Γιορτές Χριστουγέννων: ‘Eχουν τελικά αντίκτυπο σε όσους νοσούν ψυχικά;

Οι γιορτές των Χριστουγέννων μπορεί να προκαλέσουν ανάμεικτα συναισθήματα, τόσο θετικά όσο και αρνητικά. Για πολλούς ανθρώπους, είναι μια περίοδος χαράς, συντροφικότητας και αγάπης, ενώ για άλλους μπορεί να αποτελούν μια περίοδο αυξημένων συναισθηματικών και ψυχικών πιέσεων. Κάποιοι άνθρωποι που νοσούν ψυχικά, η περίοδος των Χριστουγέννων είναι για αυτούς μια αγχωτική και παράλληλα δύσκολη περίοδος. Η προετοιμασία για τις γιορτές, η αγορά δώρων, οι κοινωνικές υποχρεώσεις και οι οικονομικές πιέσεις, μπορεί να προκαλέσουν άγχος και συναισθηματική ένταση. Αυτός ο τύπος πίεσης, ιδιαίτερα σε άτομα που ήδη βιώνουν άγχη ή κατάθλιψη, μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα.

“Πώς επηρεάζουν τα Χριστούγεννα ανθρώπους με ψυχικές διαταραχές;”

Η ψυχική υγεία τις μέρες των γιορτών μεταβάλλεται ανάλογα με το πώς αισθάνεται ο κάθε άνθρωπος. Για κάποιους, τα Χριστούγεννα μπορεί να εντείνουν την αίσθηση της μοναξιάς, ειδικά όταν πάσχουν από κάποια ψυχική νόσο (π.χ κατάθλιψη, αγχώδη διαταραχή, κλπ). Για αυτόν τον λόγο, αυτά τα άτομα βιώνουν απομόνωση ή δυσκολεύονται να βρουν υποστήριξη (Bergen et al, 2007).

Το “Holiday Blues” είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται συνήθως για να αναφερθεί στα συναισθήματα θλίψης και άγχους που μπορεί να βιώσουν ορισμένα άτομα κατά την περίοδο των διακοπών (Baier, 1988). Η έρευνα δείχνει ότι περίπου το 30% των ανθρώπων μπορεί να αντιμετωπίσει αυτήν την εποχιακή αλλαγή διάθεσης κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, η οποία μπορεί να αποδοθεί σε διάφορους παράγοντες. Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι τα Χριστούγεννα μπορεί να είναι μια περίοδος έντονης αύξησης των συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους για όσους ήδη υποφέρουν από αυτά τα ψυχικά προβλήματα. Σύμφωνα με μια μελέτη του American Psychological Association (APA) τo 2006, οι διαταραχές διάθεσης και το άγχος μπορεί να ενταθούν λόγω των γιορτών εξαιτίας των προαναφερθέντων παραμέτρων. Αυτό μπορεί να συμβεί για τους εξής λόγους:

• Οι αλλαγές στην καθημερινή ρουτίνα, μαζί με τις κοινωνικές υποχρεώσεις, τις εορταστικές συγκεντρώσεις και τα πλούσια γεύματα, μπορούν να διαταράξουν τα πρότυπα ύπνου και διατροφής, οδηγώντας δυνητικά σε κόπωση και μείωση της συνολικής ψυχικής ευεξίας (Phillips et al, 2004).
• Η περίοδος των γιορτών μπορεί μερικές φορές να προκαλέσει συναισθηματικές προκλήσεις ή να γεννήσει δύσκολες αναμνήσεις, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε συναισθήματα μελαγχολίας ή κατάθλιψης. Αυτό μπορεί να ισχύει ιδιαίτερα για άτομα που έχουν βιώσει την απώλεια αγαπημένων προσώπων ή αντιμετωπίζουν δύσκολες προσωπικές περιστάσεις, καθώς μπορεί να βρεθούν να αισθάνονται θλίψη ή να έχουν χαμηλή διάθεση (Greenberg, 2006).
• Οι οικογενειακές συγκεντρώσεις δημιουργούν συχνά χαρούμενες στιγμές, μπορούν, επίσης, να φέρουν υποκείμενα ζητήματα ή εντάσεις στο προσκήνιο. Όσοι αντιμετωπίζουν οικογενειακές συγκρούσεις ή ανεπίλυτες διαφορές, μπορεί να θεωρήσουν ότι η περίοδος των διακοπών είναι ιδιαίτερα προκλητική και συναισθηματικά περίπλοκη.
• Η κοινωνική πίεση για “ιδανικές” γιορτές, όπως αυτές που προβάλλονται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή τα κοινωνικά δίκτυα, μπορεί να εντείνει την αίσθηση ανασφάλειας ή αποτυχίας σε άτομα με κατάθλιψη (Sansone, 2011). Η σύγκριση με τις εικόνες ευτυχίας που βλέπουν γύρω τους μπορεί να τους κάνει να νιώθουν ότι δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες ή ότι οι ίδιοι δεν αξίζουν αυτήν την ευτυχία.

Πώς να φροντίσουμε την ψυχική μας υγεία τα Χριστούγεννα;

Η περίοδος των Χριστουγέννων μπορεί να είναι γεμάτη προκλήσεις, όμως υπάρχουν τρόποι που μπορούμε να φροντίσουμε την ψυχική μας υγεία τις ημέρες των γιορτών.

1.  Επικοινωνήστε με ειλικρίνεια: Επικοινωνία με κοντινά μας άτομα για το πώς αισθανόμαστε. Η αποδοχή και η κατανόηση από τους άλλους μπορεί να μειώσει το άγχος και να μας βοηθήσει να ζήσουμε την περίοδο των διακοπών με λιγότερο άγχος.
2. Θέστε ρεαλιστικές προσδοκίες: Αποδοχή στο γεγονός πως δεν χρειάζεται να είναι όλα τέλεια. Δεν είναι απαραίτητο να συγκρίνουμε την κατάστασή μας με τις «τέλειες» εικόνες που βλέπουμε γύρω μας (Lucas et al, 2008). Αν επικεντρωθούμε στις μικρές, ήσυχες στιγμές μπορούμε να αποφύγουμε το να επιβαρύνουμε τον εαυτό μας με υποχρεώσεις.
3. Περιορισμός κοινωνικών πιέσεων: Εάν οι οικογενειακές συγκεντρώσεις ή οι κοινωνικές εκδηλώσεις μας προκαλούν άγχος, μπορούμε να περιορίσουμε τη συμμετοχή μας ή ακόμα και να αποφασίσουμε να κάνουμε μικρότερες, πιο οικείες συγκεντρώσεις.
4. Φροντίδα του εαυτού μας: Ας προσπαθήσουμε να διατηρούμε υγιεινές συνήθειες, όπως τακτική άσκηση, αρκετό ύπνο και ισορροπημένη διατροφή. Αυτά τα απλά βήματα μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων της κατάθλιψης.

Οι γιορτές μπορεί να είναι μια περίοδος συγκρούσεων συναισθημάτων για πολλούς ανθρώπους, με την κατάθλιψη και την αίσθηση απομόνωσης να αποτελούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου.

Για την καλύτερη ψυχική υγεία, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε αυτές τις προκλήσεις, να διαχειριστούμε τις προσδοκίες μας και να φροντίσουμε τον εαυτό μας με υπομονή και κατανόηση.

Βιβλιογραφία:

1. Bergen H, Hawton K. Variation in deliberate self-harm around christmas and new year. Soc Sci Med. (2007) 65:855–67. http://dx.doi.org/10.1016/j.socscimed.2007.04.038
2. Baier, M. (1987-1988). The “holiday blues” as a stress reaction. Perspectives in Psychiatric Care, 24(2), 64–68. https://doi.org/10.1111/j.1744-6163.1987.tb00283.x
3. Greenberg A., Berktold J. (2006). Holiday stress. Greenberg Quinlan Rosner Research, Washington, D.C.: APA.
4. Lucas R. E., Diener E. (2008). Subjective well-being. In Lewis M., Haviland-Jones J. M., Barret L. F. (Ed.), Handbook of Emotions (3^rd Ed.) (pp. 471–484). New York: The Guilford Press.
5. Phillips D, Jarvinen J, Abramson I, Phillips R. Cardiac mortality is higher around christmas and new year’s than at any other time. Circulation. (2004) 110:3781–. https://doi.org/10.1161/01.cir.0000151424.02045.f7
6. Sansone R, Sansone L. The christmas effect on psychopathology. Innov Clin Neurosci. (2011) 8:10–3.

Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη