Πρόκειται για ένα ερώτημα που έχει απασχολήσει ανά τους καιρούς πολλούς επιστήμονες, ιατρούς και εγκληματολόγους. Σύμφωνα με μία νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε από στην επιθεώρηση του Proceedings of the National Academy of Sciences, έγινε γνωστό πως οι βλάβες σε περιοχές του εγκεφάλου του ατόμου που εγκληματεί, εντάσσονται σε ένα δίκτυο, υπεύθυνο για τη λήψη ηθικών αποφάσεων. Οι μέχρι τώρα μελέτες έχουν καταγράψει πως οι εγκεφαλικές ανωμαλίες εμπλέκονται στην εγκληματική συμπεριφορά, αλλά δεν καθίσταται σαφές εάν και κατά πόσο οι δυσλειτουργίες αυτές αποτελούν την αιτία της πράξης. Με αφετηρία αυτή τη θέση, η επιστήμη εισάγει νέα στοιχεία για την σχέση μεταξύ των εγκεφαλικών βλαβών και της εγκληματικότητας. Με αφορμή το περιστατικό στο Τέξας, το 1966, όπου ο ελεύθερος σκοπευτής Charles Whitman λίγο πριν σκοτώσει 16 ανθρώπους και τραυματίσει άλλους 31 παραπονέθηκε για έντονους πονοκεφάλους και αλλαγές προσωπικότητας, εντάθηκε το ενδιαφέρον γύρω από το φλέγον θέμα. Αφού διαπιστώθηκε ένας όγκος στον εγκέφαλό του, ξεκίνησε μία σειρά αναγκαίων ερευνών προκειμένου να διερευνηθεί η άμεση σχέση της βλάβης με την εγκληματική του συμπεριφορά. Στην έρευνα πήραν μέρος 17 ασθενείς που παρουσίασαν εγκληματική συμπεριφορά αργότερα και όχι πιο πριν από την εμφάνιση των βλαβών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, όλες οι βλάβες εμπλέκονταν με ένα δίκτυο συγκεκριμένο του εγκεφάλου το οποίο σχετίζεται με την ηθική λήψη αποφάσεων.
Έπειτα από μακροσκελείς αναλύσεις εξάγεται το συμπέρασμα πως οι εγκεφαλικές αλλοιώσεις σε αυτές τις θέσεις θα μπορούσαν να κάνουν τους ασθενείς πιο επιρρεπείς στο έγκλημα. Τα ευρήματα αυτά επαληθεύτηκαν από μία άλλη σειρά 23 περιπτώσεων, χωρίς καθορισμένη χρονική αλληλουχία μεταξύ βλαβών και εγκληματικών συμπεριφορών. Σύμφωνα με τον Darby, αληθεύει πως τα αποτελέσματα της έρευνας ωθούν τους επιστήμονες σε μία καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η δυσλειτουργία του εγκεφάλου μπορεί να συμβάλει στην εγκληματική συμπεριφορά, οδηγώντας τους όχι μόνο σε θεραπεία αλλά και σε πρώιμη πρόληψη του φαινομένου. Παρόλα αυτά, ο ίδιος επισημαίνει πως << η παρουσία μιας βλάβης στον εγκέφαλο δε μπορεί να μας πει αν πρέπει ή όχι να καταστήσουμε κάποιον νομικά υπεύθυνο για τη συμπεριφορά του>>.
Τα ερωτήματα που καλούνται να απαντήσουν οι ειδικοί, οι δικαστές, οι δικηγόροι, οι νευροεπιστήμονες, παραμένουν ποικίλα. Τελικά, είναι υπεύθυνος ο ασθενής; Η τιμωρία που του αρμόζει, πρέπει να είναι ίδια με εκείνων χωρίς βλάβη; Τα προβλήματα και οι συνέπειες της εγκεφαλικής βλάβης, σε τι βαθμό επηρεάζουν την προδιάθεση του ατόμου να διαπράξει ένα έγκλημα; Δεν ελέγχουν τον εγκέφαλο άρα δεν ελέγχουν και το έγκλημα; Το αξιοσημείωτο είναι πως τα ερωτήματα αυτά δεν απαντώνται μέσα από την παρούσα έρευνα αλλά τονίζουν για ακόμη μία φορά την σημασία τους.
