Η συναισθηματική παλινδρόμηση συγκαταλέγεται στους νευρωτικούς μηχανισμούς άμυνας του Εγώ, του Freud. Πρόκειται, δηλαδή, για έναν μηχανισμό προστασίας απέναντι σε στρεσογόνους παράγοντες, στον φόβο και στο τραύμα, κατά τον οποίο παρατηρείται η επιστροφή σε ένα πρώιμο αναπτυξιακό στάδιο.
Σε ποιες ηλικίες συμβαίνει;
Η παλινδρόμηση μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες, τόσο σε ενήλικες, όσο και σε παιδιά. Για παράδειγμα, ένας ενήλικας κατά την διάρκεια μιας γρίπης αρχίζει να κλαίει και να αναζητά την μητέρα του. Από την άλλη, ένα παιδί, το οποίο βλέπει για πρώτη φορά το νεογέννητο αδερφάκι του, μη γνωρίζοντας πώς να διαχειριστεί τον «ανταγωνισμό», καταφεύγει ασυνείδητα σε πρωιμότερες συνήθειες, όπως είναι το βρέξιμο του κρεβατιού.
Διάβασε επίσης : Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεία
Πότε εμφανίζεται;
Η παλινδρόμηση συμβαίνει όταν το άτομο δεν μπορεί να διαχειριστεί τις καταστάσεις με πιο εποικοδομητικούς τρόπους για την ηλικία του. Εμφανίζεται σε πιεστικές περιόδους άγχους, με την επιστροφή σε πρώιμα στάδια κατά τα οποία δεν υπήρχε άγχος ή φόβος και το άτομο ένιωθε ασφάλεια. Μολονότι, ο περίγυρος του ατόμου κατανοεί την παράλογη συμπεριφορά του, στην πραγματικότητα το ίδιο το άτομο δεν έχει επίγνωση αυτής.
Ψυχανάλυση και παλινδρόμηση
Παρόλα αυτά, η παλινδρόμηση μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα μέσα στη θεραπεία. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Balint (1949) η παλινδρόμηση μπορεί να συμβάλλει στη διόρθωση ενός τραύματος του παρελθόντος, μέσω του κατάλληλου χειρισμού του. Ο αναλυτής επιτρέπει στον ασθενή μέσα σε ένα ασφαλές πλαίσιο να αναβιώσει, μεταφορικά, όσα τον τραυμάτισαν. Η διαδικασία είναι οδυνηρή, και η πλειονότητα παρουσιάζει αντιστάσεις, ακόμη κι αν έχει θετικά αποτελέσματα. Δεν είναι εύκολο να επιστρέψει κανείς, έστω και με την σκέψη σε καταστάσεις που τον τρομάζουν και προκαλούν άγχος. Η συνειδητοποίηση του τραύματος αλλά και η αποδοχή πως αυτό δεν αλλάζει και έχει περάσει μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κατάστασης. Ωστόσο, σε περιπτώσεις όπου η παλινδρόμηση ξεπερνά τα όρια, τότε το άτομο πρέπει να καταφύγει σε νοσηλεία.
Θεραπεία
Για την θεραπεία της παλινδρόμησης πρέπει πρώτα να αποκλειστεί κάθε ενδεχόμενο νευρολογικού προβλήματος ή ψυχιατρικής διαταραχής. Τις περισσότερες φορές η παλινδρόμηση θα εξαφανιστεί χωρίς προσπάθεια, με την πάροδο του χρόνου. Σε άλλες περιπτώσεις η θεραπεία βοηθά στην εκπαίδευση κατάλληλων τρόπων διαχείρισης των στρεσογόνων παραγόντων. Για παράδειγμα η Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία (Cognitive -Behavioral Therapy) επικεντρώνεται στην αντικατάσταση των δυσλειτουργικών συμπεριφορών και σκέψεων, με λειτουργικούς και ώριμους τρόπους διαχείρισης και άμυνας. Τέλος, ο διαλογισμός αποτελεί μια μορφή αυτό-θεραπείας, που βοηθά το άτομο να χαλαρώσει και να αποβάλλει όλες τις αγχωτικές σκέψεις που τον περιβάλλουν.
Βιβλιογραφία:
Anthony Bateman, Jeremy Holmes (1995). Εισαγωγή στην ψυχανάλυση, σύγχρονη θεωρία και πρακτική. Αθήνα, Καστανιώτη.
Regression Psychology. Ανακτήθηκε από: Mytherapist.com https://www.mytherapist.com/advice/psychology/what-can-regression-psychology-do-for-a-person/
H εικόνα ανακτήθηκε από: www.nbcnews.com https://www.google.com/search?q=an+adult+who+turns+into+a+child+psychology&tbm=isch&ved=2ahUKEwj-s8Xy9Zb7AhVVVqQEHfBeA9oQ2-cCegQIABAA&oq=an+adult+who+turns+into+a+child+psychology&gs_lcp=CgNpbWcQA1DqAVjYFmDoGWgAcAB4AIABhwGIAdAKkgEEMC4xMpgBAKABAaoBC2d3cy13aXotaW1nwAEB&sclient=img&ei=1UZmY771BtWskdUP8L2N0A0&bih=643&biw=1366&client=firefox-b-d#imgrc=p3wZEGToe7agMM