Γιατί η διάθεση μας είναι καλύτερη στις ηλιόλουστες ημέρες ενώ η διάθεση πέφτει κατά τις συννεφιασμένες ημέρες; Είναι εύκολα παρατηρήσιμο ότι τις κρύες συννεφιασμένες μέρες προτιμάμε να κάτσουμε σπίτι. Αντίθετα, όταν έχει ήλιο τείνουμε να φεύγουμε από το σπίτι και να επιδιώκουμε να βρεθούμε με τους φίλους μας.
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
- Το καλοκαίρι ο ήλιος σου ανεβάζει τη διάθεση. Η έκθεση μας στον ήλιο βοηθάει στην παραγωγή ορμονών, όπως αυτή της σεροτονίνης, γνωστή και ως ορμόνη της ευτυχίας. Σύμφωνα με έρευνες του πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, άτομα που εκτίθενται ημερησίως στον ήλιο νιώθουν πιο ευτυχισμένοι και αισιόδοξοι. Για αυτό είναι σημαντική η καθημερινή έκθεση μας σε εξωτερικούς χώρους. Ο καλός καιρός βοηθάει το άτομο να είναι πιο δημιουργικό, αυξάνοντας τις γνωστικές του ικανότητες ( μνήμη, αντίληψη κλπ). Επίσης, βάση ερευνών, παρουσιάζονται αυξημένες συλλήψεις τους θερινούς μήνες και αυτό γιατί αυξάνεται η σεξουαλική επιθυμία. Τέλος, η αρτηριακή πίεση εξαιτίας της ζέστης είναι πιο χαμηλή το καλοκαίρι και έτσι το άτομο νιώθει πιο χαλαρό κατά τους θερινούς μήνες.
- Τον χειμώνα η μη έκθεση στον ήλιο συνεπάγεται με μειωμένη δραστηριότητα σεροτονίνης που συνδέεται με την αίσθηση κατάθλιψης. Χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης συνδέονται με διαταραχές της μνήμης. Επίσης, όταν οι μέρες γίνονται μικρότερες τότε το σώμα παράγει περισσότερη μελατονίνη, πρόκειται για τη λεγόμενη ορμόνη του ύπνου. Το άτομο γίνεται ληθαργικό και αισθάνεται υπνηλία. Επιπλέον, χαρακτηριστικά είναι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D που σχετίζονται με πεσμένη διάθεση την περίοδο του χειμώνα. Η κόπωση και η πεσμένη διάθεση προκαλούν μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας. Επίσης, σε πολλούς ανθρώπους οι καιρικές αλλαγές σχετίζονται με την αύξηση του άγχους και με ημικρανίες.
Η κατάθλιψη είναι αυξημένη στις κρύες χώρες.
Οι ορμονικές αυτές αλλαγές σχετίζονται άμεσα με την εποχιακή συναισθηματική διαταραχή. Η Εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (SAD – Seasonal Affective Disorder) είναι ένας τύπος κατάθλιψης που συνδέεται με τις εποχές, είναι πιο συχνή τους χειμερινούς μήνες. Φυσικά είναι κάτι παραπάνω από μία μελαγχολία του χειμώνα, καθώς κατηγοριοποιείται μαζί με τη μείζονα καταθλιπτική διαταραχή. Δεν είναι τυχαίο ότι 2-8% του πληθυσμού που κατοικούν σε βόρειες χώρες -μακριά από τον Ισημερινό- όπως o Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Δανία και η Σουηδία υποφέρει από αυτά τα συμπτώματα. Αυτά τα συμπτώματα είναι τόσο σοβαρά που αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι σε θέση να εργαστούν και να είναι λειτουργικοί. Υπολογίζεται ότι στις ΗΠΑ από τη συγκεκριμένη διαταραχή υποφέρουν τουλάχιστον δέκα εκατομμύρια άτομα.Η διάθεση μας και η ψυχολογία μας επηρεάζεται από ότι συμβαίνει γύρω μας, στο περιβάλλον μας. Με τον ίδιο τρόπο επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες. Έτσι λοιπόν, η περιορισμένη ηλιοφάνεια και οι ψυχρές θερμοκρασίες μπορούν να επηρεάζουν την ψυχολογία του ατόμου. Όμως δεν επηρεάζονται όλοι οι άνθρωποι. Αρκετές φορές η αίσθηση του φθινοπώρου ανακουφίζει από το ζεστό και κουραστικό καλοκαίρι όπως και η όψη ενός χιονισμένου τοπίου μπορεί να μας δώσει χαρά.
Εάν τα συμπτώματα είναι ήπια τότε η αύξηση έκθεσης στον ήλιο μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση. Περίπατοι και άλλες εξωτερικές δραστηριότητες ή ακόμα και αλλαγή στη διαρρύθμιση του σπιτιού ή του γραφείου προκειμένου να υπάρχει περισσότερη έκθεση στο ηλιακό φως.
Τρόποι αντιμετώπισης :
- Ψυχοθεραπεία : Όταν τα συμπτώματα επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό την καθημερινότητα του ατόμου η ψυχοθεραπεία βοηθάει στην βελτίωση της διάθεσης
- Γυμναστική : Αυξάνει την παραγωγή σεροτονίνης και ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, επίσης προκαλεί έκκριση ενδορφίνων που μας κάνουν χαρούμενους. Είναι αποδεδειγμένο ότι μειώνει το στρες και αντιμετωπίζει την κατάθλιψη.
- Διατροφή : Η υγιεινή διατροφή γενικότερα συμβάλει στην ευεξία.Τροφές που βελτιώνουν τη διάθεση : μαύρη σοκολάτα, μπανάνες, ντομάτες και τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνη (αυγά, γαλοπούλα, τυρί)
- Φωτοθεραπεία : Θεραπεία τεχνητού φωτός για τους ασθενείς με Εποχιακή Κατάθλιψη (SAD)
Βιβλιογραφία :
https://elib.bsu.by/bitstream/123456789/236053/1/the-conference-2019-107.pdf
https://www.ur.umich.edu/0405/Oct25_04/31.shtml
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21046875/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23901739/
