Το στρες είναι πλέον ένα χαρακτηριστικό της καθημερινότητας, ωστόσο όταν αυτό επιμένει για μεγάλα χρονικά διαστήματα και προκαλεί σημαντικά λειτουργικά προβλήματα στη ζωή εξελίσσεται σταδιακά σε άγχος, δηλαδή σε μια κλινική οντότητα. Είναι πολύ σημαντική η αναγνώριση του άγχους στη ζωή μας και η αναζήτηση βοήθειας από επαγγελματίες. Περίπου 300 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν με αγχώδη διαταραχή, εκ των οποίων περίπου τα 60 εκατομμύρια αφορούν παιδιά και εφήβους. Οι αγχώδεις διαταραχές διακρίνονται κυρίως στη διαταραχή γενικευμένου άγχους, στη διαταραχή πανικού, στη διαταραχή κοινωνικού άγχους και στη διαταραχή άγχους αποχωρισμού (World Health Organization, 2022).
Τα ψυχολογικά συμπτώματα του άγχους αφορούν υπερβολική ανησυχία, φόβο, ευερεθιστότητα, δυσκολία συγκέντρωσης, τελειομανία, υπέρμετρη επαγρύπνηση, δυσκολία χαλάρωσης κ.ά. Επιπλέον, επειδή η ψυχολογία ενός ατόμου επηρεάζει και το σώμα του, η αγχώδης διαταραχή μπορεί να προκαλέσει και σωματικά συμπτώματα με τα κυριότερα να είναι η ταχυκαρδία, η δυσκολία στην αναπνοή, ο πόνος στο στήθος, τα γαστρεντερικά προβλήματα, η κόπωση, οι διαταραχές ύπνου, η αλλαγή στην όρεξη, οι κρίσεις πανικού κ.ά. (Vu and Norville, 2021).
Η αντιμετώπιση αυτών των διαταραχών προσανατολίζεται κυρίως στη φαρμακοθεραπεία ή/και στην ψυχοθεραπεία (π.χ. γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία). Τα ερευνητικά δεδομένα για την αποτελεσματικότητα της άσκησης στις αγχώδεις διαταραχές δεν είναι τόσα όσα για την κατάθλιψη, αλλά επισημαίνουν ότι η υψηλής έντασης σωματική δραστηριότητα μπορεί να λειτουργήσει προστατευτικά για αυτά τα άτομα (Aylett et al., 2018, Schuch et al., 2019).
Πιο συγκεκριμένα, η αερόβια άσκηση δεν φαίνεται να λειτουργεί με μεγάλη αποτελεσματικότητα στα συμπτώματα του άγχους, σε αντίθεση με τα προγράμματα ασκήσεων με αντίσταση που λειτουργούν πολύ καλύτερα ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, διάρκειας, έντασης και συχνότητας του προγράμματος (Bartley et al., 2013, Gordon et al., 2017). Η άσκηση αντιστάσεων μπορεί να πραγματοποιηθεί χρησιμοποιώντας ασκήσεις με το βάρος του σώματος, όπως squats ή push-ups, ή με ασκήσεις που χρησιμοποιούν εξοπλισμό όπως λάστιχα, αλτήρες, kettlebells, μπάρες κ.λπ., ενώ είναι πολύ σημαντικό η χορήγηση ενός εξατομικευμένου, στοχευμένου και θεραπευτικού προγράμματος αποκατάστασης να γίνεται από έναν εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή.
Γενικά, η άσκηση έχει αποδειχθεί ότι είναι μια αποτελεσματική μέθοδος μείωσης των συμπτωμάτων του άγχους, κυρίως μέσω των αγχολυτικών επιδράσεων που έχει και που έχουν αποδειχθεί βάσει των αποτελεσμάτων της στο καρδιαγγειακό σύστημα και στη γενικότερη ευεξία του ατόμου (Stonerock et al., 2015, Stubbs et al., 2017). Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι έχει βρεθεί πως η ενασχόληση των ηλικιωμένων ανθρώπων με κάποιο άθλημα που τους αρέσει και που έχουν επιλέξει οι ίδιοι βοηθά σημαντικά στην καταπολέμηση του άγχους τους (Kazeminia et al., 2020). Επιπρόσθετα, έχει αναδειχθεί και η σημασία της συνδυαστικής θεραπείας που αποτελείται από συμπεριφορική θεραπεία και μέτριας έντασης άσκηση, έχοντας πολύ σημαντικά αποτελέσματα στις αγχώδεις διαταραχές (Bourbeau et al., 2020).
H επιλογή της ενασχόλησης με την άσκηση με απώτερο σκοπό τη βελτίωση της ψυχικής υγείας, αλλά και την εδραίωση της ψυχικής ευεξίας είναι προσωπική υπόθεση. Η κατανόηση της επιλογής ενός προσωπικού αρεστού τρόπου ενασχόλησης του ανθρώπου με την άσκηση είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς έτσι θα επιτευχθεί η πλήρωση του ατόμου μέσα από την άσκηση, αλλά και η πραγματική και ουσιαστική απολαβή των οφελών της.
Βιβλιογραφικές Αναφορές
- Aylett E, Small N, Bower P. Exercise in the treatment of clinical anxiety in general practice – a systematic review and meta-analysis. BMC Health Serv Res. 2018 Jul 16;18(1):559.
- Bartley CA, Hay M, Bloch MH. Meta-analysis: aerobic exercise for the treatment of anxiety disorders. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2013 Aug 1;45:34-9.
- Bourbeau K, Moriarty T, Ayanniyi A, Zuhl M. The Combined Effect of Exercise and Behavioral Therapy for Depression and Anxiety: Systematic Review and Meta-Analysis. Behav Sci (Basel). 2020 Jul 14;10(7):116.
- Gordon BR, McDowell CP, Lyons M, Herring MP. The Effects of Resistance Exercise Training on Anxiety: A Meta-Analysis and Meta-Regression Analysis of Randomized Controlled Trials. Sports Med. 2017 Dec;47(12):2521-2532.
- Kazeminia M, Salari N, Vaisi-Raygani A, Jalali R, Abdi A, Mohammadi M, Daneshkhah A, Hosseinian-Far M, Shohaimi S. The effect of exercise on anxiety in the elderly worldwide: a systematic review and meta-analysis. Health Qual Life Outcomes. 2020 Nov 11;18(1):363.
- Schuch FB, Stubbs B, Meyer J, Heissel A, Zech P, Vancampfort D, Rosenbaum S, Deenik J, Firth J, Ward PB, Carvalho AF, Hiles SA. Physical activity protects from incident anxiety: A meta-analysis of prospective cohort studies. Depress Anxiety. 2019 Sep;36(9):846-858.
- Stonerock GL, Hoffman BM, Smith PJ, Blumenthal JA. Exercise as Treatment for Anxiety: Systematic Review and Analysis. Ann Behav Med. 2015 Aug;49(4):542-56.
- Stubbs B, Vancampfort D, Rosenbaum S, Firth J, Cosco T, Veronese N, Salum GA, Schuch FB. An examination of the anxiolytic effects of exercise for people with anxiety and stress-related disorders: A meta-analysis. Psychiatry Res. 2017 Mar;249:102-108.
- Vu V, Conant-Norville D. Anxiety: Recognition and Treatment Options. Psychiatr Clin North Am. 2021 Sep;44(3):373-380.
- World Health Organization. Mental disorders. [Online]. Available at the following link: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-disorders [accessed: 29 May 2024]
Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη
