Η Folie à deux (αλλιώς προκαλούμενη παραληρητική διαταραχή ή κοινή ψυχωτική διαταραχή):
- Χαρακτηρίζεται από την παρουσία όμοιων ψυχωτικών συμπτωμάτων σε δύο ή και περισσότερα άτομα.
- Τα άτομα μοιράζονται στενούς συναισθηματικούς δεσμούς.
- Αναπτύσσεται συνήθως σε άτομα που είναι κοινωνικά ή και γεωγραφικά απομονωμένα.
Η ουσία αυτού του φαινομένου είναι η μεταφορά ψευδαισθήσεων από ένα άτομο (επαγωγέας) σε άλλο (παραλήπτης). Το ίδιο σύνδρομο που μοιράζεται περισσότερα από δύο άτομα μπορεί να ονομάζεται folie à … trois («τρία») ή quatre («τέσσερα») και περαιτέρω, το folie en famille («οικογενειακή τρέλα») ή ακόμη και τα folie à plusieurs («τρέλα πολλών»).
Έχουν προταθεί διάφορες υποκατηγορίες του folie à deux:
- Folie imposée: Το κυρίαρχο άτομο με αυταπάτες επιβάλλει τις αυταπάτες του σε ένα πιο υποτακτικό άτομο. Και τα δύο άτομα συνδέονται στενά και οι αυταπάτες του παραλήπτη εξαφανίζονται μετά το διαχωρισμό.
- Folie simultanée: Η ταυτόχρονη εμφάνιση πανομοιότυπης ψύχωσης.
- Folie communiquée: Ο παραλήπτης αναπτύσσει ψύχωση μετά από μια μακρά περίοδο αντίστασης και διατηρεί τα συμπτώματα και μετά το διαχωρισμό.
- Folie induite: Νέες αυταπάτες υιοθετούνται από ένα άτομο με ψύχωση που είναι υπό την επιρροή ενός άλλου ατόμου με ψύχωση.
Μελέτη περίπτωσης με folie à deux ανάμεσα σε ζευγάρι.
Ο κ. Δ (64 ετών) υπέφερε από στυτική δυσλειτουργία που εμπόδιζε τη σεξουαλική δραστηριότητα με τη σύζυγο του. Η σύζυγος του (κα. Ε ετών 61) ανέπτυξε την πεποίθηση ότι ο κ. Δ είχε ερωμένη η οποία είχε τοποθετήσει κάμερες στο σπίτι τους και κακοποιούσε σεξουαλικά τον κ. Δ καθώς σύμφωνα με τα λεγόμενα της κα. Ε «τον ωθούσε να κάνει χρήση Viagra και ναρκωτικών, τον μετέφερε στο αυτοκίνητο, έκανε σεξ μαζί του και ξυπνούσε ο κ. Δ την επόμενη μέρα και δε θυμόταν τίποτα». Ο κ. Δ συμφώνησε πως είχε «διπλή ζωή» για 6 χρόνια και ότι όντως είχε κακοποιηθεί σεξουαλικά από την ερωμένη του, αν και δεν μπορούσε να θυμηθεί κανένα από αυτά τα γεγονότα. Ωστόσο, τόνισε πως ήταν πεπεισμένος ότι η κατάσταση ήταν αληθινή επειδή του το είπε η σύζυγός του και την εμπιστεύεται πλήρως καθώς έχουν μια πολύ ισχυρή ρομαντική σχέση.
Έχουν εντοπιστεί και άλλες μελέτες περιπτώσεων όπου παρατηρήθηκαν διπλοί φόνοι και διπλές ή μαζικές αυτοκτονίες. Επομένως, είναι πολύ σημαντική η διάγνωση, η οποία είναι δύσκολη καθώς τα άτομα που πάσχουν από κοινή ψυχωτική διαταραχή δεν έχουν άλλους στο περιβάλλον τους να τους υπενθυμίζουν ότι οι πεποιθήσεις τους είναι αδύνατες. Κατ’ επέκταση ως θεραπεία συνίσταται ο διαχωρισμός, διάρκειας τουλάχιστον 6 μήνες. Η πλειονότητα των ατόμων με κοινή ψυχωτική διαταραχή πληρούν τα κριτήρια για Εξαρτώμενη Διαταραχή Προσωπικότητας.
Βιβλιογραφία
•Michal Lew-Starowicz (2012). Shared Psychotic Disorder with Sexual Delusions. Archives of Sexual Behavior,41(6),1515-1520 doi: 10.1007/s10508-012-9992-9
