Διαταραχές και κρίσεις πανικού: Φυσικοθεραπευτικές πρακτικές διαχείρισης

Η διαταραχή πανικού χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες κρίσεις έντονου άγχους (κρίσεις πανικού) που εμφανίζονται απροειδοποίητα και συνοδεύονται από σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα όπως: ταχυκαρδία, δύσπνοια, τρέμουλο, φόβο θανάτου και απώλεια ελέγχου. Απαντάται στο 2.1 – 4.7% του γενικού πληθυσμού και η χρόνια μορφή της διαταραχής πανικού μπορεί να οδηγήσει σε αποφυγή δραστηριοτήτων και κοινωνική απομόνωση, επιδεινώνοντας τη συνολική ευεξία του ατόμου (Kim, 2019, Cackovic et al., 2023).

Η διαχείριση των κρίσεων πανικού και των διαταραχών πανικού αποτελεί μια πολυπαραγοντική πρόκληση, καθώς αυτές οι καταστάσεις επηρεάζουν τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία των ατόμων. Αν και η φαρμακευτική αγωγή και η ψυχοθεραπεία παραμένουν οι κύριες επιλογές θεραπείας, η φυσικοθεραπεία έχει αναδειχθεί ως συμπληρωματική μέθοδος που μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη στη μείωση των συμπτωμάτων και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής (Machado et al., 2022).

Η φυσικοθεραπεία επικεντρώνεται στη χρήση τεχνικών που βοηθούν στη μείωση της έντασης των σωματικών συμπτωμάτων και στη ρύθμιση του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Η πιο συνηθισμένη προσέγγιση είναι η εκπαίδευση της αναπνοής, η δυσλειτουργία της οποίας είναι πολύ συχνή στις κρίσεις πανικού. Τα άτομα μπορούν να εκπαιδευθούν σε τεχνικές διαφραγματικής αναπνοής, μειώνοντας τον υπεραερισμό και δημιουργώντας ένα αίσθημα ηρεμίας (Bentley et al., 2023).

Η τακτική σωματική δραστηριότητα είναι γνωστό ότι μειώνει τα επίπεδα άγχους μέσω της απελευθέρωσης ενδορφινών και της βελτίωσης της διάθεσης. Ειδικά προγράμματα άσκησης που σχεδιάζονται από φυσικοθεραπευτές, όπως αερόβια άσκηση, αναερόβια άσκηση, διαλειμματική προπόνηση, yoga ή clinical pilates, μπορούν να ενισχύσουν την αυτοπεποίθηση και να μειώσουν την ευαισθησία στα σωματικά συμπτώματα (Jayakody et al., 2014, Machado et al., 2022).

Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι η προοδευτική μυϊκή χαλάρωση διαθέτει εξαιρετικά αποτελέσματα για τη μείωση της μυϊκής έντασης που συνδέεται με το άγχος, έχοντας, επίσης, πολύ καλά αποτελέσματα στη μείωση των κρίσεων πανικού (Conrad & Roth 2007, Muhammad Khir et al., 2014). Τέλος, έχει διερευνηθεί η χρήση της βιοανάδρασης (biofeedback) μέσω της οποίας οι ασθενείς μαθαίνουν να επηρεάζουν συνειδητά τις φυσιολογικές λειτουργίες τους σώματός τους (καρδιακός ρυθμός, αναπνοή, σύσπαση των μυών), προάγοντας την ηρεμία και την αίσθηση ελέγχου και μειώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη συχνότητα και την ένταση των κρίσεων πανικού (Meuret & Roth, 2001, Reiner, 2008).

Η φυσικοθεραπεία μπορεί να λειτουργήσει ως ένας πολύτιμος σύμμαχος στη διαχείριση των κρίσεων και των διαταραχών πανικού και μπορεί να ενσωματωθεί στο θεραπευτικό πλάνο μέσω εξατομικευμένων συνεδριών. Τα άτομα εκπαιδεύονται σε πρακτικές που μπορούν να εφαρμόζουν καθημερινά, ενώ η τακτική παρακολούθηση διασφαλίζει τη σωστή εκτέλεση και την πρόοδο τους.

Βιβλιογραφία:

1. Bentley TGK, D’Andrea-Penna G, Rakic M, Arce N, LaFaille M, Berman R, Cooley K, Sprimont P. Breathing Practices for Stress and Anxiety Reduction: Conceptual Framework of Implementation Guidelines Based on a Systematic Review of the Published Literature. Brain Sci. 2023 Nov 21;13(12):1612.
2. Cackovic C, Nazir S, Marwaha R. Panic Disorder. [Updated 2023 Aug 6]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Ανακτήθηκε από: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430973/
3. Conrad A, Roth WT. Muscle relaxation therapy for anxiety disorders: it works but how? J Anxiety Disord. 2007;21(3):243-64.
4. Jayakody K, Gunadasa S, Hosker C. Exercise for anxiety disorders: systematic review. Br J Sports Med. 2014 Feb;48(3):187-96.
5. Kim YK. Panic Disorder: Current Research and Management Approaches. Psychiatry Investig. 2019 Jan;16(1):1-3.
6. Machado S, Telles G, Magalhaes F, Teixeira D, Amatriain-Fernández S, Budde H, Imperatori C, Murillo-Rodriguez E, Monteiro D, Telles Correia D, Sá Filho AS. Can regular physical exercise be a treatment for panic disorder? A systematic review. Expert Rev Neurother. 2022 Jan;22(1):53-64.
7. Meuret AE, Wilhelm FH, Roth WT. Respiratory biofeedback-assisted therapy in panic disorder. Behav Modif. 2001 Sep;25(4):584-605.
8. Muhammad Khir S, Wan Mohd Yunus WMA, Mahmud N, Wang R, Panatik SA, Mohd Sukor MS, Nordin NA. Efficacy of Progressive Muscle Relaxation in Adults for Stress, Anxiety, and Depression: A Systematic Review. Psychol Res Behav Manag. 2024 Feb 1;17:345-365.
9. Reiner R. Integrating a portable biofeedback device into clinical practice for patients with anxiety disorders: results of a pilot study. Appl Psychophysiol Biofeedback. 2008 Mar;33(1):55-61.

Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη