Υπάρχουν άνθρωποι που ονειρεύονται τη νύχτα και άνθρωποι που ονειρεύονται τη μέρα.
Στην πραγματικότητα, όλοι γνωρίζουμε τι συμβαίνει με τους δεύτερους.
Τί συμβαίνει, όμως, με τους πρώτους;
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία (APA, 2018) κατά τη διάρκεια που κάποιος ονειρεύεται ενώ κοιμάται, βιώνει μία σειρά από οπτικές, κινητικές, ακουστικές συναισθηματικές και άλλες εμπειρίες. Ειδικότερα, όταν ονειρεύεται κάποιος, βιώνει έντονα διάφορα συναισθήματα με αποτέλεσμα να δημιουργείται η πεποίθηση πως αυτό που ονειρεύεται είναι κάτι το πραγματικό.
Παρακάτω θα συναντήσεις μερικές από τις Φροϋδικές ερμηνείες για τα όνειρα.
- Τα όνειρα προέρχονται από το ασυνείδητο, κάτι που γίνεται δηλαδή ακούσια και δεν μπορεί να αντιληφθεί ο ανθρώπινος νους. Αυτό, βέβαια, βοηθά στην αντίληψη του ατόμου να κατανοήσει τις ασυνείδητες επιθυμίες του.
- Μια άλλη ερμηνεία του Φρόϋντ είναι πως τα όνειρα αντικατοπτρίζουν τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες του ατόμου, τόσο τις συνειδητές, όσο και τις ασυνείδητες.
- Ο Φρόϋντ διέκρινε το περιεχόμενο ενός ονείρου σε προφανές και λανθάνον. Αυτό που έκανε, δηλαδή, ήταν να διακρίνει τα όνειρα ως μία παραμορφωμένη εκδοχή της επιθυμίας του ατόμου, αλλά και ως την πραγματική επιθυμία του. Το λανθάνον περιεχόμενο του ονείρου μετατρέπεται σε προφανές μέσα από τη συμπύκνωση πολλών ιδεών σε μία, την αναπαράσταση, τον συμβολισμό και τη μετατόπιση συναισθημάτων από ένα άτομο σε άλλο.
- Η τελευταία ερμηνεία του Φρόϋντ αφορά τον ελεύθερο συσχετισμό. Πρόκειται για μία τεχνική κατά την οποία αποκαλύπτεται η κρυφή επιθυμία του ατόμου μέσα από την ελεύθερη σύνδεση του περιεχομένου των ονείρων που αναφέρονται από το άτομο (Freud & Strachey, 1900).
Πέρα από τα συνηθισμένα όνειρα, υπάρχουν και τα όνειρα με διαύγεια ή αλλιώς τα όνειρα που μπορείς να ελέγξεις. Την ίδια στιγμή που ένα άτομο κοιμάται, μερικές φορές δύναται να αντιληφθεί ότι ονειρεύεται, και ακόμα είναι δυνατό να αλλάξει την εξέλιξη του ονείρου (APA, 2023).
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν οι εφιάλτες, οι οποίοι αποτελούν εκείνα τα όνειρα που κάνουν το άτομο να νιώθει αρνητικά συναισθήματα, κυρίως φόβο και άγχος. Πίσω από την εκδήλωση τέτοιων ονείρων κρύβονται αιτίες όπως, στρες, δυσκολία διαχείρισης συναισθημάτων, μετατραυματικό επεισόδιο, ασθένεια ή χρήση φαρμάκων και ουσιών (Nichols et al., 2023).
Πότε, όμως, ονειρεύονται οι άνθρωποι;
Τα περισσότερα όνειρα συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του σταδίου REM (Pagel, 2000). Το στάδιο REM (Rapid Eye Movement), ή αλλιώς το στάδιο της γρήγορης κίνησης των ματιών, είναι το στάδιο κατά το οποίο ο εγκέφαλος δραστηριοποιείται σχεδόν όσο δραστηριοποιείται όταν κάποιος είναι ξύπνιος. Αυτός είναι και ο λόγος που τα όνειρα πολλές φορές είναι περίπλοκα και μοιάζουν εξωπραγματικά. Το στάδιο ύπνου REM αποτελεί σχεδόν το 25% του συνολικού ύπνου ενός ατόμου (Cleveland Clinic, 2023). Επιπλέον, ο εγκέφαλος τείνει να δραστηριοποιείται κατά τις τελευταίες ώρες του ύπνου- πράγμα που σημαίνει πως τα περισσότερα όνειρα πραγματοποιούνται μερικές ώρες πριν ξυπνήσει κάποιος (Pagel, 2000).
Συνοψίζοντας, τα όνειρα αποκαλύπτουν μία κρυφή πλευρά των σκέψεων ή του εαυτού κάποιου φανερώνοντας τις κρυφές ή ανεκπλήρωτες επιθυμίες του. Επίσης, πολλές φορές εκδηλώνουν τους φόβους και τις ανησυχίες του.
Η δραστηριότητα του εγκεφάλου που παρατηρείται κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι αρκετά έντονη, με αποτέλεσμα το άτομο που κοιμάται να βιώνει μία σειρά από έντονες, περίπλοκες, αλλά και παράλογες εμπειρίες. Μέσα από αυτές τις εμπειρίες, το άτομο βιώνει θετικά, αλλά και αρνητικά συναισθήματα. Ανάλογα με τη φύση και τις αιτίες του ονείρου πολλές φορές προκαλούνται διαταραχές ύπνου. Σε κάθε περίπτωση, ένας ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει το άτομο τόσο να ανακαλύψει τους λόγους για τους οποίους ονειρεύεται, όσο και τις ασυνείδητες ή υποσυνείδητες σκέψεις και επιθυμίες του.
Βιβλιογραφία
- APA, Definition of Dream, Updated on 19/04/2018
- APA, Definition of Lucid Dream, Updated on 15/11/2023
- Freud S., Strachey J., The interpretation of dreams (Vol.4, p.5), 1900, Allen & Unwin
- Mcleod S., Sigmund Freud Dream Theory, 2024. Ανακτήθηκε από: https://www.simplypsychology.org/sigmund-freud-dream-theory.html#Freuds-Interpretation-of-Dreams
- Nichols H., Dreams: Causes, types, meaning, what they are and more, Reviewed by Legg T. J., 2023. Ανακτήθηκε από: https://www.medicalnewstoday.com/articles/284378
- Pagel J.F., Nightmares and disorders of dreaming, 2000. Ανακτήθηκε από: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10779247/
- Dimitriu A. et al., Dreams: Why They Happen & What They Mean, 2024. Ανακτήθηκε από: https://www.sleepfoundation.org/dreams#references-83316
- Cleveland Clinic. Sleep: What it is, Why it’s important, Stages, REM & NREM, 2023. Ανακτήθηκε από: https://my.clevelandclinic.org/health/body/12148-sleep-basics
Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη