Οι Θεραπευτές ως Πληγωμένοι Θεραπευτές
Ο Σίγκμουντ Φρόιντ, μέσα από το έργο του Analysis Terminable and Interminable, έθεσε ένα ερώτημα που παραμένει διαχρονικό : “Πού και πώς θα αποκτήσει ο θεραπευτής τα απαραίτητα ιδανικά χαρακτηριστικά για το επαγγελματικό του έργο;”. Η απάντησή του ήταν σαφής: Μέσω της ανάλυσης του εαυτού του (Freud,1937). Η συγκεκριμένη διαπίστωση παραμένει ιδιαίτερα επίκαιρη, υπογραμμίζοντας τη σημασία της αυτογνωσίας και της προσωπικής θεραπείας ως βασικά θεμέλια για την προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη των θεραπευτών.
Συχνά, οι θεραπευτές αντιμετωπίζονται ως πρότυπα ψυχικής ισορροπίας, όμως η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη. Όπως όλοι οι άνθρωποι, έτσι και οι θεραπευτές φέρουν συναισθηματικά φορτία και αδυναμίες. Αρκετοί από τους πιο εμβληματικούς ψυχοθεραπευτές είχαν βιώσει και οι ίδιοι προσωπικές εμπειρίες ψυχικών προκλήσεων.
Ο Ιδρυτής της Αναλυτικής Ψυχολογίας, Κάρλ Γιούνγκ, παραδέχτηκε ότι οι παιδικές του εμπειρίες και η αίσθηση διπλής προσωπικότητας τον οδήγησαν στην ενασχόληση με το ασυνείδητο (Smith,1997). Ομοίως, η Μάρσα Λίνεχαν, δημιουργός της Διαλεκτικής Συμπεριφορικής Θεραπείας (DBT), αποκάλυψε τις δικές της ψυχικές δοκιμασίες. Η ίδια αναφέρει, ότι θα απέδιδε στον εαυτό της την διάγνωση της Οριακής Διαταραχής Προσωπικότητας, για την οποία ανέπτυξε αργότερα την θεραπευτική της μέθοδο (Carev,2011).

Το Κίνητρο για την Επιλογή του Επαγγέλματος
Η απόφαση του να ακολουθήσει κανείς το επάγγελμα του θεραπευτή, συχνά έχει βαθιές προσωπικές ρίζες. Αποτελέσματα σχετικής μελέτης αποκαλύπτουν, ότι πολλοί φοιτητές ψυχολογίας, παρακινούνται από προσωπικές εμπειρίες, όπως η απώλεια αγαπημένων προσώπων, η συναισθηματική παραμέληση ή η ανάγκη για κατανόηση και σύνδεση (Huynh & Rhodes,2011). Αυτές οι προσωπικές καταστάσεις συχνά λειτουργούν ως κινητήριοι παράγοντες για την επιλογή του επαγγέλματος. Ωστόσο, είναι σημαντικό η διαχείριση αυτών των προσωπικών βιωμάτων να πραγματοποιείται με προσοχή και επαγγελματισμό. Η υπερβολική εμπλοκή προσωπικών στοιχείων μπορεί να επηρεάσει τη θεραπευτική διαδικασία.
Η Σημασία της Προσωπικής Θεραπείας
Η προσωπική θεραπεία αποτελεί κρίσιμη συνιστώσα της προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης των θεραπευτών. Μέσω αυτής, οι επαγγελματίες :
- Ανακαλύπτουν δικές τους συναισθηματικές και ασυνείδητες επιρροές που μπορεί να επηρεάζουν την δουλεία τους
- Αποκτούν τα απαραίτητα εφόδια για την καλύτερη διαχείριση των συναισθηματικών αντιδράσεων που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια της θεραπείας
- Ενισχύουν την ικανότητά τους για ενσυναίσθηση και αυθεντική επικοινωνία ( Ziede, & Norcross, 2024)
Η έννοια του “πληγωμένου θεραπευτή“(wounded healer) αποκτά ιδιαίτερη σημασία στο πλαίσιο αυτό. Σύμφωνα με τον Γιούνγκ, το τραύμα μπορεί να αποτελέσει πηγή σοφίας και ενσυναίσθησης, εφόσον ενσωματωθεί στην προσωπική ανάπτυξη του θεραπευτή. Η αποδοχή της ανθρώπινης πλευράς του θεραπευτή δεν μειώνει την επαγγελματική του αξιοπιστία, αλλά αντιθέτως ενισχύει την αυθεντικότητα και την εγκυρότητα της θεραπευτικής σχέσης. H αυθεντικότητα προσδίδει μια ειλικρινή, θερμή και ενσυναισθητική ατμόσφαιρα, η οποία είναι ουσιαστική για την επιτυχία της θεραπευτικής σχέσης (Rogers, 1957).
Συμπεράσματα
Το ελληνικό αξίωμα γνώθι σαυτόν, αποτελεί το θεμέλιο της ψυχοθεραπευτικής πρακτικής. Μας καλεί να κοιτάξουμε μέσα μας, όχι για να ανακαλύψουμε έναν τέλειο εαυτό, αλλά για να έρθουμε αντιμέτωποι με την αλήθεια μας. Η αυτογνωσία, όπως επισημαίνει ο Φουκώ, είναι η βάση για την κατανόηση των άλλων και την οικοδόμηση ουσιαστικών, θεραπευτικών σχέσεων (Foucault,2005). Η θεραπευτική διαδικασία, είναι στην ουσία της μια κοινή πορεία μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου. Μια πορεία που μας υπενθυμίζει πως η θεραπεία δεν αφορά την τελειότητα και την έλλειψη αδυναμιών, αλλά είναι μια βαθιά ανθρώπινη διαδικασία αλλαγής.
Βιβλιογραφία
Carev, D. (2011). The founder of DBT reveals her own struggle with BPD. Retrieved from https://www.psychotherapy.net/article/dbt-bpd-founder.
Freud, S. (1937). Analysis terminable and interminable. International Journal of Psychoanalysis, 18(4), 373-405.
Foucault, M. (2005). The hermeneutics of the subject: Lectures at the Collage de France, 1981-1982 (G.Burchell, Trans.). Palgrave Macmilan.
Huynh, L., & Rhodes, P. (2011). Why do people choose to become psychologists? A narrative inquiry. Psychology Teaching Review, 17(2), 64-70. Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ959027.pdf.
Rogers, C. R. (1957). The necessary and sufficient conditions of therapeutic personality change. Journal of consulting psychology, 21(2), 95-103. Doi:https://doi.org/10.1037/h0045357.
Smith, R. (1997). Jung and the development of analytical psychology. Routledge.
Ziede, J. S., & Norcross, J. C. (2020).Personal therapy and self-care in the making of psychologists. The Journal of Psychology, 154(8), 585-618. Doi:10.1080/00223980.2020.1757596.
Αρχισυνταξία : Κελεσίδη Ελένη
Επιμέλεια άρθρου : Κελεσίδη Ελένη