Η σχιζοφρένεια είναι από τις πιο σοβαρές ψυχικές διαταραχές η οποία αποτελεί μια μορφή ψύχωσης. Τα βασικά χαρακτηριστικά της είναι η διαταραχή στην σκέψη, στο συναίσθημα και στη συμπεριφορά. Οι ασθενείς με σχιζοφρένεια φαίνεται να χάνουν την επαφή με την πραγματικότητα, δεν αντιλαμβάνονται τί είναι αληθινό και τι είναι προϊόν της φαντασίας τους. Και αυτό επειδή εμφανίζουν παραληρητικές ιδέες, ψευδαισθήσεις και απομόνωση από άτομα του κοινωνικού τους πλαισίου.
Μερικές απόψεις οι οποίες δεν αληθεύουν για την σχιζοφρένεια είναι ότι η σχιζοφρένεια σχετίζεται με την διχασμένη ή πολλαπλή προσωπικότητα, οι πάσχοντες είναι βίαιοι και επικίνδυνοι για τους άλλους, η σχιζοφρένεια προξενείτε από παιδικά βιώματα, ελλιπή γονεϊκή φροντίδα ή έλλειψη θέλησης, τα συμπτώματα είναι ίδια για όλους τους ανθρώπους που θα τη βιώσουν.
ΤΥΠΟΙ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ:
- Παρανοειδής
- Κατατονική ( παραμέληση φαρμακοθεραπείας )
- Ηβηφρενική ( διάγνωση σε εφήβους )
- Υπολειμματική
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Σύμφωνα με τις έρευνες η επιδημιολογία της σχιζοφρένειας είναι 1% του πληθυσμού όλων των πολιτισμών. Εμφανίζεται συνήθως σε ηλικία 20 – 30 ετών, ενώ έχει παρατηρηθεί ότι στις γυναίκες εμφανίζεται 5 – 10 χρόνια αργότερα.
ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ
Τα αίτια της σχιζοφρένειας δεν είναι απολύτως σαφή. Εικάζεται από τους ερευνητές ότι η σχιζοφρένεια οφείλεται σε γενετικές προδιαθέσεις, περιβαλλοντικούς παράγοντες, περιγεννητικές λοιμώξεις, βιοχημικές – μεταβολικές αλλαγές και σε δομικές αλλαγές του εγκεφάλου.
- Ως προς τις γενετικές προδιαθέσεις έχει αποδειχθεί ότι η σχιζοφρένεια τείνει να εμφανίζεται σε άτομα τα οποία στο οικογενειακό τους περιβάλλον υπάρχει άτομο με αυτή την διαταραχή. Επιπλέον, έχει εκτιμηθεί ότι η εκδήλωση της διαταραχής οφείλεται κατά 60%-80% σε γονιδιακούς παράγοντες.
- Το περιβάλλον σε σχέση με τα γονίδια εντείνουν την εμφάνιση της σχιζοφρένειας. Προβλήματα κατά την ανάπτυξή ή κατά τη γέννηση, πιθανόν να αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου στην ενήλικο ζωή.
- Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι οι βιοχημικές αλλαγές που παίζουν καταληκτικό ρόλο στην σχιζοφρένεια είναι η ανισορροπία στις χημικές ουσίες του εγκεφάλου, που περικλείει κυρίως τους νευροδιαβιβαστές ντοπαμίνη και γλουταμινικό οξύ.
- Οι δομικές αλλαγές του εγκεφάλου οι οποίες παρατηρούνται σε α-σθενείς με σχιζοφρένεια είναι η αύξηση του όγκου των κοιλίων, η μείωση φαιάς και λευκής ουσίας και η μείωση του όγκου του κροταφικού λοβού, του θαλάμου και του μεσολοβίου.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ
Τα συμπτώματα χωρίζονται σε 2 κατηγορίες: στα θετικά και στα αρνητικά.
Τα θετικά συμπτώματα ( οξεία εμφάνιση ):
- Παραληρητικές ιδέες
- Ψευδαισθήσεις
- Διαταραχή δομής σκέψης ( αποδιοργανωμένος λόγος )
- Διαταραχή της ψυχοκινητικότητας ( κατατονία, υπερδραστηριότητα )
Τα αρνητικά συμπτώματα ( χρόνια αργή εμφάνιση ):
- Έκπτωση της γνωσιακής και συναισθηματικής λειτουργίας.
- Απάθεια,
- Αβουλησία
- Αλογία
- Συναισθηματική επιπέδωση, κατατονία
- Δυσκολία συγκέντρωσης
Είναι απαραίτητο για την διάγνωση της σχιζοφρένειας να συνυπάρχουν και τα θετικά και τα αρνητικά συμπτώματα. Εάν κάποιο άτομο διαγνωστεί με μία από τις δύο κατηγορίες τότε η διάγνωση θα σχετίζεται με άλλες σχιζοφρενικόμορφες διαταραχές.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της σχιζοφρένειας περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή και ψυχοθεραπεία. Τα φάρμακα που χορηγούνται σε α-σθενείς με σχιζοφρένεια είναι οι ανταγωνιστές ντοπαμινεργικών υποδοχέων πρώτης γενεάς και οι ανταγωνιστές D-Εργικών και σεροτονινεργικών υποδοχέων δεύτερης γενεάς. Σύμφωνα με μια ερεύνα που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια αποδείχθηκε ότι η γνωστική – συμπεριφορική θεραπεία είναι η πιο αποτελεσματική ψυχοθεραπεία για τους α-σθενείς με σχιζοφρένεια καθώς βοηθάει σε μεγάλο βαθμό τους θεραπευόμενους που δεν έχουν αποτελέσματα από την φαρμακευτική αγωγή. Η γνωστική – συμπεριφορική θεραπεία εστιάζει στην ψυχοεκπαίδευση του ατόμου και έχει ως στόχο να απομονώσει τις παρανοϊκές ψευδαισθήσεις, την ακραία αντικοινωνικότητα και να ωθήσει το άτομο να υιοθετήσει νέες νοητικές στάσεις και συμπεριφορές. Έτσι με την επίτευξη των στόχων θα μειωθούν τα συμπτώματα και θα βελτιωθεί η προσωπική και κοινωνική λειτουργία του ά-σθενούς.
Βιβλιογραφία:
Kring, A., Gerald, D., Neale, J., Johnson, L. (2010). Ψυχοπαθολογία, Αθήνα: Gutenberg.
Γκοτζαμάνης, Κ. (2015). Διαγνωστικά κριτήρια από DSM-5. Αθήνα: Λίτσας Ιατρικές Εκδόσεις.
Lee, S., Lee, M. T., Chiu, M. Y., & Kleinman, A. (2005). Experience of social stigma by people with schizophrenia in Hong Kong. The British Journal of Psychiatry, 186(2), 153-157.
Κλωζινάκης, Μ. & Απατάγγελος, Δ. (2019). Σχιζοφρένεια, Συμβουλές και Τρόποι αντιμετώπισης. Doctor Anytime.
Βάθης, Α. Σχιζοφρένεια. Τherapia.gr
