Σχολές Γονέων: Ο ρόλος και η μεθοδολογία τους
Αναρτήθηκε από το www.istockphoto.com

Σχολές Γονέων: Ο ρόλος και η μεθοδολογία τους


Ποιός μαθαίνει τους γονείς πώς να είναι γονείς;

Από το 1960 και ύστερα,η εκπαίδευση των γονέων αποτέλεσε πόλο έλξης. Στην Ελλάδα, η πρώτη Σχολή Γονέων ιδρύθηκε το 1962 με πρωτοβουλία της ψυχολόγου Μαρίας Χουρδάκη και λειτούργησε με βάση τις αρχές της Διεθνούς Ομοσπονδίας για την Εκπαίδευση των Γονέων. Το 1974 οργανώθηκε σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης και το 1998 ξεκίνησε η λειτουργία των Σχολών Γονέων σε όλους τους νομούς της Ελλάδας,από την Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Σήμερα, αποτελούν προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης,συντονίζονται από το Ινστιτούτο Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης και υλοποιούνται από ποικίλλους ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς.

Ο σκοπός των Σχολών Γονέων είναι η πληροφόρηση και η επιμόρφωση των γονέων σχετικά με την διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους και μέσα από την ομαδική συνεξέταση των ζητημάτων που τους απασχολούν, η βελτίωση των δεξιοτήτων επικοινωνίας και διαχείρισης των δυσκολιών από τα μέλη της οικογένειας. Ανάλογα με το αναπτυξιακό επίπεδο των παιδιών,υπάρχουν Σχολές Γονέων για γονείς παιδιών βρεφικής, νηπιακής, προσχολικής, σχολικής και εφηβικής ηλικίας, με μαθησιακές δυσκολίες αλλά και για μελλοντικούς γονείς. Οι συναντήσεις πραγματοποιούνται κάθε εβδομάδα ή ανά δεκαπέντε μέρες, απαρτίζονται από 15 έως 20 μέλη και διαρκούν από μιάμιση έως δυόμιση ώρες. Η θεματολογία διαμορφώνεται με βάση τις ανάγκες της ομάδας, ενώ η αρμοδιότητα του συντονιστή μπορεί να ασκηθεί από σύμβουλο ψυχικής υγείας, ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό, εργοθεραπευτή κ.α.

Ο ρόλος των Σχολών Γονέων είναι κυρίως εκπαιδευτικός και προληπτικός και για την ομαλή λειτουργία τους υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις. Καταρχάς, οι πληροφορίες που παρέχονται από τον συντονιστή θα πρέπει να είναι επιστημονικά τεκμηριωμένες και να αποφεύγονται τα προσωπικά παραδείγματα. Ο συντονιστής οφείλει να διαθέτει ενσυναισθητική ακρόαση, ειλικρίνεια, επαγγελματισμό, συνέπεια και όχι επικριτική στάση και απολυτότητα. Αντίστοιχα, οι γονείς θα πρέπει να είναι συνεπείς στις ώρες των συναντήσεων, να ακούν και να σέβονται τις απόψεις του συντονιστή και των υπόλοιπων συμμετεχόντων, χωρίς να διακόπτουν και να ασκούν κριτική. Ο σκοπός είναι η ομάδα να μετουσιωθεί σε ένα  δυναμικό σύνολο που αλληλεπιδρά και έχει κοινούς στόχους, σε ένα πλαίσιο που διανθίζεται από συνεργασία και ελευθερία έκφρασης.

Στις Σχολές Γονέων εφαρμόζονται ποικίλα θεωρητικά μοντέλα παρέμβασης και οι συνεδρίες περιλαμβάνουν ενημέρωση, συζήτηση και βιωματικές ασκήσεις. Τα οικογενειακά ζητήματα προσεγγίζονται ολιστικά, δίνοντας έμφαση στις αλληλεπιδράσεις των μελών, αντιμετωπίζοντας την οικογένεια ως σύστημα, όπου κανένα μέλος της δεν μπορεί να κατανοηθεί αν δεν κατανοηθεί το σύνολο των σχέσεών της. Λαμβάνονται υπόψη διάφορα πλαίσια, όπως το κοινωνικό, πολιτισμικό, αξιακό και διαγενεαλογικό, γιατί υποστηρίζεται ότι η δυναμική της ομάδας επηρεάζεται από την οργάνωση του πλαισίου και διαφέρει από αυτή που αναπτύσσουν οι άνθρωποι όταν είναι μόνοι ή σε ζευγάρια. Η συμπτωματολογία των παιδιών και των ενηλίκων προσεγγίζεται είτε ως απάντηση στην οικογενειακή πίεση, είτε ως διαπροσωπικό συμβάν που εξυπηρετεί στην διαχείριση των σχέσεων.

Στις Σχολές Γονέων εφαρμόζονται προγράμματα συνεδριών με σκοπό την εκπαίδευση των γονέων. Στις πρώτες συνεδρίες, καθορίζονται οι κανόνες για την εύρυθμη λειτουργία της ομάδας, τα μέλη γνωρίζονται μεταξύ τους και ενημερώνονται για την μεθοδολογία της Σχολής Γονέων. Είναι σημαντικό να κατανοήσουν τον ρόλο της, ο οποίος είναι προληπτικός και εκπαιδευτικός, με στόχο τον προβληματισμό και όχι την ψυχοθεραπεία των γονέων. Έπειτα, διερευνώνται οι ανάγκες, οι προσδοκίες και η θεματολογία που θα ήθελαν να συζητηθούν. Τα ζητήματα με τα οποία θα ασχοληθούν καθορίζονται με βάση το που συγκλίνει το ενδιαφέρον των περισσότερων από τα μέλη. Τα ζητήματα αυτά, αρχικά ορίζονται και συζητούνται οι μορφές και οι συνθήκες στις οποίες εκδηλώνονται. Έτσι, διαμορφώνεται η βάση της συμμαχίας των μελών, καθώς καλούνται να διαχειριστούν ένα κοινό πρόβλημα. Στις επόμενες συνεδρίες αναφέρονται από τον συντονιστή κάποιοι από τους παράγοντες εκδήλωσης των προβλημάτων και σκοπός είναι να καλλιεργηθεί η ενσυναίσθηση των γονέων και η κατανόηση της υποκειμενικής εμπειρίας του παιδιού τους, κάτι που επιτυγχάνεται μέσα από βιωματικές ασκήσεις. Για παράδειγμα, μπορεί να πραγματοποιηθεί μία βιωματική άσκηση με παιχνίδι ρόλων, όπου θα αναπαρίστανται πραγματικά περιστατικά από την οικογενειακή ζωή των μελών και ο κάθε γονιός θα παίρνει την θέση του παιδιού του εκφράζοντας τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, ενώ κάποιο άλλο μέλος της ομάδας θα παίρνει την θέση του γονιού.

Είναι σημαντικό οι γονείς να υϊοθετήσουν μία πιο συστημική θεώρηση της ψυχοπαθολογίας. Σύμφωνα με το Διαγενεαλογικό Μοντέλο (Bowen,1966), τα παρόντα οικογενειακά ζητήματα σχετίζονται με άλυτα προβλήματα των οικογενειών προέλευσης, ενώ σύμφωνα με την Γενική Θεωρία Συστημάτων (Bertalanffy,1940), ένα μέλος της οικογένειας δεν μπορεί να κατανοηθεί αν δεν εξεταστεί η αλληλεπίδραση όλων των μελών. Έτσι, οι συμμετέχοντες μπορούν να σκεφτούν περιστατικά που σχετίζονται με την θεματολογία που εξετάζεται, πως τα διαχειρίστηκαν οι γονείς τους, ώστε να διερευνηθεί το αν αναπαράγουν τα ίδια μοτίβα συμπεριφοράς και πώς θα μπορούσαν να τα είχαν διαχειριστεί. Έπειτα, το ζήτημα που τους απασχολεί μπορεί να συζητηθεί όχι ως μία δυσλειτουργική συμπεριφορά του παιδιού ως μονάδα, αλλά ως ένα σύμπτωμα που αποτελεί έκφραση της δυσλειτουργίας ενός συστήματος, όπως ενός αυταρχικού εκπαιδευτικού, απορριπτικών γονέων, παρέας συνομιλήκων με παραβατικές συμπεριφορές κ.α.

Στη συνέχεια, προτείνονται στρατηγικές πρόληψης από τον συντονιστή με κεντρικούς άξονες την προαγωγή του διαλόγου, καθώς και την άνευ όρων αποδοχή του παιδιού  με την ανεμπόδιστη έκφραση των σκέψεων και των συναισθημάτων του, την θετική ενίσχυση επιθυμητών συμπεριφορών και την αποφυγή συγκρίσεων, υπερβολικών απαγορεύσεων, τιμωριών και στερήσεων. Είναι σημαντικό να υπάρχει κοινό μοτίβο συμπεριφοράς από τους γονείς στην διαχείριση του εκάστοτε προβλήματος, αλλά και κοινή δράση με τους εκπαιδευτικούς. Από την πλευρά τους, οι γονείς οφείλουν να συμμετέχουν σε δρώμενα του σχολείου και να ενημερώνουν έγκαιρα σε περίπτωση αναγκαίας εξειδικευμένης βοήθειας για το παιδί τους. Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να μεριμνούν για την δημιουργία ενός θετικού κλίματος, στο οποίο τα παιδιά θα νιώθουν ασφαλή και ελεύθερα να εκφραστούν.

Τέλος, συζητούνται τα προσδοκώμενα αποτελέσματα και οι τυχόν αλλαγές που έχουν παρατηρήσει οι συμμετέχοντες στην αλληλεπίδραση των μελών της οικογένειάς τους. Τα μέλη της ομάδας μοιράζονται τις γνώσεις, τις εμπειρίες και τα συναισθήματα που αποκόμμισαν από την συμμετοχή τους στην Σχολή Γονέων. Μπορούν να τεθούν οποιεσδήποτε επιπλέον ερωτήσεις από τους γονείς στον συντονιστή και έπειτα τα μέλη να αποχαιρετηθούν για να γίνει η μετάβαση και η μεταβίβαση της αποκτηθείσας γνώσης στην πραγματική ζωή.

Οι γονείς μέσα από την συμμετοχή τους στην ομάδα κοινωνικοποιούνται, βελτιώνουν τις δεξιότητες επικοινωνίας τους και την ενσυναισθητική ακρόασή τους. Επιμορφώνονται σχετικά με το εκάστοτε ζήτημα που τους προβληματίζει, τους παράγοντες πρόληψής του και τις στρατηγικές πρόληψής του, σε συνεργασία και με τους εκπαιδευτικούς. Ανταλλάζουν σκέψεις, εμπειρίες, συναισθήματα και προβληματισμούς. Μέσα από τις βιωματικές ασκήσεις αναπτύσσουν ενσυναίσθηση, αυτογνωσία και βελτιώνουν τις δεξιότητες διαπαιδαγώγησής τους.

Βιβλιογραφία:

  • Μακρή-Μπότσαρη, Ε., (2010). Θυμός, επιθετικότητα, εκφοβισμός. Θεωρητικές Προσεγγίσεις και Πρακτικές Διαχείρισης. Αθήνα: εκδόσεις Παπαζήση.
  • Κατσιώτη Μ., Μπασιώτη Π., & Γιώτσα Ά., (2014). Οι σχολές γονέων με τη ματιά της διαγενεαλογικής προσέγγισης. Επιστημονική Επετηρίδα Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 7, 218-251.
  • Ζεργιώτης, Α., (2014). H παιδική επιθετικότητα και η αντιμετώπισή της στο σύγχρονο δημοτικό σχολείο: Η περίπτωση της 49ης Περιφέρειας Δημοτικής Εκπαίδευσης Αττικής. Επιστημονική Επετηρίδα Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 7, 181-217.
  • Γιώτσα Ά., Μακρή Ε., Κούτελου Σ., Σταματελάτου Ά., & Χαβρεδάκη Α., (2015). Συστημική θεώρηση οικογένειας και ομάδες συμβουλευτικής γονέων. Επιστημονική Επετηρίδα Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 4, 4-24.
  • Βάντζου, χ., (2018). Προγράμματα συμβουλευτικής γονέων. Σκοπός υλοποίησης προγραμμάτων εκπαίδευσης γονέων και ταβασικά κριτήρια για την αποτελεσματικότητα τους. Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστημών Εκπαίδευσης, 8, 58-68.
  • Ανδρέου (Eleni Andreou) Ε., (2005). Σύνδεση οικογενειακών παραγόντων με την επιθετικότητα που εκδηλώνεται κατά την πρώτη σχολική ηλικία. Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού, 6, 9-22.

Η εικόνα ανακτήθηκε από:https://www.wallpaperflare.com/

ΚοινοποίησηFacebookLinkedIn
Συμμετοχή στη συζήτηση

Archives

Categories

WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com