4 τύποι Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής

4 τύποι Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής


Η Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΔΨ) είναι μια ψυχική ασθένεια, η οποία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες, ανεπιθύμητες ή διεισδυτικές σκέψεις, τις εμμονές. Αυτές συνήθως συνδέονται και με μια έντονη επιθυμία του ατόμου να κάνει ορισμένες πράξεις ασταμάτητα και για πολύ ώρα, τους λεγόμενους ψυχαναγκασμούς. Πρόκειται για μια ψυχική ασθένεια που καθιστά το άτομο δυσλειτουργικό στην καθημερινότητα του, προκαλώντας του μεγάλο ψυχικό φορτίο.

Γνωρίζατε, όμως, ότι η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή μπορεί να εμφανιστεί με διαφορετικές μορφές; Παρακάτω, θα αναφερθώ σε 4 διαφορετικούς και πιο συχνούς τύπους της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής, καθώς και στο πως αυτοί μπορεί να εκδηλωθούν καθημερινά.

1) Διεισδυτικές σκέψεις και “αναμάσημα”: Όταν κάποιος με ΙΔΨ εμφανίζει διεισδυτικές σκέψεις, δεν πρόκειται απλά για εκείνες τις σκέψεις που εμφανίζονται κατά καιρούς. Είναι λογικό ο καθένας μας να εμφανίσει κάποιες ανεπιθύμητες σκέψεις ανά περιόδους, ειδικά όταν περνάει μια πιεστική μέρα. Ωστόσο, στα άτομα με ΙΔΨ οι σκέψεις αυτές είναι τόσο έντονες και επαναλαμβανόμενες που μπορεί να απασχολούνται εμμονικά με αυτές για πολλά λεπτά, ακόμη και ώρες. Οι σκέψεις μπορεί να ποικίλλουν και να αφορούν οποιοδήποτε θέμα. Κάποιες από τις πιο συχνές, όμως, είναι: α) οι σκέψεις σχετικές με τη βία, που περιλαμβάνουν το φόβο του να βλάψει κανείς τον εαυτό του ή κάποιο αγαπημένο πρόσωπο β) οι σκέψεις με σεξουαλικό περιεχόμενο, που περιλαμβάνουν το φόβο του να βλάψει κανείς κάποιον σεξουαλικά ή να αναρωτιέται εμμονικά για την σεξουαλικότητά του γ) σκέψεις σχετικές με τη θρησκεία και το φόβο της αμαρτίας δ) ιδέες σχετικές με τη μαγική σκέψη, όπου το άτομο πιστεύει πως σκεπτόμενο συνεχώς για κάτι, μπορεί να το προκαλέσει στην πραγματικότητα. Αυτές οι σκέψεις συχνά ακολουθούνται από τελετουργίες ή ψυχαναγκασμούς των ατόμων, με σκοπό να αποφευχθεί η πραγματοποίηση του φόβου τους ή με σκοπό να αποτρέψουν να σκέφτονται με αυτόν τον τρόπο. Το “αναμάσημα” στον ΙΔΨ είναι όταν το άτομο κολλάει εμμονικά σε ένα ερώτημα, το οποίο δεν είναι καθόλου παραγωγικό ή δεν οδηγεί πουθενά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι τα ερωτήματα σχετικά με τον θάνατο και ή εμμονική αναζήτηση απαντήσεων και λεπτομερειών που στην πραγματικότητα δεν μπορούν να βρεθούν.

2) Έλεγχος: Πολλά άτομα με ΙΔΨ παρουσιάζουν συχνά την ανάγκη να ελέγχουν συνεχώς κάτι. Πρόκειται για τους ψυχαναγκασμούς. Με τον έλεγχο προσπαθούν να διαχειριστούν τον φόβο τους, ότι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί, όπως φωτιά, ληστεία ή τραυματισμός ενός αγαπημένου προσώπου. Οι έλεγχοι μπορεί να συμβαίνουν με διαφορετικούς τρόπους. Κάποιος μπορεί να ελέγχει συνεχώς ότι τα μέλη της οικογένειας του είναι ασφαλή, ότι η πόρτα είναι κλειδωμένη ή ότι έχει κλείσει το μάτι της κουζίνας. Ή άλλοτε να ελέγχει συνεχώς ένα μήνυμα πριν το στείλει, έχοντας το φόβο ότι έγραψε κάτι ακατάλληλο που πρέπει να διορθωθεί. Στην πραγματικότητα, επειδή τα άτομα αυτά δίνουν μεγάλη αξία στα πράγματα που κάνουν, προσπαθούν να τα ελέγχουν ξανά και ξανά ώστε να είναι σίγουρα πως τα προστατεύουν και δεν θα τα χάσουν. Είτε αυτό αφορά ένα αγαπημένο τους πρόσωπο, είτε ένα αντικείμενο, είτε την δουλειά τους.

3) Μόλυνση: Τα άτομα με ΙΔΨ μπορεί να παρουσιάσουν 2 κατηγορίες σκέψεων που αφορούν εμμονές μόλυνσης. Η πρώτη κατηγορία αφορά τον φόβο της βρωμιάς και της μεταφοράς μικροβίων από αντικείμενα ή από άλλα άτομα. Κάποιοι προτιμούν να μην δίνουν τα χέρια ώστε να μην κολλήσουν κάποια μολυσματική ασθένεια ή άλλοτε πάλι, πλένουν πολλές φορές τη μέρα τα δόντια τους αφού ποτέ δεν αισθάνονται αρκετά καθαροί. Η δεύτερη κατηγορία αφορά την “πνευματική μόλυνση”, κατά την οποία το άτομο αισθάνεται πως οι άλλοι το κακομεταχειρίζονται ή το σχολιάζουν αρνητικά, “μολύνοντας” έτσι την εικόνα του. Έτσι , χρησιμοποιεί τους καταναγκασμούς για να “ξεπλύνει” αυτό το αρνητικό συναίσθημα, όπως το εντατικό πλύσιμο που στοχεύει στο “ξέπλυμα” της ψυχής του.

4) Συμμετρία και τάξη: Ο τελευταίος τύπος ΙΔΨ εμφανίζεται με ποικίλους τρόπους. Έτσι, κάποιος μπορεί να οργανώνει εμμονικά την βιβλιοθήκη του ή να διπλώνει όλα τα ρούχα του με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Ίσως, σε πολλούς από εμάς να αρέσει η τάξη και η οργάνωση των πραγμάτων μας. Όμως, τα άτομα με ΙΔΨ είναι εμμονικά με τέτοιου είδους πράγματα και δεν μπορούν να λειτουργήσουν στην καθημερινότητα τους, αν δεν είναι σίγουρα πως όλα είναι στην τάξη όπως ακριβώς τα θέλουν. Πρόκειται για ένα συναίσθημα που είναι αρκετά ψυχοφθόρο και μπορεί να κρατήσει ακόμη και ολόκληρη την ημέρα, στερώντας την απόλαυση από κάθε είδους άλλη δραστηριότητα.

Στην ΙΔΨ, οι καταναγκασμοί προσφέρουν ικανοποίηση μόνο για μερικά λεπτά, μέχρι οι διεισδυτικές σκέψεις να έρθουν πάλι στην επιφάνεια, θρέφοντας έναν αέναο κύκλο από εμμονές και καταναγκασμούς.

Οι παραπάνω πληροφορίες δεν σκοπεύουν στην αυτοδιάγνωση του αναγνώστη. Αν κάποιος πιστεύει ότι εμφανίζει σε μεγάλο βαθμό κάποια από τα παραπάνω χαρακτηριστικά, καλό θα ήταν να ζητήσει την βοήθεια ενός ειδικού. Είναι πολύ θετικό το γεγονός ότι υπάρχουν αρκετοί ειδικοί ψυχικής υγείας που είναι σε θέση να βοηθήσουν τα άτομα με ΙΔΨ να διαχειριστούν τους φόβους τους, κι έτσι να είναι λειτουργικά στην καθημερινότητα τους.

Σε κάθε περίπτωση, η ψυχική ασθένεια δεν μειώνει την αξία του ατόμου ούτε το καθιστά πιο αδύναμο από τους υπόλοιπους. Όλοι μας οφείλουμε να δείχνουμε κατανόηση, ανθρωπιά και σεβασμό στα άτομα που έχουν πραγματικά ανάγκη την στήριξη και την αγάπη μας.

Βιβλιογραφία:

National Institute of Mental Health. (2017, November). Obsessive-Compulsive Disorder (OCD).

Leckman, J. F., Bloch, M. H., & King, R. A. (2009). Symptom dimensions and subtypes of obsessive-compulsive disorder: a developmental perspective. Dialogues in clinical neuroscience, 11(1), 21–33.

Pittenger, C., & Bloch, M. H. (2014). Pharmacological treatment of obsessive-compulsive disorder. The Psychiatric clinics of North America, 37(3), 375–391.

Rapinesi, C., Kotzalidis, G. D., Ferracuti, S., Sani, G., Girardi, P., & Del Casale, A. (2019). Brain Stimulation in Obsessive-Compulsive Disorder (OCD): A Systematic Review. Current Neuropharmacology, 17(8), 787-807.

Williams, M. T., Farris, S. G., Turkheimer, E., Franklin, M. E., Simpson, H. B., Liebowitz, M., & Foa, E. B. (2014). The Impact of Symptom Dimensions on Outcomes for Exposure and Ritual Prevention Therapy for Obsessive-Compulsive Disorder. Journal of Anxiety Disorders, 28 (6), 553-558. doi: 10.1016/j.janxdis.2014.06.001

Φωτογραφίες:
https://www.everydayhealth.com/news/breaking-free-from-ocd/ https://socialcare.blog.gov.uk/category/mental-health-2/

ΚοινοποίησηFacebookLinkedIn
Συμμετοχή στη συζήτηση

Archives

Categories