Λένε πως η ζωή δεν είναι αυτό που μας συμβαίνει, αλλά αυτό που εμείς επιλέγουμε να δούμε πώς μας συμβαίνει. Με άλλα λόγια, όλα είναι θέμα ερμηνείας και οπτικής γωνίας. Αν, λοιπόν, η πραγματικότητα είναι ζήτημα οπτικής γωνίας, μήπως ο καθένας ζει στη δική του; Και αν ο καθένας μας ζει στο δικό του κόσμο, υπάρχει άραγε καμία ελπίδα επικοινωνίας; Πράγματι, όλοι οι άνθρωποι είναι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους, που συχνά θεωρούν πως αυτή η διαφορετικότητα τους χωρίζει, αντί να τους ενώνει. Μήπως, όμως, αυτές οι διαφορετικές οπτικές γωνίες είναι που κάνουν τη διαφορά και χρωματίζουν την μεταξύ μας επικοινωνία με έναν μοναδικό και ιδιαίτερο τρόπο; Θαρρώ πως ναι, αρκεί να υπάρχει ενσυναίσθηση.
Η λέξη «ενσυναίσθηση» προέρχεται από τον αγγλικό όρο empathy, τον οποίο εισήγαγε για πρώτη φορά το 1909 ο Βρετανός ψυχολόγος Titchener και έχει τις ρίζες του στην ελληνική λέξη πάθος, θέλοντας να δηλώσει το έντονο συναίσθημα. Στη πραγματικότητα, ο Titchener υποστήριξε πως η ενσυναίσθηση είναι μία διαδικασία εξανθρωπισμού των αντικειμένων, κατά την οποία, το εκάστοτε άτομο αποκτά την ικανότητα να διαβάζει ή να νιώθει τον εαυτό του μέσα από αυτά (Παππά,2022).
Συχνά, η σημασία της έννοιας της ενσυναίσθησης συγχέεται λανθασμένα με αυτήν της συναισθηματικής ταύτισης. Ωστόσο, το να έχει κανείς ανεπτυγμένη ενσυναίσθηση σημαίνει να μπορεί να μπει στο κόσμο του άλλου, χωρίς όμως να ταυτιστεί, να μπορεί να βιώσει και να συναισθανθεί τον διπλανό του, χωρίς όμως τα συναισθήματα αυτά να γίνουν κτήμα του.
“Οι έξι πλευρές της ενσυναίσθησης”
Όλο και περισσότεροι άνθρωποι καταλήγουν να εμπλέκονται σε λογομαχίες και συγκρούσεις, και αυτό γιατί προτιμούν να κρίνουν παρά να ακούσουν, αγνοώντας μία καθολική αλήθεια: πως οι άνθρωποι έχουν καμιά φορά περισσότερο ανάγκη να ακουστούν παρά να τους συμβουλέψουμε. Με άλλα λόγια, έχουν μεγαλύτερη ανάγκη απλώς να δούμε και να κατανοήσουμε τη δική τους οπτική γωνία. Για να επιτευχθεί αυτό, χρειάζεται να επιδεικνύουμε και να εφαρμόζουμε ορθά τις έξι βασικές πλευρές της ενσυναίσθησης.
Συγκεκριμένα, χρειάζεται να υπάρχει συναισθηματική μετάδοση, δηλαδή ικανότητα μεταβίβασης των συναισθημάτων. Πρόκειται για ένα φαινόμενο διαπροσωπικής επιρροής κατά το οποίο το άτομο, κυρίως με μη λεκτικά μηνύματα, όπως με τις εκφράσεις του προσώπου ή με τη στάση του σώματος του, μεταδίδει στο άτομο με το οποίο αλληλεπιδρά το μήνυμα ότι κατανοεί τα συναισθήματά του. Η ύπαρξη της πρωτόγονης συναισθηματικής μετάδοσης είναι θεμελιώδους σημασίας για την ανθρώπινη αλληλεπίδραση. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι μία ασυνείδητη διαδικασία, για αυτό και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς υπάρχει κίνδυνος συναισθηματικής ταύτισης.
Έτσι, ακολουθεί η ενσυναισθητική ακρίβεια , δηλαδή η ικανότητα κάποιου να μπορεί να κατανοεί και έπειτα να προσδιορίζει με ακρίβεια την συναισθηματική κατάσταση ενός άλλου ατόμου. Όλα τα παραπάνω δε θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ορθά χωρίς την ανάπτυξη της συναισθηματικής ρύθμισης, χωρίς δηλαδή την ικανότητα να μπορεί κανείς να διαχειρίζεται τόσο τα δικά του όσο και τα συναισθήματα ενός άλλου προσώπου.
Με αυτόν τον τρόπο, θα εξασφαλιστεί η λεγόμενη λήψη οπτικής, που αφορά την τέταρτη πλευρά της ενσυναίσθησης και αναφέρεται στην δεξιότητα ενός ατόμου να μπορεί να δει τα πράγματα μέσα από τα μάτια του άλλου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο σκέψεων και συναισθημάτων. Το να μπορεί κανείς να νιώσει, να κατανοήσει και να προσδιορίσει τα συναισθήματα ενός ατόμου, έχοντας αναπτύξει επαρκώς την ικανότητα της αυτορρύθμισης, δίνει τη δυνατότητα να αντιληφθεί την οπτική γωνία αυτού του προσώπου και να καταφέρει να δείξει γνήσιο ενδιαφέρον για αυτό και την εκάστοτε κατάστασή του.
Όλα αυτά τα στοιχεία, που συνθέτουν την ενσυναίσθηση περιλαμβάνονται στην έκτη και τελευταία πλευρά της, τη δέσμευση στην οπτική που σημαίνει ότι επιτρέπει στο άτομο να λειτουργεί με συνέπεια και σταθερότητα και με έναν τρόπο που είναι κατάλληλος για τους άλλους.
Ίσως τελικά το να συναισθανθούμε κάποιον δεν είναι τόσο δύσκολο όσο φανταζόμαστε ! Ίσως, η πραγματική δυσκολία να βρίσκεται στην αδυναμία μας να νιώσουμε, να κατανοήσουμε και να συνδεθούμε με τον εαυτό μας. Γιατί αν δεν ακούσουμε και αφουγκραστούμε πρώτα εμάς, πώς μπορούμε να ακούσουμε αληθινά τον διπλανό μας; Και τελικά μήπως δεν είμαστε τόσο διαφορετικοί όσο νομίζουμε; Αλλά και αυτό θέμα οπτικής γωνίας είναι…
Βιβλιογραφία
1. Παππά Β. (2022). Επικοινωνία και Ενσυναίσθηση. Εκδόσεις: Οχτώ
2. Stefanie Stahl .(2018). Το παιδί που κρύβουμε μέσα σας. Εκδόσεις: Διόπτρα
Αρχισυνταξία : Κελεσίδη Ελένη
Επιμέλεια άρθρου : Κελεσίδη Ελένη
