Σχολικός Εκφοβισμός

Σχολικός Εκφοβισμός

 


Πολύς λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού. Της επιθετικής δηλαδή, επιτηδευμένης συμπεριφοράς η οποία επαναλαμβάνεται σε άτομα τα οποία οι φοιτητές θεωρούν αδύναμα και πως υπερέχουν απέναντί τους. Σκοπός της συμπεριφοράς αυτής είναι η επιβολή, η επίδειξη δύναμης και η εκτόνωση του θυμού που ενδεχομένως νιώθουν. Η βία μεταξύ μαθητών εντός και εκτός σχολείου μπορεί να λάβει τις εξής μορφές:

  •   Σωματική/άμεση( χτύπημα, καταστροφή πραγμάτων)
  •   Λεκτική/άμεση (χλευασμός, βρισιές)
  •   Κοινωνική (εκβιασμός, περιθωριοποίηση)
  •   Ηλεκτρονική (προσβολές, απειλές μέσω τηλεφώνου και μέσων κοινωνικής δικτύωσης)

Αιτίες

Ποιες φαίνεται όμως να είναι οι συχνότερες αιτίες της  συνεχούς έντασης που γνωρίζει ο σχολικός εκφοβισμός;  Έρευνες έχουν δείξει πως ζητήματα αυτοεκτίμησης παίζουν καθοριστικό ρόλο στους παράγοντες που ένα παιδί γίνεται θύτης. Φυσικά λαμβάνεται υπόψη η ηλικία, η ψυχοσύνθεσή του παιδιού και το φυσικό περιβάλλον στο οποίο  ανατρέφεται. Αν οι σχέσεις  μεταξύ των μελών της οικογένειας  διέπονται από επιθετικότητα, ανταγωνισμό, αυστηρή τιμωρία και συνεχείς εντάσεις, οι συμπεριφορές  τότε το πιθανότερο είναι να επηρεάζουν τον τρόπο σκέψης και δράσης του παιδιού.

Ακόμα είναι πιθανό ο ίδιος ο θύτης να έχει δεχτεί εκφοβισμό στο παρελθόν και αυτός να είναι ένας τρόπος εκτόνωσης του θυμού που αισθάνεται. Δεν είναι λίγες οι φορές όπου οι ίδιοι οι γονείς διδάσκουν τα παιδιά ,κυρίως στα αγόρια, να μην έχουν ευαισθησία και να είναι σκληρά. Εάν οι γονείς εργάζονται τις περισσότερες ώρες της ημέρας και το παιδί αισθάνεται παραμελημένο είναι πολύ πιθανόν ο θυμός αυτός να διοχετεύεται στους μαθητές που  θεωρεί αδύναμους.

Συνέπειες

Οι συνέπειες των παραπάνω δυστυχώς αποτυπώνονται σε παιδικά σώματα και ψυχές. Γρατζουνιές και μώλωπες είναι από τα πιο ήπια αποτελέσματα συμπεριφορών σχολικού εκφοβισμού. Τα παιδιά που είναι αποδέκτες αυτής της συμπεριφοράς, παρουσιάζουν συμπτώματα κατάθλιψης άρνηση να πηγαίνω στο σχολείο και διατροφικές διαταραχές. Εμφανίζουν ακόμα , χαμηλή σχολική επίδοση και φοβία να εκφράσουν σκέψεις και απορίες στο πλαίσιο της διδακτικής ώρας. Ενδέχεται , να γίνουν μέλος της παρέας που ασκεί τον εκφοβισμό για να νιώσουν αποδεκτοί  ή από φόβο για χειρότερη συμπεριφορά ενώ συχνά δέχονται και απειλές. Ο  χλευασμός μειώνει την αυτοεκτίμησή τους και νιώθουν ντροπή αλλά και φόβο για να απευθυνθούν σε κάποιον ενήλικα. Πιστεύουν πως αν απευθυνθούν σε κάποιον θα χαρακτηριστούν  «μαρτυριάρηδες» και προδότες. Τέλος, συχνά βρίσκονται σε συνεχή ένταση χωρίς να μπορούν να ηρεμήσουν, βρίσκονται δηλαδή σε συνεχή ετοιμότητα , καθώς αναμένουν το επόμενο χτύπημα από τους θύτες.

Φυσικά το φαινόμενο αυτό έχει αντίκτυπο και στους θύτες καθώς  φαίνεται πως δυσκολεύονται να αποδεχτούν τον εαυτό τους ,να συνάψουν  ουσιαστικές  φιλικές σχέσεις και παρουσιάζουν δυσκολία στην διαχείριση θυμού και αρνητικής συμπεριφοράς.

Αντιμετώπιση

Γονείς και εκπαιδευτικοί παίζουν καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση και κυρίως στην πρόληψη του σχολικού εκφοβισμού. Σε πρώτο στάδιο είναι βασικό να γίνει μία συζήτηση με το παιδί , να καταστεί σαφές πως οι γονείς το αγαπάνε, το στηρίζουν και είναι δίπλα του για να το προστατεύσουν. Εξηγούμε στο παιδί πως να μιλήσει για αυτό που του συμβαίνει δεν είναι προδοσία. Επίσης ,ενδέχεται σε ορισμένες περιπτώσεις να χρειαστεί υποστήριξη από κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας. Είναι σημαντική η συνεργασία με το σχολικό περιβάλλον για τον τρόπο που αντιμετωπίζεται η κατάσταση αυτή. Ακούμε με προσοχή το παιδί το ρωτάμε «πώς νιώθεις;». Είναι φυσικό αυτό που συμβαίνει να σας προκαλεί θλίψη και ανησυχία για το παιδί σας , γι’ αυτό μπορείτε να ρωτήσετε το παιδί σας τι μπορείτε να κάνετε εσείς για να το βοηθήσετε. Επιπροσθέτως, θα είναι αποτελεσματική η ενασχόληση του παιδιού με κάποια δραστηριότητα η οποία θα το ενθαρρύνει, θα το βοηθήσει να κάνει νέους φίλους και να ενισχυθεί η αυτοεκτίμησή του.

Εάν συνειδητοποιήσετε πως το παιδί σας είναι αυτό που  εκφοβίζει, όπως και στην αντίθετη περίπτωση, είναι σημαντική η επικοινωνία με το σχολείο ώστε να συν-εργαστείτε για να ξεπεράσετε αυτό που έχει προκύψει. Βοηθούν ερωτήσεις  όπως «πώς πιστεύεις ότι ένιωσε», εναλλακτικά « τι θα μπορούσες να κάνεις για να μη συμβεί ξανά αυτό;» Είναι καλό να αποφεύγεται η ερώτηση «γιατί το έκανες αυτό;» καθώς ενοχοποιεί το παιδί και φαίνεται πως το κάνει να νιώθει υπεύθυνο χωρίς την απαιτούμενη κατανόηση.

Πώς μπορείτε να αποφύγετε την δυσάρεστη  αυτή συνθήκη

Να γίνει σαφές πως ως γονείς είναι αδύνατο να θωρακίσετε στο απόλυτο το παιδί σας απέναντι στο σχολικό εκφοβισμό. Πάντα υπάρχουν άνθρωποι που πληγώνουν τους άλλους και είναι πρακτικά αδύνατο το παιδί σας να μην έρθει ποτέ σε επαφή μαζί τους. Το να απομονώνεται λοιπόν το παιδί δεν είναι λύση. Οφείλετε όμως  να το βοηθήσετε στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και μηχανισμών άμυνας προκειμένου να προστατεύει τον εαυτό του, ζητώντας φυσικά τη βοήθεια σας όταν την χρειάζεται. Αυτό λοιπόν προϋποθέτει την δημιουργία μιας θετικής σχέσης μεταξύ γονιών και παιδιού η οποία θα έχει ως θεμέλιο, πλην της αγάπης ,την αμοιβαία εμπιστοσύνη και σεβασμό.

Φυσικά, δεν έχει νόημα να αγνοούμε το πρόβλημα. Πιο επεξηγηματικά, μπορεί να γίνει μία συζήτηση σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό ,τι είναι γιατί συμβαίνει και πως είναι απαραίτητο οι γονείς να γνωρίζουν αν το παιδί αντιμετωπίζει κάτι αντίστοιχο. Αν αισθανθεί υποστήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον, θα του είναι πιο εύκολο να μοιραστεί κάτι μαζί σας.  Πρέπει κάθε παιδί να γνωρίζει πως μπορεί να κάνει ότι το ικανοποιεί ,εφόσον δείχνει σεβασμό προς τους άλλους, χωρίς να τους πληγώνει, νιώθοντας όλοι άνετα με αυτό. Διδάξτε στο παιδί σας πώς πρέπει να αντιδρά όταν εντοπίζει ένα τέτοιο περιστατικό. Σύμφωνα με έρευνες όταν υπάρχει παρέμβαση με σωστό τρόπο ο θύτης σταματά, σ το 50% των περιστατικών εντός 10 δευτερολέπτων. Μπορεί το παιδί ,εάν είναι μάρτυρας εκφοβισμού να πλησιάσει το θύμα ,να το απομακρύνει από το θύτη λέγοντάς του « έψαχνα να σε βρω».

Όπως αναφέρουμε συχνά, το παιδί μαθαίνει από τις δικές σας συμπεριφορές. Δείξτε του λοιπόν μια συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από αυτοπεποίθηση, ευγένεια και σεβασμό προς το απέναντι πρόσωπο. Αν του «περνάτε το μήνυμα» πως επιβάλλεστε και χρησιμοποιείτε την εξουσία, τότε είναι πιθανό να το θεωρείς σωστό και φυσιολογικό. Με αυτό τον τρόπο, μεγαλώνοντας θα προσπαθεί να επιβληθεί στους άλλους, αδιαφορώντας για το πώς νιώθουν. Δώστε του να καταλάβει πως η λύση σε ό,τι προκύπτει είναι ο διάλογος και η συζήτηση και όχι  η βία. Η βία δεν είναι τρόπος να λύνει κανείς τις διαφορές του. Ακόμα, μπορείτε να ενισχύσετε το υποστηρικτικό δίκτυο του, κάνοντας νέους φίλους, εκτός από την εκμάθηση συνεργασίας ,αποκτά αυτοπεποίθηση ενώ νιώθει περισσότερη ασφάλεια γνωρίζοντας πως έχει την υποστήριξη κάποιου συνομηλίκου,  εκτός από την οικογένειά του.

Συνοψίζοντας, το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού φαίνεται πως ακόμα απασχολεί αρκετούς μαθητές. Δείξτε στο παιδί σας την στήριξη και την κατανόηση που θέλει να λάβει. Μην ξεχνάτε πως χρειάζεται  άμεση αντιμετώπιση του φαινομένου, πριν χαθεί ο έλεγχος, καθώς και να δοθεί έμφαση στο επίπεδο της πρόληψης, διοργανώνοντας σχολικές ημερίδες με θέμα την ενημέρωση και τις τραυματικές επιπτώσεις που φέρει αυτή η μορφή βίας.

 

ΚοινοποίησηFacebookLinkedIn
Συμμετοχή στη συζήτηση

Archives

Categories