Εάν έχεις συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας σου, τότε ηλικιακά και νομικά θεωρείσαι ενήλικας. Πολλές φορές, ωστόσο, η παραδοχή αυτή διαφέρει από την πραγματικότητα. Μπορείς στα αλήθεια να αναλάβεις τις ευθύνες για τον εαυτό σου, να πάρεις αποφάσεις που θα επηρεάσουν σημαντικά το μέλλον σου ή να είσαι εντελώς οικονομικά ανεξάρτητος;
Για ένα μεγάλο πλήθος ανθρώπων, που βρίσκονται στο φάσμα των ηλικιών 18 έως 25, η ενηλικίωση αποτελεί απλώς έναν όρο, αφού στην πραγματικότητα οι υποχρεώσεις και οι ευθύνες που αναλαμβάνουν απέχουν σημαντικά από εκείνες των υπόλοιπων ενηλίκων.
Οι αναπτυξιακοί ψυχολόγοι κατέληξαν στο συμπέρασμα πως η ενηλικίωση δεν είναι μια διαδικασία που λαμβάνει χώρα από τη μια μέρα στην άλλη, τη στιγμή δηλαδή που κάποιος συμπληρώνει τα 18α γενέθλιά του. Αντίθετα, πρόκειται για μια βαθμιαία και μεταβατική διαδικασία, που έπεται μιας περιόδου αρκετών χρόνων μετά τη λήξη της εφηβείας. Αυτή η περίοδος ονομάζεται «αναδυόμενη ενηλικίωση» και μπορεί να διαφωτίσει το αίσθημα της αβεβαιότητας και της σύγχυσης που αισθάνεται ένας σημαντικός αριθμός νέων.
Η αναδυόμενη ενηλικίωση ως ένα νέο αναπτυξιακό στάδιο προτάθηκε από τον αναπτυξιακό ψυχολόγο Arnett, ως απόρροια των σημαντικών κοινωνικών μεταβολών που συμβαίνουν σήμερα. Ένας νέος σήμερα δεν έχει την υποχρέωση να βρει αμέσως δουλειά για να συντηρήσει την οικογένειά του. Αντίθετα, του δίνεται το περιθώριο της περαιτέρω εκπαίδευσης και εξερεύνησης της ταυτότητάς του. Σε αυτό το πλαίσιο έχουν αναπτυχθεί τα πέντε βασικά στοιχεία της αναδυόμενης ενηλικίωσης.
Η επικέντρωση στον εαυτό συνιστά ένα βασικό επίπεδο των αναδυόμενων ενηλίκων. Αυτό το στάδιο έχει να κάνει με την αυτενέργεια και την εξερεύνηση του εαυτού. Πρόκειται για έναν υγιή ναρκισσισμό που ολοκληρώνεται μετά το πέρας της αναδυόμενης ενηλικίωσης, ενώ θεωρείται απαραίτητο στάδιο για να διαμορφώσει ο νέος την ταυτότητά του.
Η εξερεύνηση της ταυτότητας αποτελεί ένα δεύτερο βασικό στοιχείο των αναδυόμενων ενηλίκων. Η ηλικία 18 έως 25 ενέχει τη δυνατότητα της εξερεύνησης και του πειραματισμού, καθώς, σε αντίθεση με την εφηβεία, υπάρχει αυτονομία, ενώ δεν υφίστανται οι ενήλικες ευθύνες. Χάρη σε αυτό το στάδιο μπορεί τελικά να δεσμευτεί ο νέος σε αποφάσεις σχετικά με όλες τις πτυχές της ζωής του.
Οι αναδυόμενοι ενήλικες χαρακτηρίζονται επίσης έντονα από την αισιοδοξία και την πίστη στις δυνατότητές τους, στοιχείο που συνήθως εκλείπει στους ενήλικες, οι οποίοι έχουν δοκιμαστεί στις πραγματικές, δεινές συνθήκες της ζωής.
Τα δύο τελευταία στοιχεία τα οποία μπορεί να προβληματίζουν πληθώρα νέων αφορούν την αστάθεια και την αίσθηση του ενδιάμεσου. Καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί η δέσμευση σε μια ταυτότητα, κάποιες επιλογές και δυνατότητες αντικαθίστανται από άλλες, ενώ παράλληλα συμβαίνουν σημαντικές αλλαγές στη ζωή του αναδυόμενου ενήλικα. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει σταθερότητα στη ζωή του, αφού η μια αλλαγή διαδέχεται την άλλη. Όλη αυτή η σύγχυση, τελικά, οδηγεί στο αίσθημα του ενδιάμεσου, ότι δηλαδή κάποιος βρίσκεται σε ένα στάδιο ανάμεσα στην εφηβεία και την ενηλικίωση, ενώ δεν ανήκει στην ουσία σε κανένα από τα δύο.
Εάν λοιπόν βρίσκεσαι στην ηλικία εκείνη κατά την οποία βιώνεις τη σύγχυση πως δεν είσαι πραγματικά ενήλικας και πως δεν έχεις λάβει ακόμη σημαντικές αποφάσεις για τη ζωή σου, να θυμάσαι πως πρόκειται για ένα όχι μόνο φυσιολογικό αλλά και επιτακτικό στάδιο στη ζωή σου, το οποίο καθοδηγεί την πορεία σου προς την ενηλικίωση!
Βιβλιογραφία:
Arnett, J. J. 2023. Εφηβεία και αναδυόμενη ενηλικίωση: πολιτισμική προσέγγιση. Στο Σ. Τάνταρο (Επιμ.). Gutenberg.
