Όταν οι άνθρωποι γίνονται “διαγνώσεις”
Διαγνώσεις, εγχειρίδια ταξινομήσεων, στατιστικά κριτήρια, ορολογίες… Όλα αυτά συνυπάρχουν και συνεργάζονται στην επιστήμη της ψυχολογίας, προκειμένου να διερευνηθεί διεξοδικά το αίτημα του πελάτη. Έχει ιδιαίτερη σημασία να καταλήξει κανείς σε μια διάγνωση καθώς λειτουργεί σαν ένας “μπούσουλας”, προκειμένου ο θεραπευτής να μπορέσει να σχεδιάσει την θεραπευτική του παρέμβαση και να απαλύνει – ή και να εξαλείψει – την όποια δυσφορία του θεραπευόμενου.
Για να φτάσει σε σημείο ένας ειδικός ψυχικής υγείας να μπορεί να κάνει διαγνώσεις, χρειάζεται πολλή εκπαίδευση και εμπειρία. Πρόκειται για ένα ζήτημα σοβαρό τόσο από πρακτικής όσο και από δεοντολογικής φύσεως. Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όχι μόνο για να βοηθήσουμε τον εξυπηρετούμενο, αλλά και γιατί δεν είναι ηθικό να παίζουμε με τις λέξεις και παράλληλα με τον ψυχισμό ενός ανθρώπου. Δεν μπορούμε να λέμε σε κάποιον αρχικά ότι έχει την Α ψυχική διαταραχή και ύστερα να του ανακοινώνουμε ότι έχει την Β.
Πολλοί άνθρωποι ανακουφίζονται όταν λαμβάνουν τη διάγνωσή τους. Θεωρούν ότι βρίσκοντας από τι πάσχουν, καθορίζεται η θεραπευτική τους διαδρομή και δεν παραμένουν άπραγοι μπροστά στο πρόβλημά τους. Παρ’όλα αυτά, μπορεί κάποιες φορές οι ίδιοι οι θεραπευόμενοι να στιγματίζουν τον τον εαυτό τους με μια μορφή “αυτομαστιγώματος”. Κλείνονται στον εαυτό τους, πιστεύουν ότι είναι ανάξιοι, φοβούνται την αντίδραση του κόσμου – λες και φορούν μια ταμπέλα στον λαιμό τους που γράφει “είμαι διπολικός-ή” κλπ. Επομένως, έμμεσα και μέσω της αυτοεκπληρούμενης προφητείας, απομονώνουν τον εαυτό τους και αυτοπεριορίζονται.
Μια άλλη και πιο κοινότυπη εκδοχή είναι ο στιγματισμός τέτοιων ατόμων από την κοινή γνώμη. Φοβούνται τον ναρκισσιστή, τον καταθλιπτικό, τον ψυχαναγκαστικό κ.α., και για αυτόν τον λόγο τον αποφεύγουν. Επιπλέον, τον κατατάσσουν στο “σίγουρο” και “δεδομένο” φάσμα της τρέλας. Πόσες φορές έχουμε ακούσει ότι “οι ψυχολόγοι δουλεύουν με τρελούς”; Χρησιμοποιούν αυτόν τον όρο για να γενικεύσουν με ασφάλεια, χωρίς να μπουν στον κόπο να γνωρίσουν πραγματικά τον ψυχισμό των ανθρώπων αυτών. Θεωρούν ότι είναι απλά είναι ένας σχιζοφρενής και όχι ο “Γιάννης”. Οι άνθρωποι βαπτίζονται ξανά με ονόματα ψυχικών διαταραχών. Απορρίπτεται η όποια άλλη ανθρώπινη ιδιότητά τους όπως το ταλέντο τους, τα χαρίσματά τους ή τα επιτεύγματά τους.
Παρ΄όλο που οι περισσότεροι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους ζητήματα είναι λειτουργικοί στην καθημερινότητά τους, με το να λαμβάνουν την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή ή ξεκινώντας ψυχοθεραπεία, η κοινωνία συνεχίζει να τους τοποθετεί ταμπέλες. Από μια οπτική, είναι λογικό οι άνθρωποι να φοβούνται όσα δεν γνωρίζουν, όπως για παράδειγμα όλες αυτές τις άγνωστες για εκείνους επιστημονικές ορολογίες.
Αυτό που χρειάζεται να επισημανθεί είναι ότι οι άνθρωποι δεν είναι οι ψυχικές τους διαταραχές. Ας μην ξεχνάμε ότι πολλοί διάσημοι καλλιτέχνες έπασχαν από ψυχικές ασθένειες όπως είναι η συγγραφέας Virginia Woolf, o ποιητής Edgar Alan Poe και ο σπουδαίος εικαστικός Vincent van Gogh. Οι άνθρωποι είναι κάτι παραπάνω από αυτά που τους κάνουν να υποφέρουν, ας εστιάσουμε λοιπόν στις δυνατότητές τους. Σίγουρα είναι πολλές αν τους δώσουμε την ευκαιρία.
Οι εικόνες ανακτήθηκαν από unsplash.com