια ή ψυχοπαθολογία θεωρείται ως ένας δυσλειτουργικός ρόλος που ανέπτυξε το άτομο ο οποίος δείχνει τον αλύγιστο και στερεότυπο τρόπο κατά τον οποίο αλληλεπιδρά με τους γύρω του. Σύμφωνα με την ψυχοδραματική οπτική, ο ρόλος του πάσχοντος καλύπτει και υπερισχύει έναντι μιας σειράς άλλων υγειών καθώς και λειτουργικών ρόλων.

Παρακάτω περιγράφεται η ψυχοδραματική διαδικασία μέσω μιας σειράς βημάτων:

  • Η επιλογή του θέματος: Το θέμα της συνεδρίας προτείνεται και πλάθεται από τα παιδιά με τη συνδρομή των θεραπευτών. Αυτοί με τη σειρά τους έχουν τη δυνατότητα να προτείνουν ένα γενικό θέμα για το επικείμενο παιχνίδι και αυτό επιδέχεται αλλαγές μόνο όταν τα παιδιά δεν έχουν κάτι να αντιπροτείνουν. Φυσικά δεν επιβάλλεται κάποιο θέμα από πλευράς των ειδικών καθώς υπάρχει το ενδεχόμενο αυτό να έχει ως αποτέλεσμα την προσωρινή διακοπή της πρωτοβουλίας των παιδιών. Επίσης, το θέμα είναι κατά βάση γενικού περιεχομένου προκειμένου  να συμμετάσχουν όλα τα μέλη της ομάδας.
  • Η διανομή των ρόλων: Οι ρόλοι δεν είναι αποτέλεσμα επιβλητικότητας και πιο σπάνια το μοίρασμα τους γίνεται με συλλογικό και αυθόρμητο τρόπο. Η παρέμβαση των θεραπευτών γίνεται μονάχα όταν κάποιο μέλος αρνείται να υποδυθεί ένα ρόλο, γεγονός που υποδηλώνει αντίσταση και το οποίο αναμφιβόλως δε θα αφήσει ανεπηρέαστο τον τρόπο ερμηνείας του συγκεκριμένου ρόλου. Το στάδιο της διανομής ενδέχεται να αποτελέσει αιτία για λογομαχίες μεταξύ των συμμετεχόντων καθώς όπως είναι φυσικό, υπάρχουν ρόλοι που είναι επιθυμητοί και κάποιοι όχι και τόσο. Ωστόσο η παρουσίαση του Εαυτού, η αναπαράσταση ενός ονείρου και το παιχνίδι ρόλων είναι μερικές τεχνικές που βοηθούν στην πιο εύκολη διανομή των ρόλων.
  • Η διεξαγωγή του παιχνιδιού: Το σενάριο δεν αποτελεί κάτι απολύτως δεσμευτικό και περιοριστικό καθώς μερικές φορές τείνει να ξεφεύγει από αυτό που προτάθηκε αρχικά. Με την εναλλαγή των ρόλων μεταξύ των μελών επιτυγχάνεται η απόκτηση περισσότερων εμπειριών, η κατανόηση του Εαυτού και η καλλιέργεια δεξιοτήτων όσον αφορά τις συγκρούσεις και πώς αυτές θα επιλυθούν. Σε αυτό το στάδιο χρησιμοποιείται η τεχνική της αντιστροφής ρόλων, του καθρέπτη και της «αναβίωσης» ενός ονείρου.

   ΟΦΕΛΗ ΨΥΧΟΔΡΑΜΑΤΟΣ

Το ψυχόδραμα ως θεραπευτικό μέσο πολλών προβλημάτων και ψυχοπαθολογικών καταστάσεων έχει σημαντικά οφέλη σε όλους τους τομείς της ζωής ενός ατόμου που μπαίνει στη διαδικασία ομαδικής ψυχοθεραπείας με αυτόν τον τρόπο. Αρχικά, βοηθά στην επίλυση των συγκρούσεων (ενδοπροσωπικών και διαπροσωπικών), συμβάλλει στην ανακούφιση και την επούλωση της πληγής που δημιουργεί η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου. Επίσης, είναι σημαντική η συμβολή του καθώς βοηθά το άτομο να αποβάλλει συμπεριφορές οι οποίες το παρακωλύουν να συνεχίσει λειτουργικά την καθημερινότητά του σε συνδυασμό με την αύξηση της αυτοεκτίμησης και της αγάπης προς τον εαυτό του, πράγμα πολύ σημαντικό και καθοριστικό όσον αφορά τον τρόπο που αντιμετωπίζει κανείς εμπόδια που θα εμφανιστούν  στη ζωή του. Συντελεί επιπλέον στην αποβολή αρνητικών συναισθημάτων όπως ο πανικός, το άγχος και η θλίψη και αυτό με τη σειρά του επιφέρει τη σύναψη υγιών σχέσεων. Παράλληλα, βοηθά το άτομο να ανακαλύψει τον αυθορμητισμό και τη δημιουργικότητα που διαθέτει και να προσαρμοστεί όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα σε αλλαγές που τυχόν έρθουν μελλοντικά. Τέλος , ωφελεί στην αποσαφήνιση του δρόμου που διασχίζει κανείς για να φτάσει στην πραγμάτωση των στόχων του.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Τσέργας Ν. (2014) Θεραπευτικές προσεγγίσεις μέσω της τέχνης, Αθήνα:Τόπος

ΚοινοποίησηFacebookLinkedIn
Συμμετοχή στη συζήτηση

Archives

Categories

WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com