Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση αποτελεί έναν απο τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης.
Τι είναι η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση;
Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση αφορά την ενημέρωση των παιδιών σχετικά με: την ταυτότητα των φύλων, την ανατομία του σώματος, την αναπαραγωγή, την ερωτική πράξη, τις σεξουαλικές σχέσεις ,τη σύλληψη, την αντισύλληψη, την προστασία του σώματος, την συναίνεση κ.α.
Η σεξουαλική ενημέρωση προστατέυει από: σεξουαλική κακοποίηση, ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες στην εφηβεία, ομοφοβία, αμβλώσεις, διάδοση σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων ΣΜΝ
Πώς ενημερώνoυμε το παιδί:
- Μιλάμε στο παιδί με απλά και κατανοητά λόγια που ταιριάζουν στο γνωστικό και ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο της ηλικίας του
- Είμαστε ανοικτοί και απαντάμε στις ερωτήσεις του παιδιού , αποφεύγοντας ακραίες αντιδράσεις
- Χρησιμοποιούμε επιστημονικούς όρους για τα μέρη του σώματος
- Του μαθαίνουμε ότι πρέπει να λέει ΟΧΙ αν αισθανθεί ότι κάποιος προσπαθεί να αγγίξει το σώμα του, θα πρέπει να είναι σίγουρο ότι το σώμα αυτό είναι δικό του και του ανήκει.
- Τονίζουμε ότι εάν συμβεί κάτι πρέπει να ενημερώσει έναν ενήλικα, δεν υπάρχει κανένα μυστικό απο τους γονείς ή τους δασκάλους!
Προσχολική ηλικία (3 – 6 ετών) :
Στην ηλικία αυτή τα παιδιά εξερευνούν το σώμα τους. Είναι η ηλικία που ρωτάνε για τη διαφορά στα γενετικά όργανα ανάμεσα στα δυο φύλα. Επίσης εαν η κοιλιά της μαμας είναι φουσκωμένη θα αναρωτηθούν γιατί. Στις ερωτήσεις αυτές απαντάμε με απλό και ειλικρινή τρόπο. Πως προστατεύουμε το παιδί;
-
Ο κανόνας του εσωρούχου:
Το μυστικό της Νίκης είναι μια ιστορία κινουμένων σχεδίων που διδάσκει στα παιδιά με εκπαιδευτικό τρόπο ότι το σώμα τους τους ανήκει. Δείχνει πότε ένα δώρο γίνεται δωροδοκία. Ξεχωρίζει πότε ένα άγγιγμα είναι καλό και πότε κακό και ότι κανείς δεν μας ακουμπάει στην περιοχή του εσώρουχου. Έτσι το παιδί μπορεί να διακρίνει εκείνον που με ‘’φιλικές’’ προθέσεις θέλει να το ακουμπήσει, με τρόπο μυστικό και του μαθαίνει πως μπορεί να προστατέψει τον εαυτό του αφού γνωρίζει τον κανόνα του εσωρούχου. Τέλος τονίζει ότι πάντα όταν κάτι το κάνει να αισθάνεται άβολα δεν πρέπει να νιώθει ενοχές και το πιο σημαντικό, να το πεί αμέσως σε έναν ενήλικα.
Ανήκει στην εκστρατεία ‘’ένα στα πέντε’’ του Ευρωπαικού Συμβουλίου για να σταματήσει η σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών. Καθώς ένα στα πέντε παιδιά πέφτει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης ή βιας. Πρέπει να σημειωθεί οτί συμβαίνει ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας , φυλής, κοινωνικλης τάξης . Ο δράστης συνήθως είναι άτομο το οποίο το παιδί γνωρίζει και εμπιστεύεται.
Δείτε εδώ το παραμύθι με το μυστικό της Νίκης και τον κανόνα του εσωρούχου: https://www.youtube.com/watch?v=gyzEcIgogFg
Ο κανόνας του εσωρούχου : https://www.youtube.com/watch?v=p2H_qEPzOkU
Σχολική ηλικία ( 7-11 ετών) :
Τα παιδιά στην ηλικία αυτή έχουν περισσότερες απορίες, όπως: Τί είναι η περιόδος; Γιατί αλλάζει το σώμα μου; Πως γίνονται τα παιδιά; Και ζητούν περισσότερες πληροφορίες.
Η ηλικία αυτή είναι η πιο κρίσιμη για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Οι γονείς και το σχολείο οφείλουν να ενημερώνουν τα παιδιά τους αρχικά για λόγους προστασίας. Επειδή όμως δεν υπάρχει μάθημα σεξουαλικής αγωγής στα Ελληνικά σχολεία, ο γονιός έχει την ευθύνη για την ενημέρωση και προστασία του παιδιού του. Χρειάζεται πρώτα να ενημερωθεί ο ίδιος πάνω σε αυτά τα θέματα. Εάν του φαίνεται δύσκολο ή νιώθει άβολα να μιλήσει στο παιδί του θα μπορούσε να συμβουλευτεί έναν ψυχολόγο ή έναν παιδίατρο προκειμένου να του δείξει ποιος είναι κατάλληλος τρόπο να το κάνει. Ο γονιός δεν πρέπει να αποφεύγει να μιλάει για αυτό με παιδί του αλλά ούτε να γίνει υπερβολικά προστευτικός.
Είναι σημαντική η πληροφόρησή των παιδιών προκειμένου να μη θεωρήσουν ότι τους συμβαίνει κάτι μη φυσιολογικό. Εξίσου σημαντική είναι η σχέση του με το άτομο που θα το ενημερώσει σχετικά με αυτά τα ζητήματα, για να μη φοβάται να ρωτήσει οποιαδήποτε απορία. Εαν φοβηθεί είναι πιθανό να αναζητήσει άλλού απαντήσεις και ενδεχομένως να πάρει λανθασμένες πληροφορίες.
Εφηβική ηλικία (12 – 18 ετών):
Η εφηβεία είναι η ηλικία κατά την οποία συμβαίνουν οι βιολογικές αλλαγές στο άτομο που με τη σειρά τους φέρνουν αλλαγή στη συμπεριφορά και στον χαρακτήρα του εφήβου. Είναι στο μεταίχμιο απο παιδί σε ενήλικα. Η εφηβεία ξεκινάει με την αρχή της ήβης, δηλαδή της ωρίμανσης των γενετικών οργάνων. Οι σωματικές αλλαγές -όπως ανάπτυξη στήθους στα κορίτσια και αλλαγή φωνής στα αγόρια- καθορίζουν την ομαλή βιολογική και ψυχολογική ανάπτυξη του ατόμου. Δεν έχουν συνηθίσει την εξωτερική τους εμφάνιση και παρατηρείται η υπερβολική ανασχόληση τους με αυτήν.
Ο έφηβος πρέπει να αντιληφθεί εάν έχει ορίσει την σεξουαλική του ταυτότητα. Στην εφηβεία έχουν την τάση να πειραματίζονται σεξουαλικά, έχουν πολλές απορίες και ανησυχίες. Βασικό είναι ο έφηβος να μάθει να αποδέχεται και να νιώθει άνετα με την σεξουαλικότητά του, την ανάπτυξη του σώματός του αλλά και την συναισθηματική του κατάσταση. Σημαντικό είναι να ενημερωθεί για θέματα αντισύλληψης και σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Ο έφηβος χρειάζεται ένα άτομο που θα έχει αποκτήσει εμπιστοσύνη προκειμένου να μην υπάρξουν ταμπού και προκαταλήψεις. Το άτομο αυτό θα πρέπει να είναι ενημερωμένο για να μπορεί να λύσει τις απορίες αλλά και να καθησυχάσει τον έφηβο. Μην ξεχνάμε ότι η εφηβεία είναι και η πιο δύσκολη ηλικιακή περίοδος, καθώς οι αλλαγές σε ψυχοσωματικο επίπεδο είναι τεράστιες. Η συναισθηματική αστάθεια, η κυκλοθυμία, οι εντάσεις με τους γονείς και η έντονη επαναστατική διάθεση χαρακτηρίζουν την εφηβεία. Για αυτό η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στην στην ηλικία αυτή χρήζει ιδιαίτερης μεταχείρισης.
Εχουμε την ευθύνη να μεγαλώσουμε ανθρώπους που σέβονται και προστατεύουν το σώμα τους.
Βιβλιογραφία:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12292388/
Τσαρμακλής Γ. (2007). Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση παιδιών και εφήβων, Δελτίο Α’ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστήμιο Αθηνών.
