Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν αποτελεσματικές και βασισμένες σε επιστημονικά στοιχεία θεραπείες για τους νέους στις ψυχικές διαταραχές, λιγότερο από τα δύο τρίτα των νέων αυτών έχουν πρόσβαση σε οποιαδήποτε επαγγελματική βοήθεια (Sadler et al., 2018). Έχουν εντοπιστεί δημογραφικοί παράγοντες (π.χ. ηλικία, φύλο και εθνότητα) που προβλέπουν τη χρήση των υπηρεσιών και τα εμπόδια στην πρόσβαση σε επαγγελματική βοήθεια από την οπτική γωνία των γονέων και των επαγγελματιών υγείας (Radez et al., 2021). Ωστόσο, δεν έχει γίνει σαφής κατανόηση των λόγων που οι νέοι δεν αναζητούν βοήθεια, από τη δική τους οπτική γωνία. Αυτή η γνώση είναι βασική εάν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία αυτά τα εμπόδια και να μειώσουμε την απόκλιση μεταξύ των υψηλών ποσοστών ψυχικών διαταραχών και της χαμηλής πρόσβασης στη θεραπεία.
Σημαντικά θέματα που αποτελούν εμπόδια
Η στάση απέναντι στην ψυχική ασθένεια
Το στίγμα και η αμηχανία ως προς την αναζήτηση θεραπείας από ειδικούς ψυχικής υγείας προκύπτει από πολλές ποιοτικές και ποσοτικές έρευνες. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι μελέτες που επικεντρώνονται σε πληθυσμούς της επαρχίας (Aisbett et al.,2007; Boyd et al.,2007; Francis et al., 2006), αναφέρουν υψηλό ποσοστό φραγμών που σχετίζονται με το στίγμα, το οποίο είναι σύμφωνο με ένα προηγούμενο εύρημα ότι το αντιλαμβανόμενο στίγμα μπορεί να επηρεάσει την αναζήτηση βοήθειας περισσότερο στους κατοίκους της υπαίθρου παρά στην πόλη (Wringley et al., 2005). Μια άλλη κοινοτική μελέτη με νέους των Jorm et al. (2007), ανέφερε επίσης πολλά εμπόδια που σχετίζονται με το στίγμα στην αναζήτηση βοήθειας από συγκεκριμένες πηγές (π.χ. γιατρό, σύμβουλο κ.λπ.). Τα περισσότερα από αυτά ήταν ανησυχίες για το τι θα μπορούσαν να σκεφτούν οι άλλοι, συμπεριλαμβανομένης της ίδιας της πηγής βοήθειας, αν ζητούσαν βοήθεια.
Αντιλαμβανόμενη αυτάρκεια
Ποιοτικές και ποσοτικές έρευνες δείχνουν στα αποτελέσματά τους ότι οι έφηβοι προτιμούν να βασίζονται στον εαυτό τους παρά να αναζητούν βοήθεια από επαγγελματίες ψυχικής υγείας για τα προβλήματά τους. Αυτό είναι ένα σημαντικό τροχοπέδη στην αναζήτηση βοήθειας που έχει αναφερθεί σε σημαντικές βιβλιογραφικές ανασκοπήσεις σύγχρονων μελετών όπως των Rickwood et al. (2007). Επιπλέον, προηγούμενες έρευνες υποδηλώνουν ότι οι προτιμήσεις των εφήβων για αυτάρκεια σε δύσκολες στιγμές επεκτείνονται σε μια προτίμηση ως προς την αυτοβοήθεια ως θεραπεία για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όσον αφορά την ψυχική υγεία (Farrand et al., 2006).
Τα χαρακτηριστικά των επαγγελματιών υγείας
Κάποιες μελέτες διαπίστωσαν ότι τα χαρακτηριστικά του επαγγελματία υγείας θα μπορούσαν να είναι αποτρεπτικοί παράγοντες για την αναζήτηση βοήθειας. Χαρακτηριστικά όπως η φυλή, η ικανότητα του επαγγελματία να παρέχει βοήθεια, η αξιοπιστία τους και αν ήταν οικεία στο νεαρό άτομο. Δύο μελέτες των Ηelms (2003) και Lindsey και Kalafat (1998), ανέφεραν τις ιδιότητες των πιθανών επαγγελματιών στα σχολεία που οι νέοι αντιλήφθηκαν ως εμπόδια στην αναζήτηση βοήθειας. Αυτοί ήταν ο αρνητισμός (“αγενής”), η παραβίαση του απορρήτου (“δεν υπάρχει αρκετό απόρρητο στο σχολείο”), οι διπλοί ρόλοι (“δύσκολο να μιλήσεις σε κάποιον όταν τον σκέφτεσαι ως επιβολή των σχολικών κανόνων”), η επικριτική στάση («κάποιοι ενήλικες δεν βλέπουν και τις δύο πλευρές»), οι μη βοηθητικές απαντήσεις («το ξεπερνούν υπερβολικά»), το να μην έχουν επαφή με τους εφήβους («δεν ξέρουν για συμμορίες και ναρκωτικά»),το ότι είναι ψυχολογικά απρόσιτοι («ποτέ δεν σε διαβεβαιώνουν ότι μπορείς να έρθεις να τους μιλήσεις») και πολύ απασχολημένοι («έχουν πάρα πολλά παιδιά για να αντιμετωπίσουν»). Αυτές οι δύο μελέτες τονίζουν επίσης ότι οι νέοι δίνουν σημασία στα χαρακτηριστικά του ατόμου που ενδεχομένως παρέχει τη βοήθεια.
Γνώσεις για την ψυχική υγεία
Η έλλειψη γνώσης των νέων σχετικά με τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας είναι επίσης εμπόδιο στην αναζήτηση βοήθειας, ένα εύρημα που συνάδει με διάφορες βιβλιογραφικές ανασκοπήσεις (Rickwood et al., 2005; Barker et al., 2005). Οι έφηβοι δυσκολεύονται με την αναγνώριση του άγχους και των συμπτωμάτων κατάθλιψης, με την κατανόηση του τι είναι φυσιολογικό ή όχι και πού να αναζητήσουν βοήθεια για τις δυσκολίες τους. Φαίνεται ότι αντιλαμβάνονται τις σωματικές αισθήσεις (π.χ. γρήγορη αναπνοή) και συμπεριφορές (π.χ. φυγή από το σπίτι) ως κύρια χαρακτηριστικά του άγχους και κατάθλιψης και κατατάσσουν τον εαυτό τους ή άλλα άτομα βάση των ετικετών που βάζουν άλλοι άνθρωποι, (π.χ. γιατρός, φίλος, γονέας) στα συμπτώματα του άγχους και της κατάθλιψης (Radez et al., 2020).
Έλλειψη προσβασιμότητας
Η έλλειψη προσβασιμότητας (π.χ. χρόνος, μεταφορά, κόστος) είναι ένα σημαντικό εμπόδιο ιδιαίτερα στις μελέτες των πληθυσμών της επαρχίας, ένα εύρημα που συνάδει με προηγούμενες έρευνες σε τέτοιες περιοχές (Fox et al., 2001). Σε περιοχές της επαρχίας όπου υπάρχει έλλειψη επαγγελματιών ψυχικής υγείας, οι νέοι μπορεί να δυσκολεύονται να βρουν κοντά τους έναν ψυχολόγο ή ψυχίατρο με αποτέλεσμα ακόμα και όταν θέλουν να ξεκινήσουν μια θεραπευτική αλληλεπίδραση να μην αυτό κάτι το οποίο είναι εφικτό για αυτούς σε αντίθεση με τους νέους που διαμένουν σε αστικές περιοχές.
Θετικές εμπειρίες του παρελθόντος
Οι έρευνες που έχουν διερευνήσει τους παράγοντες διευκόλυνσης για την αναζήτηση βοήθειας (Lindsey et al., 2006; Timlin et al., 2003; Wilson & Deane, 2001), ανέφεραν ότι οι θετικές εμπειρίες του παρελθόντος είναι σημαντικοί παράγοντες διευκόλυνσης της αναζήτησης βοήθειας στα δείγματά τους από μαθητές γυμνασίου. Η προηγούμενη εμπειρία με την αναζήτηση βοήθειας μπορεί επίσης να λειτουργήσει ως μια μορφή γνώσης ή επιμόρφωσης πάνω στην ψυχική υγεία, ένα θέμα που θεωρείται σημαντικό στη διαδικασία αναζήτησης βοήθειας (Kessler, 2007).
Συζήτηση
Η παιδική ηλικία και η πρώιμη εφηβεία είναι μια κρίσιμη περίοδος για την ψυχική υγεία. Ένα στα οκτώ παιδιά και νέους (5 έως 19 ετών) πιστεύεται ότι έχουν τουλάχιστον μία ψυχική διαταραχή NHS Digital, (2018) και οι μισές από τις ψυχικές διαταραχές στη διάρκεια της ζωής έχουν την πρώτη τους εμφάνιση πριν από την ηλικία των 14 ( Kessler et al., 2005). Σε περίπτωση που αυτές οι διαταραχές δεν αντιμετωπιστούν μέσω ψυχοθεραπείας, μπορούν να συσχετιστούν με ένα πλήθος δυσκολιών και τροχοπεδών που μπορεί να επιμείνουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. Μεταξύ άλλων, τα εμπόδια αυτά είναι συνήθως τα φτωχότερα αποτελέσματα υγείας και οι ακαδημαϊκές και κοινωνικές δυσλειτουργίες (Green et al., 2005). Αυτό σημαίνει ότι η έγκαιρη ανίχνευση των δυσκολιών και η έγκαιρη παροχή επαγγελματικής βοήθειας είναι ζωτικής σημασίας, προκειμένου να αποφευχθεί η ανάπτυξη αυτών των διαταραχών.
Βιβλιογραφικές Αναφορές:
