Η ψυχολογία παίζει σημαντικό ρόλο στη λήψη φαρμάκων, από τον τρόπο που τα βλέπουμε έως το πόσο τα εμπιστευόμαστε και το αν τα λαμβάνουμε συνεπώς. Πολλά κοινά ερωτήματα έχουν ρίζες στην ψυχολογική μας αντίληψη. Ας απαντήσουμε μερικές από αυτές τις ερωτήσεις.
1. Γιατί νιώθω φόβο κάθε φορά που παίρνω ένα νέο φάρμακο;
Ο φόβος μπροστά σε ένα νέο φάρμακο είναι συχνό φαινόμενο και συχνά οφείλεται στην άγνωστη εμπειρία. Η αβεβαιότητα για τις επιδράσεις του φαρμάκου μπορεί να προκαλεί άγχος. Αυτό το άγχος ενισχύεται από αρνητικές πληροφορίες, είτε από το διαδίκτυο είτε από ανθρώπους γύρω μας.
Συμβουλή: Πριν αρχίσεις να παίρνεις ένα νέο φάρμακο, ρώτησε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σου για τις συχνότερες παρενέργειες. Προσπάθησε να μείνεις συγκεντρωμένος στα πιθανά οφέλη και θυμήσου ότι η λήψη του είναι ένας τρόπος να φροντίσεις τον εαυτό σου.
2. Είναι φυσιολογικό να μην βλέπω άμεσα αποτελέσματα και να θέλω να σταματήσω το φάρμακο;
Αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό. Πολλά φάρμακα χρειάζονται χρόνο για να δείξουν την πλήρη δράση τους, ενώ μερικές θεραπείες έχουν αποτελέσματα που μπορεί να μην είναι πάντα αντιληπτά. Το γεγονός ότι δεν βλέπεις άμεσα αλλαγές μπορεί να σε κάνει να αμφιβάλλεις, αλλά συχνά είναι θέμα χρόνου.
Συμβουλή: Αν νιώθεις έτσι, κράτα ένα μικρό ημερολόγιο. Σημείωσε πώς αισθάνεσαι κάθε μέρα και παρατήρησε αλλαγές στις επόμενες εβδομάδες. Συμβουλέψου τον γιατρό σου αν έχεις αμφιβολίες, ώστε να σου εξηγήσει τη δράση του φαρμάκου.
3. Πώς μπορώ να ξέρω ότι ένα φάρμακο είναι ασφαλές;
Η ασφάλεια των φαρμάκων δοκιμάζεται εκτενώς πριν εγκριθούν για χρήση. Οι αρμόδιες αρχές (όπως ο FDA ή ο ΕΟΦ) πραγματοποιούν ελέγχους, και κάθε φάρμακο έχει περάσει από έρευνες και δοκιμές που αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά του.
Συμβουλή: Εμπιστεύσου τον γιατρό και τον φαρμακοποιό σου, που γνωρίζουν τις έγκυρες πληροφορίες. Απόφυγε να βασίζεσαι σε μη έγκυρες πηγές στο διαδίκτυο που μπορεί να παραπλανούν.
4. Γιατί μερικές φορές νιώθω παρενέργειες μόνο και μόνο επειδή τις διάβασα;
Αυτό είναι γνωστό ως φαινόμενο nocebo, κατά το οποίο αναμένεις αρνητικές επιδράσεις και ενδέχεται να τις βιώσεις. Όταν γνωρίζεις τις πιθανές παρενέργειες, το άγχος σου μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα παρόμοια με αυτά που φοβάσαι.
Συμβουλή: Προσπάθησε να εστιάσεις στα θετικά αποτελέσματα του φαρμάκου. Αν έχεις ερωτήσεις για τις παρενέργειες, ρώτησε έναν ειδικό να σου εξηγήσει τι είναι κοινό και τι σπάνιο, ώστε να νιώθεις πιο ασφαλής.
5. Μπορώ να κάνω κάτι για να μην ξεχνάω τη λήψη του φαρμάκου μου;
Ναι! Η συνέπεια στη λήψη φαρμάκων είναι κρίσιμη για την αποτελεσματικότητά τους. Πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν υπενθυμίσεις στο κινητό τους, ενώ άλλοι βρίσκουν χρήσιμο να έχουν το φάρμακο σε ορατό σημείο.
Συμβουλή: Δοκίμασε να συνδέσεις τη λήψη του φαρμάκου με μια καθημερινή ρουτίνα, όπως το πρωινό ή το βραδινό. Αν νιώθεις ότι δυσκολεύεσαι, μίλησε με τον γιατρό σου για τρόπους να το ενσωματώσεις καλύτερα στην καθημερινότητά σου.
6. Τι πρέπει να κάνω αν κάποιος γνωστός μού λέει ότι ένα φάρμακο που παίρνω δεν είναι καλό;
Οι γνώμες των άλλων μπορεί να επηρεάσουν τη σχέση σου με το φάρμακο, ακόμα και αν δεν είναι από ειδικούς. Εάν κάποιος έχει διαφορετική εμπειρία με το ίδιο φάρμακο, αυτό δεν σημαίνει ότι το ίδιο ισχύει και για σένα.
Συμβουλή: Βασίσου στη γνώμη του γιατρού ή του φαρμακοποιού σου και μην επηρεάζεσαι από γενικευμένες απόψεις. Κάθε φάρμακο λειτουργεί διαφορετικά στον κάθε οργανισμό, οπότε οι εμπειρίες είναι πάντα προσωπικές.
7. Γιατί είναι τόσο δύσκολο να εμπιστευτώ έναν ειδικό για την υγεία μου;
Η εμπιστοσύνη στους ειδικούς μπορεί να επηρεάζεται από προηγούμενες αρνητικές εμπειρίες ή από πληροφορίες που διαβάζουμε. Ωστόσο, η καλή επικοινωνία και η ανοιχτή συζήτηση μπορούν να βοηθήσουν να δημιουργηθεί αυτή η εμπιστοσύνη.
Συμβουλή: Μη διστάσεις να κάνεις ερωτήσεις για να κατανοήσεις πώς λειτουργεί το φάρμακο και ποια είναι τα οφέλη του. Όσο πιο ενημερωμένος νιώθεις, τόσο πιο εύκολα θα μπορέσεις να εμπιστευτείς τον ειδικό.
Κλείνοντας
Η σχέση με τα φάρμακα δεν είναι μόνο θέμα ιατρικής, αλλά και ψυχολογίας. Κατανοώντας τις ανησυχίες και τους φόβους μας, μπορούμε να κάνουμε πιο ενημερωμένες επιλογές και να αισθανθούμε πιο ασφαλείς με τη θεραπεία μας.
Ελπίζουμε ότι οι παραπάνω ερωτήσεις απαντούν στις δικές σου απορίες και σε βοηθούν να αισθάνεσαι πιο σίγουρος στη θεραπευτική σου διαδρομή.
Βιβλιογραφία:
- Benjamini, Y., & Hochberg, Y. (1995). Controlling the False Discovery Rate: A Practical and Powerful Approach to Multiple Testing. Journal of the Royal Statistical Society: Series B (Methodological), 57(1), 289-300.
- Benedetti, F. (2013). Placebo Effects: Understanding the Mechanisms in Health and Disease. Oxford University Press.
- Barsky, A. J., Saintfort, R., Rogers, M. P., & Borus, J. F. (2002). Nonspecific Medication Side Effects and the Nocebo Phenomenon. JAMA, 287(5), 622-627.
- Horne, R., Weinman, J., & Hankins, M. (1999). The Beliefs about Medicines Questionnaire: The Development and Evaluation of a New Method for Assessing the Cognitive Representation of Medication. Psychology and Health, 14(1), 1-24.
- DiMatteo, M. R., Lepper, H. S., & Croghan, T. W. (2000). Depression Is a Risk Factor for Noncompliance With Medical Treatment. Archives of Internal Medicine, 160(14), 2101-2107.
- Montgomery, G. H., & Kirsch, I. (1997). Classical conditioning and the placebo effect. Pain, 72(1-2), 107-113.
Αρχισυνταξία: Ζωγραφιά Πουγάτσια
Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη
