Η διπολική διαταραχή είναι μια ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από έντονες και απότομες διακυμάνσεις στη διάθεση. Έτσι, το άτομο μπορεί να μεταβεί από μια καταθλιπτική περίοδο, σε μια μανιακή όπου παρουσιάζει ευφορία και ευερεθιστότητα (American Psychiatric Association-APA, 2013).
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας περίπου 40 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως εμφάνισαν διπολική διαταραχή το 2019 . Ο επιπολασμός της διπολικής διαταραχής σε όλο τον κόσμο κυμαίνεται από 0,3 έως 1,2% ανά χώρα. Υπολογίζεται πως περίπου το 1% του πληθυσμού πάσχει από διπολική διαταραχή στην Ελλάδα. Η ηλικία έναρξης της διαταραχής κυμαίνεται μεταξύ 20-30 ετών.
Με τον κατάλληλο συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας, η διπολική διαταραχή μπορεί να γίνει διαχειρίσιμη, επιτρέποντας στο άτομο να διατηρεί μια λειτουργική και ευχάριστη καθημερινότητα.
Παρ’ όλα αυτά, συχνά και ο περίγυρος του ατόμου έρχεται αντιμέτωπος με τη διαταραχή αυτή και καλείται να τη διαχειριστεί.
Πώς θα μπορούσε, λοιπόν, κάποιος να βοηθήσει ένα άτομο με διπολική διαταραχή;
Αρχικά, με το να είναι ανοιχτός με τη διαταραχή. Αυτό σημαίνει, ότι με το να είναι κάποιος πρόθυμος να ακούσει τις εμπειρίες ενός ατόμου με διπολική, μπορεί να το κάνει να νιώσει υποστήριξη και αποδοχή. Μάλιστα, η ενεργητική ακρόαση και οι ανοιχτές ερωτήσεις, υποδηλώνουν ότι προσπαθούμε να καταλάβουμε το άτομο, χωρίς να μειώνουμε την σημασία όσων μας λέει και χωρίς να θέλουμε να φτιάξουμε τα πράγματα για εκείνο. Δηλαδή, προσπαθούμε απλώς να δείξουμε ότι είμαστε εκεί να το ακούσουμε αληθινά.
Έπειτα, μείζονος σημασίας καθίσταται η άμεση αναγνώριση των προειδοποιητικών σημάτων που πυροδοτούν τα συμπτώματα της διαταραχής. Γι’ αυτό, είναι σημαντικό να συζητήσουμε με το άτομο τα στοιχεία που πιθανώς να φέρουν στην επιφάνεια ένα συναισθηματικό επεισόδιο, ώστε να μπορούμε να τα αναγνωρίσουμε εγκαίρως, να τα υποδείξουμε στο άτομο και να το βοηθήσουμε να τα αποφύγει ή να τα διαχειριστεί.
Στη συνέχεια, και αφού είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε τους πυροδοτητές, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα πλάνο δράσης για τις στιγμές ενός επεισοδίου. Για τον σκοπό αυτό, μπορούμε να συζητήσουμε με το άτομο τα πράγματα που μπορούν να το βοηθήσουν σε ένα επεισόδιο, να τα σημειώσουμε και να βρούμε γρήγορους και βοηθητικούς κώδικες επικοινωνίας όπως κάποιο σύμβολο, λέξη ή χειρονομία που θα υποδεικνύει το συναίσθημα του την ώρα του επεισοδίου. Επίσης, στρατηγικές όπως ασκήσεις χαλάρωσης και η υποστήριξη στη διατήρηση μιας ρουτίνας του ατόμου μπορούν να είναι εξαιρετικά βοηθητικές σε μια κρίση.
Μάλιστα, καθώς κατά την διάρκεια ενός καταθλιπτικού ή μανιακού επεισοδίου, το άτομο δυσκολεύεται ή λαμβάνει κάποιες φορές παράλογες αποφάσεις , είναι βοηθητικό να υποστηρίζεται σε θέματα εργασίας, χρημάτων, ή/και πιο σοβαρών αποφάσεων.
Το να υποστηρίζουμε ένα άτομο με ψυχική διαταραχή μπορεί πολλές φορές να είναι δύσκολο και να μας μπερδεύει. Το να είμαστε ανοιχτοί και με τα δικά μας συναισθήματα κατά την διάρκεια ενός επεισοδίου, θα βοηθήσει να αναγνωρίσουμε και να μοιραστούμε και τις δικές μας δυσκολίες όταν αυτό συμβαίνει. Συζητώντας με άτομα τα οποία εμπιστευόμαστε και εντάσσοντας στην ομάδα υποστήριξης του ατόμου με διπολική διαταραχή και άλλους στενούς φίλους ή συγγενείς, μπορούμε να κατανείμουμε την φροντίδα και να βρούμε κι εμείς τρόπους να συνυπάρχουμε και να υποστηρίζουμε αποτελεσματικά το άτομο.
Κλείνοντας, να τονιστεί, ότι ειδικά στην περίπτωση της διπολικής διαταραχής, είναι σημαντικό το άτομο να λάβει την βοήθεια από έναν ειδικό ψυχικής υγείας προκειμένου να τη διαχειριστεί. Γιατί, ας μην ξεχνάμε, οι συναισθηματικές δυσκολίες γίνονται πιο υποφερτές όταν τις μοιραζόμαστε με άτομα γύρω μας που εμπιστευόμαστε, και γνωρίζουν πώς να μας βοηθήσουν.
Βιβλιογραφία
- American Psychiatric Association. (2013). DIAGNOSTIC AND STATISTICAL MANUAL OF MENTAL DISORDERS: FIFTH EDITION DSM-5™. London: American Psychiatric Association.
- Bhandari, S. (2023, September 15). How to Help a Loved One With Bipolar Disorder. Retrieved February 27, 2024, from WebMD: https://www.webmd.com/bipolar-disorder/helping-loved-one-with-bipolar
- Stephen, P. (2024, January 10). 10 Ways to Support Someone Who Has Bipolar. Retrieved February 27, 2024, from bphope: https://www.bphope.com/points-to-ponder-help-from-parents-partners-and-pals/
- ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ-ΕΟΔΥ. (2023, March 30). Ανάκτηση February 27, 2024, από https://eody.gov.gr/pagkosmia-imera-dipolikis-diataraxis/
Επιμέλεια άρθρου: Τυρλή Αικατερίνη
