Υιοθέτηση δυτικού τρόπου ζωής
H ποιότητα των τροφίμων που καταναλώνουμε φαίνεται να είναι πολύ πιο σημαντική από όσο νομίζουμε. Η διατροφή μας καθορίζει τον εσωτερικό και εξωτερικό μας κόσμο. Γνώριζες άραγε ότι μία υγιής σχέση με το φαγητό μπορεί να επηρεάσει τόσο τη σωματική ευρωστία, συνεισφέροντας στην αποφυγή αναρίθμητων ασθενειών, όσο και στην ψυχική σου υγεία;
Οι ψυχικές ασθένειες, όπως και οι διατροφικές διαταραχές, αποτελούν μάστιγα της εποχής μας. Το «γρήγορο φαγητό» σε συνδυασμό με τους γρήγορους ρυθμούς ζωής της σύγχρονης κοινωνίας, δημιουργεί ένα ολοένα αυξανόμενο άγχος. Ο άνθρωπος καταναλώνει τρόφιμα χαμηλής διατροφικής αξίας κι αυτό έχει σημαντικό αντίκτυπο ψυχικά και σωματικά. Η προώθηση ενός υγιεινού διατροφικού πλάνου φέρει πολλαπλά και αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα σε κάθε πτυχή της ζωής του ατόμου.
Οφέλη υγιεινής διατροφής
Αρχικά, είναι γνωστό ότι τα φρούτα και τα λαχανικά αποτελούν δύο από τις πιο υγιεινές διατροφικές πηγές ενέργειας. Η μεγάλη ποικιλία από φρούτα και λαχανικά που έχουμε στη διάθεση μας, παρέχουν στον οργανισμό μια πληθώρα βιταμινών, ιχνοστοιχείων και αντιοξειδωτικών. Μια ισορροπημένη διατροφή, λοιπόν, πλούσια σε ανεπεξέργαστα φυσικά τρόφιμα, παρέχει στον οργανισμό τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, τα οποία υποστηρίζουν τις λειτουργίες του. Στην πράξη, οι λειτουργίες αυτές γίνονται εμφανείς μέσω της υγείας του δέρματος, των νυχιών, των μαλλιών ή των οστών. Παρομοίως το γαστρεντερικό, καρδιαγγειακό και νεφρικό σύστημα είναι επηρεασμένα εξίσου από την ποιότητα της τροφής που καταναλώνεται. Έτσι, για παράδειγμα, η υιοθέτηση μιας διατροφής φτωχής σε φυτικές ίνες εύκολα οδηγεί σε γαστρεντερικά προβλήματα. Από την άλλη πλευρά, η υψηλή κατανάλωση κορεσμένων και trans λιπαρών, και η αυξημένη πρόσληψη αλατιού, θα προκαλέσει γρήγορα καρδιαγγειακά προβλήματα και υπέρταση αντιστοίχως (Oteng & Kersten, 2020).
Βιταμίνη D
Με ανάλογο τρόπο, λοιπόν, επηρεάζεται η ψυχική μας υγεία και διάθεση από τη διατροφή. Ας πάρουμε για παράδειγμα τη βιταμίνη D. H ανεπάρκεια της είναι αρκετά συνήθης, και φαίνεται να σχετίζεται στενά με δραματική αύξηση της κατάθλιψης και της αγχώδους διαταραχής. Συνεπώς, τα συμπληρώματα βιταμίνης D συστήνονται ευρέως και ως μέρος της θεραπείας των ψυχικών ασθενειών. Μπορούμε να τη λάβουμε και από συγκεκριμένα τρόφιμα, κυρίως εμπλουτισμένα γάλατα, γιαούρτια, χυμούς και δημητριακά αλλά και από λιπαρά ψάρια, μανιτάρια, μοσχαρίσιο συκώτι και κρόκο αυγού (Guzek et al., 2021; Boulkrane et al., 2020).
Υγιές εντερικό μικροβίωμα
Η υγεία του εντέρου είναι εξίσου ζωτικής σημασίας για τον ψυχισμό του ατόμου. Συγκεκριμένα, ένα υγιές και ισορροπημένο μικροβίωμα – οι μικροοργανισμοί, δηλαδή, που περιλαμβάνει το εντερικό μας σύστημα– επηρεάζει την διάθεση μέσω διαφόρων διεργασιών. Από την άλλη, η υιοθέτηση μιας δυτικού τύπου δίαιτας, πλούσιας σε επεξεργασμένα τρόφιμα, με αυξημένη ζάχαρη και λιπαρά, έχει ως αποτέλεσμα φτωχό εντερικό μικροβίωμα. Μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε ζώα και ανθρώπους έχουν δείξει πως υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ του εντερικού μικροβιώματος και διαφόρων ψυχικών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης (Harvenson & Alagiakrishnan, 2020; Kim & Shin, 2018 ).
Προβιοτικά & Πρεβιοτικά
Έτσι, λοιπόν, η ένταξη συγκεκριμένων ομάδων τροφίμων στην καθημερινότητα μας μπορεί να συμβάλλει στην καλλιέργεια ενός υγιούς μικροβιώματος. Τα οφέλη που προκύπτουν από την υγεία του εντέρου είναι τόσο σωματικά όσο και ψυχικά.
Τα προβιοτικά και τα πρεβιοτικά αποτελούν δύο βασικές κατηγορίες για ένα υγιές και πλούσιο εντερικό μικροβίωμα. Όσον αφορά τα προβιοτικά, πρόκειται για τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση. Υπάρχουν, για παράδειγμα, ορισμένοι τύποι γιαουρτιού με την ένδειξη «ζωντανή και ενεργή καλλιέργεια γιαούρτης», το κεφίρ και το αριάνι. Επιπλέον, τρόφιμα όπως το τουρσί, το ξινολάχανο και τα μαλακά τυριά, αποτελούν εξαιρετικές πηγές προβιοτικών. Τα πρεβιοτικά, αντίστοιχα, είναι συστατικά ορισμένων άπεπτων από τον οργανισμό τροφίμων, συνιστούν, ωστόσο, την τροφή των προβιοτικών. Βρίσκονται σε διάφορα αμυλούχα φρούτα και λαχανικά, όπως η μπανάνα, τα σπαράγγια, ο αρακάς, το σκόρδο και το κρεμμύδι, τα δημητριακά ολικής αλέσεως (Yadav et al., 2022).
Κλείνοντας, λοιπόν, είναι γεγονός πως μυαλό και σώμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα μεταξύ τους. Επακολούθως το γαστρεντερικό σύστημα παίζει καίριο ρόλο στην υγεία ή ασθένεια του εγκεφάλου, υποβοηθώντας έτσι πολλές ψυχικές νόσους. Η διατροφή μπορεί να αποτελέσει βασικό εργαλείο στην πρόληψη και αντιμετώπιση τους. Αντιστοίχως, η αυξημένη συχνότητα των ασθενειών αυτών συνδέεται άρρηκτα με την υιοθέτηση ανθυγιεινών συνηθειών που βλάπτουν τον οργανισμό μας. Για το λόγο αυτό, στόχος είναι η καθιέρωση διατροφικών επιλογών που θα συμβάλλουν στην συνολική υγεία του ατόμου, προερχόμενες κατά βάση από συγκεκριμένα τρόφιμα. Μερικά από τα χαρακτηριστικά τους είναι η χαμηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα, κορεσμένα λιπαρά και αλάτι και η υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Τέλος, τα τρόφιμα αυτά είναι συνήθως ανεπεξέργαστα και επομένως η κατανάλωση τους γίνεται στη φυσική τους μορφή -διατηρώντας σε μεγάλο βαθμό τα θρεπτικά συστατικά τους.
Βιβλιογραφία
- Oteng, A. B., & Kersten, S. (2020). Mechanisms of Action of trans Fatty Acids. Advances in nutrition (Bethesda, Md.), 11(3), 697–708. https://doi.org/10.1093/advances/nmz125
- Guzek, D., Kołota, A., Lachowicz, K., Skolmowska, D., Stachoń, M., & Głąbska, D. (2021). Association between Vitamin D Supplementation and Mental Health in Healthy Adults: A Systematic Review. Journal of clinical medicine, 10(21), 5156. https://doi.org/10.3390/jcm10215156
- Boulkrane, M. S., Fedotova, J., Kolodyaznaya, V., Micale, V., Drago, F., van den Tol, A. J. M., & Baranenko, D. (2020). Vitamin D and Depression in Women: A Mini-review. Current neuropharmacology, 18(4), 288–300. https://doi.org/10.2174/1570159X17666191108111120
- Halverson, T., & Alagiakrishnan, K. (2020). Gut microbes in neurocognitive and mental health disorders. Annals of medicine, 52(8), 423–443. https://doi.org/10.1080/07853890.2020.1808230
- Kim, Y. K., & Shin, C. (2018). The Microbiota-Gut-Brain Axis in Neuropsychiatric Disorders: Pathophysiological Mechanisms and Novel Treatments. Current neuropharmacology, 16(5), 559–573. https://doi.org/10.2174/1570159X15666170915141036
- Yadav, M. K., Kumari, I., Singh, B., Sharma, K. K., & Tiwari, S. K. (2022). Probiotics, prebiotics and synbiotics: Safe options for next-generation therapeutics. Applied microbiology and biotechnology, 106(2), 505–521. https://doi.org/10.1007/s00253-021-11646-8
Αρχισυνταξία: Δράνη Φωτεινή – Δέσποινα, Ψυχολόγος BSc, MScc
Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη