Η Γοργώ ή αλλιώς η Μέδουσα, ήταν μια από τις τρεις γοργόνες της ελληνικές μυθολογίας που κατοικούσαν τη “νύχτα”, πέρα από τον Ατλαντικό Ωκεανό. Σε αντίθεση με τις αδερφές της, η Γοργώ ήταν θνητή και εύθραυστη. Ήταν ένα κορίτσι με όμορφα, λεπτεπίλεπτα χαρακτηριστικά και χρυσαφένιες μπούκλες που ξεδιπλώνονταν και αγκάλιαζαν το θνητό της κορμί. Όπως επικαλούνται οι αστικοί μύθοι, η ομορφιά της κυρίευε κάθε επίγεια ύπαρξη και η φιγούρα της καθήλωνε κάθε θεϊκή μορφή σε μια ηθελημένη θνητότητα, εκείνη του Έρωτα. Εξαιτίας της εμφάνισης της, τα θέλγητρα ήταν πολλά, και το πλήθος των εραστών που μάχονταν για εκείνη, αυξάνονταν. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ο θεός Ποσειδώνας. Ο θεός των θαλασσών, έχοντας ακυβέρνητο για εκείνη πόθο, την κυνήγησε με σκοπό να την κατακτήσει. Έτσι, η Γοργώ για να βρει καταφύγιο, κρύφτηκε στον ναό της Αθηνάς. Ο Ποσειδώνας την εντόπισε και συνευρέθηκε μαζί της παρά τη θέληση της. Όταν το έμαθε η θέα Αθήνα, δεν μπορούσε να τιμωρήσει έναν θεό, καθώς στη συνάντηση θεών και θνητών χαμένοι βγαίνουν πάντα οι τελευταίοι. Έτσι, η Αθήνα τιμώρησε τη Γοργώ, καθώς θεώρησε την εμφάνιση της υπεύθυνη για τα δεινά της. Έτσι, μεταμόρφωσε τις χρυσές της μπούκλες σε μαύρα φίδια, που προκαλούσαν τον φόβο σε όποιον την πλησίαζε. Ακόμη, όρισε το βλέμμα της να πετρώνει όποιον τη συναντά, καθώς το βλέμμα είναι ο καθρέφτης για την κατάκτηση της ψυχή ενός ανθρώπου.
Διαβάζοντας την ιστορία της Γοργούς, αναρωτιόμαστε αν η θέα Αθηνά, θέα της σοφίας και της δικαιοσύνης, τιμώρησε πράγματι τη Μέδουσα ή την προστάτευσε;
Με την πρώτη οπτική, η θέα Αθηνά συμβολίζει τη σύγχρονη κοινωνία αλλά και τη δικαιοσύνη, η οποία στη γνωστοποίηση μιας αναγκαστικής συνεύρεσης πάντα τιμωρεί το πιο ευάλωτο μέλος της, η γυναίκα. Καθώς ο άντρας σε μια φαινομενικά εξισωτική κοινωνία, έχει τη δύναμη, την πρόσβαση, την αδιαμφισβήτητη και αμέριστη εξουσία. Έτσι, τιμωρούν τη γυναίκα με στιγματισμό και δικαιολογούν τον θύτη ως θύμα της ομορφιάς της.
Από την άλλη πλευρά, η θέα Αθηνά ίσως με το τέχνασμα αυτό να προστάτευσε τη Μέδουσα, καθώς δεν μπόρεσε να απαλύνει τον πόνο της ή να προλάβει αυτό που της συνέβη, φρόντισε να τη μεταμορφώσει. Με τη μεταμφίεση αυτή, η θέα Αθηνά διασφάλισε πως η Μέδουσα δεν θα βρεθεί ποτέ ξανά σε αυτήν τη θέση, σημείο που θα έπρεπε κάθε κοινωνία και κάθε δικαιοσύνη να φροντίζει.
Τι έχει να μας πει ο μύθος της Μέδουσας; Ποιες οι σύγχρονες συμπεριφορές και σκέψεις που μας κάνουν να πετρώνουμε τους άλλους;
•Καχυποψία – υπεργενίκευση:
Συχνά, όταν πέφτουμε θύματα διαπροσωπικής εκμετάλλευσης, διαμορφώνουμε αντιλήψεις ότι οι άλλοι θα μας εξαπατήσουν ή θα μας προκαλέσουν βαριά συναισθηματική βλάβη. Όταν μια δύσκολη εμπειρία μας χαρίσει αυτόν τον τρόπο σκέψης, θεωρούμε ότι όλοι οι άνθρωποι ενδέχεται να μας πληγώσουν ή να μας εξαπατήσουν. Στη συνθήκη αυτή γίνεται λόγος για υπεργενίκευση (Beck, 1976). Συγκεκριμένα, με τον όρο αυτό αναφερόμαστε σε ένα μοτίβο σκέψεων που διαστρεβλώνει την πραγματικότητά μας, και μας κάνει να βλέπουμε όλες τις καταστάσεις ίδιες και όλους τους ανθρώπους εξισωτικά παρόμοιους με εκείνον που μας πλήγωσε, ακόμα και αν δεν έχουμε αρκετά στοιχεία για αυτήν την αντιστοίχιση. Πολλές φορές, με το να συμπεριφερόμαστε σε νέους ανθρώπους βάσει των παλιών μας βιωμάτων, μπορεί να “παγώσει” τους άλλους ανθρώπους, αφού χρειάζεται να παλέψουν με τα φίδια της καχυποψίας που βρίσκονται στο κεφάλι μας, αλλά και το παγωμένο βλέμμα που επιφέρει η εγκατάλειψη και η δυσπιστία.
•Θυμός και επιθετική συμπεριφορά:
Πολλές φορές, ένα τραύμα αναβλύζει από μέσα μας τον θυμό και το αίσθημα της αδικίας, καθώς δεν μας άξιζε αυτό που περάσαμε. Με εφαλτήριο τον θυμό, πολλές φορές μπορούμε να γίνουμε επιθετικοί όταν εκφράζουμε την ανάγκη και τα συναισθήματά μας απέναντι στους άλλους. Σύμφωνα με τον Harris (1967), με τον όρο επιθετική συμπεριφορά, αναφερόμαστε σε ένα άκρο της διεκδικητικής συμπεριφοράς, όπου το άτομο αποσκοπεί στην ικανοποίηση των προσωπικών του αναγκών, αψηφώντας τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων. Πολλές φορές, η επιθετική συμπεριφορά μπορεί να λάβει τη μορφή επιβλητικών τρόπων επικοινωνίας όπως φωνές, απειλές ή προσβολές με σκοπό να ακουστεί ή να γίνει κατανοητό το συναίσθημα μας στου άλλους.
Ως απάντηση σε αυτήν τη συμπεριφορά (Bourne, 1990), οι άλλοι ενδέχεται κάποιες φορές να υψώσουν άμυνες, να αποσυρθούν ή και να εκδικηθούν, μιμούμενοι τη δική μας επιθετική συμπεριφορά. Ακριβώς όπως και στην ιστορία της Μέδουσας, μια επιθετική συμπεριφορά μπορεί να παγώσει συναισθηματικά τους γύρω μας και να μας καθηλώσει σε μια ατέρμονη μοναξιά.
~Αντί επιλόγου~
Συνεπώς, πολλές φορές η διαχείριση των τραυμάτων μας δύναται να μας μεταμορφώσει σε τερατόμορφους αιθέρες, που στο διάβα τους πετρώνουν κάθε θνητό που επιθυμεί να τους προσεγγίσει. Ο θυμός, η καχυποψία και η επιθετική συμπεριφορά, που αποκτάται ως φυσικό επερχόμενο μιας συναισθηματικής ευαλωτότητας, μπορεί να μας απομακρύνει από τον κόσμο γύρω μας. Όμως, ακόμα και αν κάποια στιγμή στη ζωή μας πάρουμε τη μορφή της καθηλωτικής Μέδουσας, αξίζει να θυμόμαστε πως μπορεί να βρεθεί στον δρόμο μας κάποιος Περσέας. Ο μόνος άνθρωπος που κατάφερε να προσεγγίσει τη Μέδουσα, καθώς κοίταξε την τρομακτική της μορφή μέσα από τη δική του ασπίδα, τα δικά του βιώματα και τις προσωπικές του άμυνες. Ο δικός μας Περσέας, λοιπόν, θα κοιτάξει το παγωμένο βλέμμα μας, μέσα από το καθρέφτισμα των δικών του απόρθητων αναστολών και των δικών του τραυμάτων. Έτσι, θα καταφέρει να δει πέρα από την παγωμένη μας υπόσταση και να μας προσεγγίσει πραγματικά…
Βιβλιογραφία:
- Beck, A.T. (1976) Cognitive therapy and the emotional disorders. New York: International University Press.
- Bourne, E. J. (1990) The Anxiety and Social Phobia Workbook. Oakland: New Harbinger Publication, Inc.
- •Harris, T.A. (1967) I am ok- You’re ok. New York: Avon Books.
Ηλεκτρονικές Πηγές:
- https://www.mixanitouxronou.gr/medousa-i-omorfi-gorgona-me-tis-iperoches-boukles-pou-i-athina-tis-ekane-fidia-tin-apokefalise-o-perseas-ke-tin-ekane-diarkes-simvolo-goitias-o-versatse/
- https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/mythology/lexicon/metamorfoseis/page_073.html
Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη