Πρωινές Ρουτίνες για τα Παιδία: Πώς Μπορούν να Γίνουν Καθημερινότητα

Το πρώτο κουδούνι για τα σχολεία έχει χτυπήσει ήδη. Γονείς και παιδία προσπαθούν να προσαρμοστούν ξανά με αυτήν τη συνθήκη και να δημιουργήσουν ένα πρόγραμμα γύρω από αυτήν. Ένας από τους προβληματισμούς των γονέων αυτήν την περίοδο σχετίζεται με την προετοιμασία των παιδιών τους για το σχολείο. Για πολλούς από αυτούς το να ξυπνήσουν, να σηκωθούν, να ντυθούν, να ετοιμαστούν και να φάνε το πρωινό, τόσο οι ίδιοι όσο και τα παιδιά, τους φαίνεται να είναι μια εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία. Για πολλά παιδιά, ιδιαίτερα για αυτά με δυσκολίες, κάθε πρωινό γίνεται δυσάρεστο, καθώς δυσκολεύονται να ακολουθήσουν οδηγίες ή να ολοκληρώσουν μια διαδικασία μόνα τους. Χωρίς συγκεκριμένες ρουτίνες, πολλά από τα πρωινά αυτά μπορεί να καταλήξουν σε έντονα ξεσπάσματα, δημιουργώντας ένα αγχωτικό ξεκίνημα για την υπόλοιπη ημέρα.

Ποια είναι η αξία μιας σταθερής πρωινής ρουτίνας;

Αρχικά, μια προβλέψιμη πρωινή ρουτίνα μπορεί να εξασφαλίσει σταθερότητα και να καθοδηγήσει το παιδί με τέτοιο τρόπο ώστε να συμμετέχει σε όλες τις απαραίτητες δραστηριότητες που χρειάζονται για την προετοιμασία του για το σχολείο. Αυτές υποστηρίζουν την ικανότητά του:

• Να ξεκινά και να ολοκληρώνει τα βήματα αυτοφροντίδας ανεξάρτητα
• Να μπορεί να μεταβαίνει ομαλά από τη μία διαδικασία στην άλλη
• Να διαχειρίζεται το χρόνο που έχει
• Να μειώσει το άγχος
• Να δημιουργήσει ευχάριστες εμπειρίες και συναισθήματα ικανότητας

Ακόμα, η τήρηση της συνέπειας είναι πολύ σημαντική όσον αφορά τόσο την ίδια τη ρουτίνα, όσο και τη βοήθεια που μπορούν να προσφέρουν οι γονείς ή οι φροντιστές του. Ο βασικότερος στόχος είναι να ενθαρρύνει τη συμμετοχή σε μια δραστηριότητα με μεγαλύτερη ευκολία, ανεξαρτησία ή/και ασφάλεια.

Ποιοι παράγοντες φαίνεται να επηρεάζουν την πρωινή ρουτίνα των παιδιών;

Κάθε παιδί και οικογένεια είναι μοναδική, και διαφορετικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τις πρωινές συνήθειες. Οι παράγοντες αυτοί φαίνεται συχνά να συνδέονται με τις σωματικές, γνωστικές και συναισθηματικές ικανότητες του παιδιού, καθώς και τυχόν συγκεκριμένες προκλήσεις που μπορεί να αντιμετωπίζει. Μερικοί από αυτούς μπορεί να αφορούν:

• Την ικανότητα του να ακολουθεί οδηγίες
• Θέματα αισθητηριακής επεξεργασίας που επηρεάζουν τη διέγερση και την προσοχή
• Κινητικές δεξιότητες που απαιτούνται για το ντύσιμο, την υγιεινή και άλλες εργασίες
• Τη ρύθμιση των συναισθημάτων
• Το πρόγραμμα ύπνου
• Το διαθέσιμο χρόνο που έχει για την προετοιμασία

Τι μπορείτε να κάνετε για να τις καθιερώσετε;

Μόλις εντοπίσετε κάποιους από τους παράγοντες που μπορούν να επηρεάζουν τη συμπεριφορά των παιδιών σας είναι σημαντικό να αναλάβετε δράση με προτάσεις που θα μπορούσαν να δώσουν λύση στα πρωινά που έχουν συνδεθεί με ταλαιπωρία και κούραση τόσο για εσάς όσο και για τα παιδιά σας.

Για να βοηθήσετε να ξυπνήσουν τα παιδιά στην ώρα τους μπορείτε να:

1. Επιλέξετε μια ώρα αφύπνισης για τα παιδιά ξεκινώντας από την ηλικία 1 έτους και να είστε συνεπείς με αυτήν. Επιτρέποντας σε αυτά να ξυπνούν διαφορετική ώρα καθημερινά μπορεί να προκαλεί σύγχυση, καθώς δεν γνωρίζουν τι τα περιμένει στη συνέχεια.
2. Μετά τα 4 έτη, στα παιδιά που ξυπνούν νωρίς μπορείτε να επιτρέψετε να σηκωθούν να παίξουν ήσυχα στο δωμάτιό τους μέχρι την ώρα που έχετε αποφασίσει ή που θα σηκωθείτε και εσείς.
3. Για οικογένειες με πολλά παιδιά, οι κλιμακωτοί χρόνοι αφύπνισης μπορούν να βοηθήσουν στο να υπάρξει μια αποτελεσματική πρωινή ρουτίνα, ξεκινώντας πρώτα με το μικρότερο παιδί.

Για να καθιερώσετε οργανωμένες πρωινές ρουτίνες είναι καλό να:

1. Από την προηγούμενη νύχτα να διαλέξετε τα ρούχα που θα φορέσει το παιδί, να τακτοποιήσετε την τσάντα και να επιλέξετε το πρωινό που θα φάει.
2. Είναι σημαντικό να συμπεριλάβετε το παιδί στις επιλογές των ρούχων και του φαγητού.
3. Σε παιδιά μικρότερης ηλικίας περιορίστε τις επιλογές ανάμεσα σε δύο. Αυτό θα τα βοηθήσει να πάρουν πιο γρήγορες αποφάσεις.

Για να προετοιμάσετε κατάλληλα τα παιδιά μπορείτε να:

1. Συζητήσετε από το προηγούμενο βράδυ μαζί τους σχετικά με το τι θα συμβεί το επόμενο πρωί.
2. Ζητήσετε από αυτά να σας περιγράψουν τα βήματα της πρωινής ρουτίνας.
3. Δημιουργήσετε μία οπτικοποιημένη λίστα ελέγχου σχετικά με το τι θα κάνουν κατά την πρωινή προετοιμασία. Ζητήστε προτάσεις για το τι να συμπεριλάβετε από αυτά ή αφήστε να σχεδιάσουν τα ίδια κάθε βήμα της διαδικασίας.
4. Αποφύγετε περισπασμούς αφήνοντας την τηλεόραση κλειστή το πρωί.

Για να ενισχύσετε την ανεξαρτησία των παιδιών σας μπορείτε να:

1. Αφήσετε τα παιδιά σας να ξεκινήσουν να ντύνονται μόνα τους τα Σαββατοκύριακα και στη συνέχεια να προχωρήσουν στις καθημερινές, καθώς εξοικειώνονται με τη διαδικασία αυτή. Ακόμα, είναι σημαντικό να ξεκινήσουν με πιο απλά βήματα (π.χ. φοράω μπλούζα) και, στη συνέχεια, να προχωρήσουν σε πιο σύνθετα (π.χ. κουμπώνω πουκάμισο).
2. Εξηγήσετε στο παιδί σας ότι αυτό θα αυξήσει την ελευθερία του καθώς μεγαλώνει. Μπορεί να είναι γρηγορότερο και ευκολότερο να τα ντύσετε ή να φτιάξετε τα μαλλιά τους, αλλά είναι σημαντικό να συμμετέχουν για να μάθουν την πρωινή ρουτίνα ανεξάρτητα.

Για να ενθαρρύνετε τη θετική συμπεριφορά μπορείτε να:

1. Χρησιμοποιήσετε χαιρετισμούς όπως Καλημέρα ή Να έχετε μια υπέροχη μέρα. Είναι σίγουρο πως μπορούν να κάνουν πιο χαρούμενα τα παιδιά κατά τη διάρκεια της πρωινής ρουτίνας.
2. Ενθαρρύνετε την προσπάθειά που καταβάλλουν καθώς συμμετέχουν στη διαδικασία προετοιμασίας τους. Φράσεις όπως Σας ευχαριστώ που ντυθήκατε ή Μου αρέσει το πώς έχετε δέσει τα μαλλιά σας – Μπράβο μπορούν να συμβάλλουν καταλυτικά.
3. Ξεκινήσετε τη μέρα με μια αγκαλιά. Δείχνοντας στοργή είναι ο ιδανικός τρόπος για να ξεκινήσετε την πρωινή ρουτίνα.

Και, ναι, τα πρωινά μπορούν να γίνουν πιο ευχάριστα για όλη την οικογένεια!

Τα παιδιά μπορούν να ξυπνούν πολύ πιο χαρούμενα και με διάθεση για να μάθουν. Το να αναλαμβάνουν μόνα τους ευθύνες θα τα βοηθήσει να αποκτήσουν μια αίσθηση ευθύνης για να βγουν από το σπίτι στην ώρα τους. Οι γονείς θα νιώσουν ανακούφιση και θα μπορούν να διαχειριστούν με μεγαλύτερη ευκολία τις δικές τους εργασίες και να οργανώσουν τις υποχρεώσεις που έχουν μέσα στη μέρα. Σίγουρα θα υπάρχουν μέρες που λόγω απρόοπτων συνθηκών ή έλλειψης χρόνου τα παιδιά δε θα μπορούν να γίνουν μέρος της ρουτίνας και θα χρειάζονται βοήθεια από τους γονείς για να γίνουν όλα στην ώρα τους. Οι γονείς σταδιακά θα δημιουργήσουν εμπειρίες στα πρωινά με μικρά βήματα όπου τα παιδιά θα έχουν χρόνο να δοκιμάσουν και να βελτιώσουν τις ικανότητές τους. Η πρωινή ρουτίνα είναι μια διαδικασία που μπορούν να μάθουν τόσο τα παιδιά, όσο και οι γονείς, αρκεί να μη δημιουργεί άγχος και ένταση. Είστε έτοιμοι να κάνετε την αρχή;

Βιβλιογραφία

1. DeYoung, M. (2024). Morning routines for kids that will make life easier. OT Prospective. Ανακτήθηκε από https://otperspective.com/morning-routines-kids/
2. Doll, J. (2013). Establishing morning routines for children. American Occupational Therapy Association.
3. Elwell, St. (2024, 9 Σεπτεμβρίου). Occupational therapy tips for smoother morning routines with kids. B.U.I.L.D. Ανακτήθηκε από https://buildotkids.com
4. Enhancing morning routines through OT. (2023). Ανακτήθηκε από https://www.transformlife.com.au/occupational-therapy/enhancing-morning-routines-through-ot/
5. Grant, J. (2022, 25 Μαρτίου). The power of routine. The Occupational Therapy Hub. Ανακτήθηκε από https://www.theothub.com/article/the-power-of-routine
6. Taylor, J. (2024, 1 Απριλίου). Rise and sigh: Morning (and evening) routines to reinforce calm. Additude. Ανακτήθηκε από https://additudemag.com/morning-routines-for-kids-with-adhd

Αρχισυνταξία: Δράνη Φωτεινή – Δέσποινα, Ψυχολόγος BSc, MScc

Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη