Πότε η φροντίδα γίνεται «πνίξιμο»
Έχεις πάρει στα χέρια σου τα αποτελέσματα που δείχνουν ότι θα γίνεις μητέρα. Κατακλύζεσαι από χαρά αλλά και λίγο άγχος. Αναρωτιέσαι πως θα είναι να μεγαλώσεις μία νέα ζωή κι αν θα μπορείς εφ’ όρου ζωής να του προσφέρεις τα πάντα. Ο χειρότερος σου φόβος όμως αποτελεί το γεγονός να φεύγει από κοντά σου..
Το κύριο μέλημα σου είναι η φροντίδα του παιδιού σου. Αδιαμφισβήτητα δεν επιθυμείς να πληγωθεί το παιδί σου τόσο σωματικά όσο και ψυχικά από κανέναν και τίποτα. Θέλεις να του δώσεις την μέγιστη δυνατή φροντίδα που πιστεύει ότι θα το μεγαλώσει σωστά.
Έχεις σκεφτεί όμως το ενδεχόμενο ότι το παιδί μπορεί να πληγωθεί από την ίδια την δική σου συμπεριφορά;
Υπερπροστατευτικότητα – η «πανδημία» των γονέων:
Αν μπορούσε να αποδοθεί ένας ορισμός για την έννοια της υπερπροστατευτικότητας ενός γονέα προς το παιδί του τότε θα μπορούσαμε να αναφερθούμε ως την υπερβολική φροντίδα του προς το παιδί του με τρόπο που περιορίζεται η αυτενέργεια και η πρωτοβουλία του καταλήγοντας σε μία σχέση εξάρτησης με τον γονέα.
Τι διαφορετικό κάνουν οι υπερπροστατευτικοί γονείς από τους άλλους γονείς;
Συνήθως οι υπερπροστατευτικοί γονείς χαρακτηρίζονται από:
- Υπερβολικό φόβο και ανησυχία για οποιοδήποτε θέμα αφορά το παιδί τους.
- Άμεση ικανοποίηση των αναγκών του.
- Τάση για δικαιολόγηση ανεπαρκειών του παιδιού, λαθών ή και αποτυχίες του, μεταθέτοντας τις ευθύνες του σε άλλους. Συνήθως οι «άλλοι» αφορούν τους δασκάλους, παιδιά, γονείς, γείτονες κ.α.
- Υποκαθιστά το παιδί σχεδόν σε όλα τα πράγματα, ακόμα και σε εκείνα που αφορούν προσωπικά του ζητήματα όπως την επιλογή ενδιαφερόντων, επιλογή φίλων, ερωτικών συντρόφων κ. α.
Γενικότερα, ένας υπερπροστατευτικός γονέας έχει τον ρόλο του επόπτη προς το παιδί του και οποιαδήποτε δραστηριότητα που δεν μπορεί να ελέγξει ο ίδιος, δεν επιτρέπονται. Με αυτό τον τρόπο η ελεύθερη βούληση του παιδιού παύει να υφίσταται. Τέτοιου είδους γονείς, δεν επιτρέπουν στο παιδί τους να στηρίζεται στα πόδια του και να αποφασίζει το ίδιο για τον εαυτό του. Έτσι, το παιδί φτάνει στο σημείο μεγαλώνοντας να αδυνατεί να ικανοποιήσει ακόμα και τις βασικές του ανάγκες χωρίς τον γονέα δίπλα του.
Θα μπορούσαμε να πούμε πως οι υπερπροστατευτικοί γονείς τείνουν να στρέφουν την προσοχή τους υπερβολικά στο παιδί τους, ως αποτέλεσμα των δικών τους φόβων. Η σκέψη τους συνήθως ακολουθεί τα εξής βήματα:
- «Δεν αφήνω το παιδί μου να παίξει ελεύθερα στην παιδική χαρά διότι φοβάμαι μήπως χτυπήσει.»
- «Εάν χτυπήσει θα πρέπει να το συνοδεύω και να το ελέγχω σε όλες τις δραστηριότητες μετά με τον φόβο μήπως ξαναχτυπήσει ή πάθει κάτι χειρότερο.»
Αυτού του είδους η σκέψη δείχνει ουσιαστικά πως ο γονέας δεν εμπιστεύεται καθόλου το παιδί του και δεν υπάρχει επικοινωνία μεταξύ τους.
Τι κάνει ένας ουσιαστικά συμμετέχων γονέας που δεν κάνει ο υπερπροστατευτικός γονέας;
Είναι αναγκαίο να διευκρινιστεί πως ο ουσιαστικά πραγματικά συμμετέχοντας γονέας δεν είναι σε καμία περίπτωση και υπερπροστατευτικός. Άρα, ο παράγοντας: «συμμετοχή» που καθορίζει την σχέση γονέα και παιδιού πρέπει να τροποποιηθεί.
Ο τρόπος που ο κάθε γονέας συμμετέχει στην ζωή του παιδιού του, είναι και εκείνος που καθορίζει την συμπεριφορά του. Πρέπει ο ίδιος ο γονέας να δίνει χώρο στο παιδί του να αποφασίσει για τον εαυτό του και να ακούει την γνώμη του. Η έκφραση της γνώμης του παιδιού μπορεί σε μικρή ηλικία να μην έχει τόση σημασία, αλλά είναι ευεργετικό για το εκείνο, διότι μεγαλώνοντας καταλαβαίνει πως συνυπάρχει σε ένα περιβάλλον με δύο γονείς που το ακούν και το σέβονται. Κατά αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται μία σωστή επικοινωνία.
Μία άλλη έννοια που επιβάλλεται να εδραιωθεί κατά το μεγάλωμα του παιδιού, είναι αυτή της αυτονομίας. Θεωρητικά, η αυτονομία σε ένα παιδί ξεκινά να αναπτύσσεται όταν εκείνο αρχίζει να εξερευνά τον κόσμο γύρω του, έχοντας την ασφάλεια πως όταν θα χρειαστεί τους γονείς του θα είναι κάπου εκεί γύρω του. Όπως γίνεται κατανοητό, είναι απαραίτητη η προϋπόθεση ότι για να ξεκινήσει το παιδί να απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο από τους γονείς του και να έχει την ίδια διάθεση και περιέργεια, είναι η ύπαρξη μιας ασφαλούς σχέσης δεσμού μεταξύ τους.
Εν κατακλείδι…
Στην διάρκεια αυτού του «ταξιδιού» της αυτονόμησης και της εξερεύνησης του κόσμου, είναι σημαντικό το παιδί να αισθάνεται πως οι γονείς του μπορούν να παρέχουν την συναισθηματική υποστήριξη και την κάλυψη των τυχών αναγκών που θα προκύψει και που θα χρειάζεται την στήριξή τους. Είναι ανάγκη να αισθάνεται ότι έχει μία αγκαλιά να τον παρηγορήσει χωρίς να το κατακρίνει αν κάνει κάτι λάθος. Πρέπει να το παροτρύνει να προχωρά στην ζωή του εξερευνώντας όλο και περισσότερο τον κόσμο, δίνοντάς του ταυτόχρονα να καταλάβει πως κάθε λάθος που θα κάνει δεν θα πρέπει να το σταματά από το να παίρνει ρίσκα στην ζωή του.
Είναι αδιαμφισβήτητο πως το παιδί σας είναι πάνω από όλα. Κάνετε τα πάντα για να του προσφέρετε περισσότερα από όσα μπορεί να φανταστεί το μυαλό του αλλά μην ξεχνάτε πως τα μεγαλύτερα αγαθά που χρειάζεται είναι η επικοινωνία, η αγάπη και ο σεβασμός.
Ακούστε το παιδί σας ακόμα και αν αυτό που έχει να σας πει είναι λιγότερο σημαντικό. Ακούστε το κι όταν έχει να σας πει μια σημαντική και μεγάλη απόφαση για την ζωή του. ..
Βιβλιογραφία
Δελιέζα, Γ. Ι. (2019). Υπερπροστατευτικοί και υπερεμπλεκόμενοι γονείς: Όταν το “υπέρ” του γονιού γίνεται “κατά” του παιδιού. Infokids.gr Τα πάντα για το παιδί και τους γονείς. Ανακτήθηκε από: https://www.infokids.gr/yperprostateytikoi-kai-yperemplegme/
Σαλπιστής, Σ.Ν. (2015). Υπερπροστατευτικοί γονείς: Χαρακτηριστικά, συνέπειες, αλλαγή στάσης. i-psyxologos. Ανακτήθηκε από: http://www.i-psyxologos.gr/iperprostateytikoi-goneis/
