Η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας αναφέρεται και περικλείει ένα μοτίβο σταθερών συμπεριφορών και τρόπου λειτουργίας ενός ατόμου, το οποίο είναι ιδιαίτερα ευερέθιστο και αδυνατεί να συμμορφωθεί με τους κανόνες της κοινωνίας στην οποία βρίσκεται (Kring et al., 2010). Στο παρόν άρθρο θα διασαφηνιστούν οι παράγοντες εκείνοι που καθιστούν το άτομο επιρρεπές στην εκδήλωση της συγκεκριμένης διαταραχής, καθώς και οι άλλες ψυχικές ασθένειες που φαίνεται να εμφανίζονται και να συνυπάρχουν παράλληλα με την προαναφερθείσα.
Μελέτες που έχουν διεξαχθεί σε επίπεδο ανθρώπινου εγκεφάλου, έχουν διαπιστώσει πως άτομα με αντικοινωνική διαταραχή φαίνεται να παρουσιάζουν δυσλειτουργίες σε μέρος του εγκεφάλου που συμμετέχει σε διεργασίες, όπως η ρύθμιση της συμπεριφοράς και της συναισθηματικής έκφρασης, η κριτική ικανότητα, η κοινωνική συμπεριφορά και ικανότητας επίλυσης προβλημάτων (Raine et al., 2011). Επιπλέον, πρόσφατες μελέτες ανακάλυψαν πως η κακοποίηση κατά την παιδική ηλικία ενδέχεται να συμβάλλει στην εκδήλωση της αντικοινωνικής διαταραχής. Πιο συγκεκριμένα, φάνηκε πως, τόσο η σωματική, όσο η συναισθηματική και σεξουαλική κακοποίηση που μπορεί να υποστεί ένα παιδί, αλλά και η ποιότητα της σχέσης του πατέρα με το παιδί, διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο στην παρούσα ψυχική ασθένεια (Schorr et al., 2021; DeLisi et al., 2019).
Ακόμη, παιδιά τα οποία είναι παρόντα σε σκηνές βίας μέσα στην οικογένεια ενδέχεται να ακολουθήσουν παρόμοια μοτίβα συμπεριφοράς στο μέλλον ως ενήλικες πλέον (Roberts et al., 2010). Τα πρότυπα συμπεριφοράς τα οποία προβάλλονται στους τηλεοπτικούς δέκτες καταφέρνουν να καθορίζουν και να επηρεάζουν τελικά έμμεσα ή άμεσα τον τρόπο σκέψης και κατ’ επέκταση και συμπεριφοράς του κοινού. Η επιρροή καθίσταται ιδιαίτερα εύκολη, όταν οι αποδέκτες της πληροφορίας και της εικόνας είναι μικρά παιδιά τα οποία ακόμη λόγω του νεαρού της ηλικίας τους δεν είναι σε θέση να αξιολογήσουν ορθολογικά το περιεχόμενο των προγραμμάτων που παρακολουθούν. Η μακρόχρονη έκθεση σε βίαιες και αποτρόπαιες σκηνές στην τηλεόραση οδηγεί, τελικά, τα μικρά παιδιά να υιοθετήσουν μη κοινωνικά αποδεκτές συμπεριφορές θεωρώντας πως αυτά είναι τα πρότυπα τα οποία οφείλουν να ακολουθήσουν (Robertson et al., 2013).
Ο όρος συννοσυρότητα δηλώνει πως μία διαταραχή εκδηλώνεται και συνυπάρχει παράλληλα με μία ή παραπάνω ψυχικές νόσους, και στην περίπτωση της αντικοινωνικής διαταραχής, τα δεδομένα υποδεικνύουν πως η παρουσία άλλων ψυχικών νόσων επιβαρύνει την κλινική εικόνα του ασθενή. Διαταραχές άγχους, όπως για παράδειγμα, η κοινωνική φοβία, η χρήση ουσιών, όπως η ηρωίνη, η νικοτίνη και η μαριχουάνα, αλλά και η διπολική διαταραχή, είναι παραδείγματα ψυχικών διαταραχών που ενδέχεται να συνυπάρχουν με την αντικοινωνική διαταραχή (Hodgins et al., 2010; Holzer et al., 2020; Swann et al., 2010).
Συνοπτικά, η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας φαίνεται να βρίσκεται με την πάροδο του χρόνου περισσότερο στο ερευνητικό επίκεντρο, αυξάνοντας έτσι τις πληροφορίες που αφορούν τη συγκεκριμένη διαταραχή. Μία νόσος που χαρακτηρίζεται από έντονο θυμό, καταπάτηση των δικαιωμάτων των άλλων, αδυναμία υπακοής στους νόμους, διάχυτη παρορμητικότητα και απουσία ενσυναίσθησης (American Psychiatric Association, 2013). Η πρώιμη παρέμβαση καθίσταται αδήριτη ανάγκη, αφενός για να προληφθούν οποιαδήποτε μελλοντικά προβλήματα και αφετέρου για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα οποιασδήποτε μελλοντικής παρέμβασης.
Βιβλιογραφία
- American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.). (p. 324, 325). Washington, DC: Author
- DeLisi, M., Drury, A. J., & Elbert, M. J. (2019). The etiology of antisocial personality disorder: The differential roles of adverse childhood experiences and childhood psychopathology. Comprehensive Psychiatry, 92, 1–6. https://doi.org/10.1016/j.comppsych.2019.04.001
- Hodgins, S., De Brito, S. A., Chhabra, P., & Côté, G. (2010). Anxiety disorders among offenders with antisocial personality disorders: A distinct subtype? Canadian Journal of Psychiatry, 55(12), 784–791. https://doi.org/10.1177/070674371005501206
- Holzer, K. J., Vaughn, M. G., Loux, T. M., Mancini, M. A., Fearn, N. E., & Wallace, C. L. (2020). Prevalence and correlates of antisocial personality disorder in older adults. Aging and Mental Health, 0(0), 1–10. https://doi.org/10.1080/13607863.2020.1839867
- Kring, A. M., Davison, G. C., Neale, J. M., & Johnson, S. L. (2010). Ψυχοπαθολογία. (Th. Karampa, Trans.). E. Avdi, & P. Roussi, (Eds.). (p. 586, 606). Εκδόσεις Gutenberg.
- Raine, A., Yang, Y., Narr, K. L., & Toga, A. W. (2011). Sex differences in orbitofrontal gray as a partial explanation for sex differences in antisocial personality. Molecular Psychiatry, 16(2), 227–236. https://doi.org/10.1038/mp.2009.136
- Roberts, A. L., Gilman, S. E., Fitzmaurice, G., Decker, M. R., & Koenen, K. C. (2010). Witness of intimate partner violence in childhood and perpetration of intimate partner violence in adulthood. Epidemiology, 21(6), 809–818. https://doi.org/10.1097/EDE.0b013e3181f39f03
- Robertson, L. A., McAnally, H. M., & Hancox, R. J. (2013). Childhood and adolescent television viewing and antisocial behavior in early adulthood. Pediatrics, 131(3), 439–446. https://doi.org/10.1542/peds.2012-1582
- Schorr, M. T., Quadors dos Santos, B. T. M., Feiten, J. G., Sordi, A. O., Pessi, C., Von Diemen, L., Passos, I. C., Telles, L. E. de B., & Hauck, S. (2021). Association between childhood trauma, parental bonding and antisocial personality disorder in adulthood: A machine learning approach. Psychiatry Research, 304, 1140-82. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2021.114082
- Swann, A. C., Lijffijt, M., Lane, S. D., Steinberg, J. L., & Moeller, F. G. (2010). Interactions between bipolar disorder and antisocial personality disorder in trait impulsivity and severity of illness. Acta Psychiatrica Scandinavica, 121(6), 453–461. https://doi.org/10.1111/j.1600-0447.2009.01528.x
Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη
