Εσείς αποφασίσατε τους στόχους σας για τη νέα χρονιά; Μήπως μέσα σε αυτούς υπάρχει κάποιος στόχος που σχετίζεται με το σωματικό σας βάρος;
Η μετάβαση από το ένα έτος στο άλλο μπορεί να ξυπνάει την επιθυμία για έναν βελτιωμένο εαυτό. Παίρνονται αποφάσεις και γίνονται δηλώσεις, όπως «Θα χάσω κιλά», «φέτος θα γίνω έτσι…», «θα ξεκινήσω να προσέχω περισσότερο την υγεία μου», «θα αποκτήσω γυμνασμένο σώμα». Οι καλές προθέσεις είναι πάντα καλοδεχούμενες και μπορούν πράγματι να δώσουν το έναυσμα για κάτι «καλύτερο». Η αντιμετώπιση ενός προβλήματος, η διόρθωση μια λάθους πρακτικής, η ένταξη της ευεξίας στην καθημερινότητα μπορούν να αφορούν αυτό το «καλύτερο» (Rössner et al., 2011).
Έχετε παρατηρήσει πως πήγαν οι στόχοι που βάλατε τα περασμένα χρόνια; Παρατηρήσατε να θέτετε τους ίδιους στόχους ξανά και ξανά κάθε πρωτοχρονιά; Πετύχατε τους στόχους βάρους της προηγούμενης χρονιάς και τώρα θέλετε να τους εξελίξετε ή νιώθετε πως κάθε χρόνο σκέφτεστε το ίδιο επειδή δεν το επιδιώξατε ουσιαστικά;
Σε μελέτες, έχει παρατηρηθεί μια τάση διακύμανσης του σωματικού βάρους καθ΄ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Περιγράφεται σημαντική αύξηση σωματικού βάρους από τις τελευταίες μέρες του Νοεμβρίου έως και τις πρώτες μέρες του Ιανουαρίου με μερική επαναφορά έως την ίδια περίοδο του επόμενου χρόνου. Το βάρος ακολουθεί μια πορεία αλλεπάλληλων ανήφορων και κατήφορων με μια συνολική τάση προς αύξηση βάρους του πληθυσμού, ως αποτέλεσμα αυτής της ανώμαλης πορείας. Τελικά για πολλούς ανθρώπους οι ετήσιοι στόχοι βάρους δεν πάνε όπως θα ήθελαν. Και φυσικά οι επιδράσεις δεν περιορίζονται μόνο στο σωματικό βάρος (Korkmaz et al., 2009).
Έχει παρατηρηθεί μια παράλληλη διακύμανση του μεταβολικού κινδύνου που σχετίζεται με τις εποχές του χρόνου. Σύμφωνα με τους Chen και συνεργάτες (2008) η αντίσταση στη λειτουργεία της ινσουλίνης παρουσιάζει διαφορές από καλοκαίρι σε χειμώνα στην Ταιβάν με υψηλότερα επίπεδα ινσουλίνης νηστείας, αντίστασης στην ινσουλίνη και τριγλυκερίδια κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι Kamezaki και συνεργάτες (2010) μελέτησαν παρατήρησαν πως στην Ιαπωνία ο χειμώνας σήμαινε και αυξημένα ποσοστά μεταβολικού συνδρόμου, κυρίως αναφορικά με τον παράγοντα της αρτηριακής πίεσης. Σε μια φινλανδική μελέτη συγγραφείς μπόρεσαν να αναδείξουν τις εποχικές διακυμάνσεις σωματικού βάρους ήταν παράγοντας κινδύνου μεταβολικού συνδρόμου και συνοδεύονταν από εποχικές μεταβολές διάθεσης και συμπεριφοράς (Rintamäki et al., 2008).
Σίγουρα την περίοδο γύρω από την Πρωτοχρονιά αυξάνονται ραγδαία οι ελπίδες διαχείρισης βάρους, ιδίως για τον γυναικείο πληθυσμό, και πράγματι μπαίνουν σε πρόγραμμα απώλειας βάρους, όμως τις περισσότερες φορές είναι ανεπιτυχή (Rössner et al., 2011).
Το ερώτημα είναι αν οι προσδοκίες μπορούν να μεταφραστούν σε κάποια μελλοντική πραγματικότητα. Παλαιότερες μελέτες εκφράζουν πως άτομα με παχυσαρκία και γενικότερα άτομα που επιδίωκαν απώλεια βάρους και που από την προσδοκία τελικά έφτασαν το ονειρεμένο αποτέλεσμα δε βρήκαν κάποια μέθοδο ικανοποιητική ως προς τις ελπίδες που είχαν (Foster et al., 1997; Linné et al.,2002).
Στη βιβλιογραφία έχει εκφραστεί πως: “Χρειαζόμαστε θεραπείες που περιλαμβάνουν στρατηγικές για την αποκατάσταση της βλάβης του εγώ, την ενίσχυση της αίσθησης της αυτοεκτίμησης και την ανάπτυξη της αυτό-αποτελεσματικότητας, έτσι ώστε οι υπέρβαροι ασθενείς να μπορούν να γίνουν οι παράγοντες αλλαγής στην επιδίωξή τους για ευημερία” (Cohrane., 2008).
Σε πιο πρόσφατη μελέτη, όπου οι συμμετέχοντες δήλωσαν ισχυρή θέληση για καλύτερο γενικό αίσθημα ευεξίας και θέλησαν να πετύχουν ευημερία μέσω της διατροφής, κατάφεραν να διατηρήσουν τα αποτελέσματα επιτυχώς. Οι συγγραφείς και ερευνητές James et al. (2022) αναφέρουν χαρακτηριστικά πως: «Μέσα από τις καθημερινές συνήθειες και τη συνεχή ενασχόληση με το θέμα, η υγιεινή διατροφή έγινε τρόπος ζωής για πολλούς συμμετέχοντες. Η εμπειρία των πλεονεκτημάτων μιας πιο υγιεινής διατροφής και η ανάπτυξη ισχυρών αξιών σχετικά με τη διατροφή και την υγεία υποστήριξε τη μακροχρόνια συντήρηση».
Σας ενθαρρύνω, λοιπόν, να αξιοποιήσετε την κινητήρια δύναμη των προσδοκιών σας για το νέο έτος, ώστε να επιδιώξετε διατροφική εκπαίδευση και να πετύχετε, εκτός της απώλειας βάρους, διατροφική αυτονομία με βιώσιμες προσεγγίσεις που διατηρούν τα αποτελέσματα ανεξαρτήτως εποχής και συμβαδίζουν ουσιαστικές επιδιώξεις και βελτιώσεις υγείας (James at al., 2022).
Βιβλιογραφία
- Chen, S. H., Chuang, S. Y., Lin, K. C., Tsai, S. T., & Chou, P. (2008). Community-based study on summer-winter difference in insulin resistance in Kin-Chen, Kinmen, Taiwan. Journal of the Chinese Medical Association : JCMA, 71(12), 619–627. https://doi.org/10.1016/S1726-4901(09)70004-8
- Cochrane G. (2008). Role for a sense of self-worth in weight-loss treatments: helping patients develop self-efficacy. Canadian family physician Medecin de famille canadien, 54(4), 543–547.
- Foster, G. D., Wadden, T. A., Vogt, R. A., & Brewer, G. (1997). What is a reasonable weight loss? Patients’ expectations and evaluations of obesity treatment outcomes. Journal of consulting and clinical psychology, 65(1), 79–85. https://doi.org/10.1037//0022-006x.65.1.79
- James, A., Lawrence, B., & O’Connor, M. (2022). Healthy Eating as a New Way of Life: A Qualitative Study of Successful Long-Term Diet Change. Inquiry : a journal of medical care organization, provision and financing, 59, 469580221090397. https://doi.org/10.1177/00469580221090397
- Kamezaki, F., Sonoda, S., Tomotsune, Y., Yunaka, H., & Otsuji, Y. (2010). Seasonal variation in metabolic syndrome prevalence. Hypertension research : official journal of the Japanese Society of Hypertension, 33(6), 568–572. https://doi.org/10.1038/hr.2010.32
- Korkmaz, A., Topal, T., Tan, D. X., & Reiter, R. J. (2009). Role of melatonin in metabolic regulation. Reviews in endocrine & metabolic disorders, 10(4), 261–270. https://doi.org/10.1007/s11154-009-9117-5
- Linné, Y., Hemmingsson, E., Adolfsson, B., Ramsten, J., & Rössner, S. (2002). Patient expectations of obesity treatment-the experience from a day-care unit. International journal of obesity and related metabolic disorders : journal of the International Association for the Study of Obesity, 26(5), 739–741. https://doi.org/10.1038/sj.ijo.0801969
- Rintamäki, R., Grimaldi, S., Englund, A., Haukka, J., Partonen, T., Reunanen, A., Aromaa, A., & Lönnqvist, J. (2008). Seasonal changes in mood and behavior are linked to metabolic syndrome. PloS one, 3(1), e1482. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0001482
- Rössner, S. M., Hansen, J. V., & Rössner, S. (2011). New Year’s resolutions to lose weight–dreams and reality. Obesity facts, 4(1), 3–5. https://doi.org/10.1159/000324861
Αρχισυνταξία: Ζωγραφιά Πουγάτσια
Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη