Σύμφωνα με έρευνες οι βασικοί παράγοντες που οδηγούν στη χρήση, στην κατάχρηση και κυρίως στην εξάρτηση από ουσίες είναι:
- Το οικογενειακό (, κοινωνικό (και πολιτιστικό περιβάλλον που ζει το άτομο
- Βιολογικοί παράγοντες
- Προσωπικότητα του ατόμου (πχ χαμηλή αυτοεκτίμηση, αποξένωση)
- Η ουσία
Στάδια χρήσης ουσιών :
Στάδιο 1 : Πειραματισμός (Μόνος ή με άλλους. Το να δοκιμάζει κάποιος δεν σημαίνει ότι θα εξαρτηθεί)
Στάδιο 2: Ενεργητική αναζήτηση (Συναναστροφή με άλλους χρήστες, αλλαγή στις παρέες. Χρήση με στόχο αλλαγή της διάθεσης. Προβλήματα στην εργασία ή στο σχολείο.)
Στάδιο 3: Ενασχόληση (Σημαντική αύξηση της χρήσης. Αρχίζει η ψυχική και η σωματική εξάρτηση. Επιπτώσεις στην εργασία και στα οικονομικά. Προβλήματα στον ύπνο, στην οικογένεια και στις σχέσεις καθώς το άτομο απομονώνεται. Θέτει τη ζωή του σε κίνδυνο.)
Στάδιο 4: Εξάρτηση ( Η χρήση είναι το επίκεντρο στη ζωή του, κάνει μεγάλες δόσεις και επηρεάζεται ψυχικά και σωματικά στην υγεία του. Οι φίλοι του είναι κυρίως χρήστες. Το άτομο κινδυνεύει να εμπλακεί σε παράνομες δραστηριότητες.)
Νικοτίνη
Αλήθειες:
- Ο σημαντικότερος παράγοντας καρκίνου του πνεύμονα , του οισοφάγου, του παγκρέατος ,του νεφρού, καρδιακών νοσημάτων, εμφυσήματος.
- Είναι η πιο θανατηφόρα ουσία
- Θεωρείται το ίδιο εθιστική και δρα στους ίδιους νευροδιαβιβαστές στον εγκέφαλο με την ηρωίνη
Μύθοι :
- Δίνει την ψευδαίσθηση ότι χαλαρώνει διότι απομακρύνει δυσάρεστες αισθήσεις. Στην πραγματικότητα , όμως, η νικοτίνη είναι μία διεγερτική ουσία και προκαλεί αύξηση της πίεσης και των καρδιακών παλμών. Μάλιστα σχετίζεται με χρόνιο στρες.
- ”Το κόβω όποτε θέλω”
Δεν είναι τόσο εύκολο. Μάλιστα το στερητικό σύνδρομο χαρακτηρίζεται από νευρικότητα, διαταραχές ύπνου , αυξημένη όρεξη, μείωση ταχύτητας μεταβολισμού και έντονη επιθυμία για κάπνισμα. - ”Γιατί να σταματήσω το κάπνισμα, η ζημιά στον οργανισμό μου έχει ήδη γίνει”
Τα οφέλη της διακοπής του καπνίσματος εμφανίζονται άμεσα. Μάλιστα μετά τα 20 λεπτά από το τελευταίο τσιγάρο η αρτηριακή πίεση, οι καρδιακοί παλμοί και η θερμοκρασία του σώματος του επανέρχονται στα φυσιολογικά επίπεδα. Μετά από 24 ώρες, η γεύση και η όσφρηση βελτιώνονται. Ενώ μετά από 10 χρόνια, μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος για καρκίνο του πνεύμονα, καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά επεισόδια σχεδόν τόσο όσο των μη καπνιστών.
Κάνναβη
Αλήθειες
- Επιδρά στην μνήμη , την κρίση και την αντίληψη.
- Είναι 3 φορές πιο καρκινογόνα από το τσιγάρο , αλλά είναι λιγότερο τοξική από το αλκοόλ
- Συνδέεται με κάποια είδη καρκίνου αναπνευστικά νοσήματα και καρδιακές προσβολές.
- Όταν γίνεται συστηματική χρήση , ο οργανισμός αναπτύσσει ανοχή και χρειάζεσαι περισσότερη ποσότητα για να νιώσεις το ίδιο ή κάτι πιο ισχυρό.
Μύθοι
- Δεν σκοτώνει..
Αρκεί να σκεφτείς πόσο εύκολο είναι να τρακάρεις πιωμένος. - Είναι υγιεινό γιατί είναι από φυτό.
Δεν έχουν αποδειχθεί θεραπευτικές ιδιότητες! Μάλιστα περιέχει 400 χημικές ουσίες.Δεν προκαλεί εξάρτηση
Το άτομο αποκτάει ανοχή από την συστηματική χρήση και χρειάζεται όλο και περισσότερη ποσότητα.
Αλκοόλ
- Είναι κατασταλτική ουσία ,μειώνει το άγχος.
- Επηρεάζει κάθε όργανο και κάθε σύστημα στον ανθρώπινο οργανισμό.
- Φθάνει αμέσως στον εγκέφαλο και αλλοιώνει λειτουργίες όπως μνήμη, αυτοέλεγχο, αντανακλαστικά, προσανατολισμό, κρίση ,όραση.
- Το αλκοόλ διευκολύνει επικίνδυνες συμπεριφορές όπως βία, σεξουαλική επαφή χωρίς προστασία και επικίνδυνη οδήγηση.
- Εξαιρετικά επικίνδυνη η ανάμειξη με άλλες ψυχοτρόπες ουσίες ή φάρμακα.
- Πρώτη ουσία θανάτου παγκοσμίως λόγω τροχαίων και βίαιων ή αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών.
Ηρωίνη
Αλήθειες
- 1 στους 3 θανάτους από ναρκωτικά είναι από υπερβολική δόση ηρωίνη
- Το στερητικό σύνδρομο έχει συμπτώματα όπως πυρετό , ρίγη , εμετούς, κράμπες.
- Επιβραδύνει σκέψη, αντιδράσεις και μνήμη
- Η ενέσιμη χρήση με κοινές βελόνες είναι η πρώτη αιτία μετάδοσης ασθενειών όπως aids/hiv , ηπατίτιδα B και C.
Μύθοι
- ‘’Το κάπνισμα ή το σνιφάρισμα είναι οκ’’.
Δεν ισχύει! Η ουσία είναι η ίδια και είναι το ίδιο πιθανή η εξάρτηση και η υπερβολική δόση.
-Κανείς δεν ξεκίνησε από τη σύριγγα κάπως όμως έφτασε σε αυτήν.-
Kοκαΐνη
Αλήθειες
- Μεγάλος κίνδυνος για υπερβολική δόση. Όταν περνάει η επήρεια είναι δύσκολο το άτομο να διαχειριστεί τα δυσάρεστα συναισθήματα επομένως κάνει πάλι χρήση.
- Μειώνει την όρεξη και φέρνει αϋπνία.
- Καταστρέφει τη ρινική κοιλότητα (όταν εισπνέεται από τη μύτη) και προκαλεί πρόωρη γήρανση. Επίσης προκαλεί βλάβες στο συκώτι και μυϊκούς σπασμούς που επιδρούν στην λειτουργία της καρδιάς.
- Η ενέσιμη χρήση με κοινές βελόνες έχει αυξήσει την μετάδοση ασθενειών όπως aids/hiv , ηπατίτιδα B και C.
Μύθοι
- Η κοκαΐνη «σε ανεβάζει».
Στην πραγματικότητα το να είσαι high διαρκεί μέχρι μία ώρα. Και μόλις περάσει η επίδρασή της σε «ρίχνει» πολύ περισσότερο. Το σύνδρομο στέρησης μπορεί να προκαλέσει ακόμα και κατάθλιψη. - Η κοκαΐνη σε κάνει ελκυστικότερο.
Όχι ακριβώς. Απλά όταν το άτομο είναι υπό την επήρεια της κοκαΐνης, αισθάνεται ζωντάνια, εγρήγορση και αυτοπεποίθηση. - Δεν προκαλεί εξάρτηση.
Στην πραγματικότητα η εκτεταμένη χρήση προκαλεί έντονη εξάρτηση.
Club drugs (Έκσταση, Ε , Χ ΧΤC , Κεταμίνη , Κ , Βιταμίνη , Κουμπιά , Τριπάκια , Φράουλες , Bubble, liquid, speed,ice)
Αλήθειες:
- Καταστρέφουν τα εγκεφαλικά κύτταρα, παραποιούν τις αισθήσεις, τη μνήμη , την κρίση και τον συντονισμό
- Μέσα σε λίγα λεπτά μπορούν να προκαλέσουν δύσπνοια , αφυδάτωση, θολή όραση, κακή αντίληψη της πραγματικότητας, αύξηση καρδιακής λειτουργίας, απώλεια ελέγχου μυών και κινήσεων αλλά και νεφρική ή καρδιακή ανεπάρκεια.
- Το να τα ανακατεύεις με ποτό μπορεί να αποβεί μοιραίο.
Μύθοι:
- ΄΄Έλα μωρέ θα πάρω μία φορά την εβδομάδα , δεν θα πάθω κάτι’’
Η συστηματική χρήση επιφέρει απώλεια μνήμης, συνείδησης, άγχος, πανικό, κατάθλιψη, ψυχωτικά επεισόδια, κώμα ή και θάνατο.Βιβλιογραφία
Χριστοπούλου, Α.,(2008) Εισαγωγή στην ψυχοπαθολογία του ενήλικα. Αθήνα :Τόπος
https://www.kethea.gr/faq/yparchoun-stadia-sti-chrisi-katachrisi-kai-eksartisi-apo-ousies/
https://www.kethea.gr/faq/poioi-einai-logoi-pou-odigoun-sti-chrisi-kai-stin-eksartisi/https://www.kethea.gr/wp-content/uploads/2018/05/narkotika-mythoi-alithies.pdf
