Υπάρχουν συμπεριφορές του συντρόφου μου που δεν μου αρέσουν. Έχω εκφράσει επανειλημμένα την ενόχλησή μου και τις ανάγκες μου. Αρχικά συμφωνούμε στο να κάνουμε ο,τι μπορούμε ώστε να αλλάξουν αυτές οι συμπεριφορές, ωστόσο οδηγούμαστε πάλι στα ίδια. Έλλειψη σεβασμού, υποτίμηση, κριτική, απαιτήσεις. Μπορεί η σχέση να αλλάξει; Να χτίσουμε τον σεβασμό και την εκτίμηση ή η μόνη λύση είναι ο χωρισμός; Ο σύντροφός μου αρνείται κατηγορηματικά να απευθυνθούμε σε ειδικό ψυχικής υγείας.
Από την: Μάρθα
Aγαπητή Μάρθα,
Αρχικά, σε ευχαριστούμε που ανοίχτηκες και μοιράστηκες μαζί μας τον προβληματισμό σου. Το θέμα που μας αναφέρεις που αφορά συμπεριφορές και επικοινωνία, μέσα στην ερωτική σχέση είναι κάτι το οποίο απασχολεί πολλά ζευγάρια, οπότε ευχαριστούμε που μας δίνεις το έναυσμα να μιλήσουμε για αυτό. Θα προσπαθήσω με τις πληροφορίες που μας διαθέτεις, να προσεγγίσω τον προβληματισμό σου και να φωτιστούν κάποια σημεία, που μπορεί να βοηθήσουν.
Είναι μόνο καλό να θες να εκφραστείς και να μιλήσεις, με την πρόθεση να εξελιχθεί η σχέση σας. Κάθε σχέση έχει ατέλειες. Χρειάζεται να καταλάβουμε ότι τα προβλήματα δεν θα εξαφανιστούν από μόνα τους και ότι το να συζητάμε γι’ αυτά είναι η μόνη ελπίδα για βελτίωση. Οι συζητήσεις είναι δύσκολα, αλλά απαραίτητα βήματα που βοηθούν μια σχέση να γίνει πιο δυνατή. Ανεξάρτητα από το πρόβλημα, το να ακούμε τον σύντροφό μας είναι αναντικατάστατο. Πίσω από όλη την συμπεριφορά που μας περιγράφεις, κρύβεται κάτι το οποίο ο σύντροφός σου έχει ανάγκη να το επικοινωνήσει, αλλά μάλλον το κάνει με έναν “παράδοξο” τρόπο. Από πού θα μπορούσε να πηγάζει η συμπεριφορά αυτή; Πάνω σε ποια θέματα αυτή εμφανίζεται;
Σύμφωνα με το λεγόμενά σου, καταλαβαίνω ότι έχετε προσπαθήσει να επικοινωνήσετε τις ανάγκες και επιθυμίες σας, ώστε να γίνει κάποια αλλαγή στη μεταξύ σας αλληλεπίδραση, αλλά με ποιον τρόπο; Όταν αποφεύγουμε την αντιπαράθεση χάνουμε την ευκαιρία να βελτιώσουμε τη σχέση μας. Χωρίς διαφωνία, δεν υπάρχει πρόοδος. Αυτό δεν σημαίνει να αναζητούμε την τριβή και να βρίσκουμε λόγους να μαλώνουμε, απλώς είναι καλό να αποδεχόμαστε πρόθυμα τις αντιπαραθέσεις που προκύπτουν φυσικά. Κάθε διαφωνία πρέπει να αρχίζει με τον ίδιο τρόπο: Οι σύντροφοι πρέπει να δίνουν ο ένας στον άλλο το ελαφρυντικό της αμφιβολίας. Αντί να ξεκινάτε θεωρώντας ότι ο σύντροφός σας έχει άδικο, ελαττώματα, κακή πρόθεση ή προσπαθεί να σας πληγώσει, να του δίνετε εκτίμηση και εμπιστοσύνη.
Αντιλαμβάνομαι ότι κάτι τέτοιο μπορεί να σε δυσκολεύει, αλλά επειδή είναι αδύνατο να ελέγξουμε τη συμπεριφορά του συντρόφου σου, εστιάζουμε στο πώς μπορείς εσύ να βρεις έναν τρόπο σύνδεσης και επικοινωνίας μαζί του, ώστε η αλλαγή στη δική σου στάση να επηρεάσει και εκείνον.
Το να κατανοήσουμε ένα άλλο άτομο απαιτεί συναισθηματική και νοητική δουλειά. Η αληθινή κατανόηση προκύπτει από την ενεργητική ακρόαση και την εκτίμηση αυτού, που ο συνομιλητής προσπαθεί να μας μεταδώσει. Η αληθινή κατανόηση προέρχεται από την συνειδητοποίηση πως ο δικός μας τρόπος να σκεφτόμαστε, δεν είναι ο καλύτερος για όλους τους άλλους. Η πιο σπουδαία δεξιότητα στις στενές σχέσεις είναι η κατανόηση και η ενσυναίσθηση. Κι όμως, είναι δυνατό εκτός από το άτομο, να αγαπάμε και τις διαφορές μας. Στην πραγματικότητα, η αληθινή, βαθιά και διαρκής αγάπη προϋποθέτει μεγάλη αποδοχή για τις διαφορές του άλλου. Το να τις αποδεχόμαστε μας κάνει πιο χαρούμενους, πιο αξιόπιστους, πιο ώριμους. Η ωριμότητα είναι κάτι που κερδίζεται μέσα από την επίγνωση, την σύγκρουση με τον ίδιο μας τον εαυτό και την γνήσια προσπάθεια να αναπτυχθούμε και να γίνουμε πιο ευγενικοί, πιο καταδεκτικοί και πιο ανοιχτοί.
Επιπρόσθετα, η ανάληψη προσωπικής ευθύνης για αυτό που συμβαίνει: “πώς μπορεί να έχω συμβάλλει και εγώ σε αυτό;”, ανοίγει ένα σημαντικό κανάλι στη λειτουργική επικοινωνία. Αφήνοντας ανοιχτή την διαδικασία της διαπραγμάτευσης με χώρο, ώστε να ακουστούν οι φωνές και από τις δυο πλευρές, μπορεί να βιώσει κανείς την αξία της έννοιας “λειτουργική επικοινωνία”, που με την σειρά της θα επιτρέψει την ανάδειξη των αναγκών και επιθυμιών του κάθε συντρόφου μέσα στη σχέση. Εδώ προκύπτει το ερώτημα: πού μπορεί να έχεις συμβάλλει εσύ σε αυτή την συνθήκη μέσα στη σχέση σου; Νιώθω ότι περιγράφεις έναν φαύλο κύκλο μέσα στον οποίο έχεις δυσφορήσει, ο οποίος όμως, θα μπορούσε να σπάσει, εάν υπήρχε άλλου είδους σύνδεση και επικοινωνία. Πιστεύεις ότι κάτι τέτοιο θα ήταν εφικτό;
Σε μια σχέση η ύπαρξη κοινού αξιακού συστήματος είναι καθοριστική καθώς αποτελεί τη θεμελιώδη βάση πάνω στην οποία, θα εκφραστούν οι ατομικές ανάγκες των συντρόφων, αλλά και οι ανάγκες του ζευγαριού ως μονάδα. Το αξιακό μας σύστημα, ο μοναδικός συνδυασμός των αξιών που είναι σημαντικές για εμάς (όπως ειλικρίνεια, εντιμότητα, σεβασμός, αφοσίωση, τιμιότητα), επηρεάζει τη ζωή μας, τη σχέση με τον εαυτό μας και τους άλλους, τις αξιολογήσεις, τη συμπεριφορά και τις αποφάσεις μας. Αποτελεί, δε, την προσωπική μας πυξίδα για να είμαστε συνεπείς με τον εαυτό μας και να βιώνουμε τη ζωή μας σύμφωνα με τις δικές μας προτεραιότητες.
Ωστόσο, συχνά, στις συντροφικές σχέσεις, παρά το κοινό αξιακό σύστημα- οι ατομικές ανάγκες του ενός έρχονται σε σύγκρουση με αυτές του άλλου με αποτέλεσμα, να δημιουργούνται εντάσεις στο ζευγάρι. Μια εσωτερική ανάγκη ή ένα εξωτερικό γεγονός μπορεί να προκαλέσει διατάραξη. Πρόκειται για ανάγκες που – κάποιες φορές- δε γνωρίζουμε ούτε οι ίδιοι ότι έχουμε και ίσως δυσκολευόμαστε να τις επικοινωνήσουμε με τρόπο καλό για εμάς και τη σχέση μας με τον/την σύντροφο. Συχνά, καθώς οι ανάγκες αυτές είναι σημαντικές για εμάς, αναζητούμε την ικανοποίησή τους υιοθετώντας συμπεριφορές, που δημιουργούν δυσκολίες και εντάσεις στη σχέση. Κάποιες φορές, στην προσπάθεια ικανοποίησης αυτών των αναγκών, οι δύο σύντροφοι μπαίνουν σε μια διαμάχη που καταλήγει στην αναζήτηση του ενόχου. Η προσπάθεια για την ανάδειξη του ενόχου οδηγεί και τους δύο συντρόφους σε ένα συνεχές κατηγορητήριο του ενός για τον άλλον που τους απομακρύνει από το αρχικό τους αίτημα -την ικανοποίηση κάποιας ανάγκης- και καταλήγει στη σύγκρουση.
Είναι σημαντικό, το ζευγάρι να θυμάται την κοινή του αφετηρία, το κοινό αξιακό του σύστημα και να επιστρέφει σε αυτό ως τη θεμελιώδη βάση πάνω στην οποία μπορεί να αναμορφώσει και να βελτιώσει τη σχέση του. Το βασικότερο είναι με γνώμονα αυτό, να μπορείτε να εντοπίσετε το επαναλαμβανόμενο μοτίβο που εγκλωβίζει τη σχέση σας, ώστε να αρχίσετε να το επεξεργάζεστε.
Καταλαβαίνω την ανάγκη σου να προσπαθήσεις για το καλύτερο, και αυτό φαίνεται και στον τρόπο που αναφέρεσαι στην αλλαγή της σχέσης και όχι στην αλλαγή του συντρόφου σου. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα και έχεις να το πας και παραπέρα και να το κατανοήσεις καλύτερα, πάντα με προϋπόθεση να είναι αμοιβαία αυτή η ανάγκη, και να μην είσαι η μόνη που δυσφορεί σε αυτήν την συνθήκη. Χρειάζεται να ενισχυθεί η αλληλοδέσμευση σας και να επαναπροσδιορίσετε τους ρόλους μέσα στην σχέση σας. Η καλή γνώση του εαυτού και η καλή επικοινωνία με τον άλλον θα συμβάλλουν καθοριστικά στην κατεύθυνση αυτή.
Για μια ισορροπημένη και ισότιμη σχέση χρειάζεται κάθε σύντροφος να υπερασπίζεται τις ανάγκες του και να ανταποκρίνεται με ευαισθησία στις ανάγκες του/της συντρόφου του. Η αυτοεκτίμηση και η εκτίμηση του άλλου, ως εξίσου μοναδικού και σημαντικού προσώπου, αποτελούν αξίες ζωής και βασική προϋπόθεση, για μια αρμονική συντροφική σχέση. Καταλήγοντας, με δεδομένη την αγάπη που έχετε ο ένας για τον άλλον, μπορείτε να βρείτε έναν διαφορετικό τρόπο επικοινωνίας, αποδοχής και αλληλεπίδρασης, ο οποίος θα αναδειχθεί μόνο όταν έρθετε σε μεγαλύτερη επαφή με τον εαυτό σας. Αλλιώς, κινδυνεύουν όλες οι προσπάθειες να ακολουθήσουν το ίδιο μοτίβο. Ενισχύστε τα θετικά στοιχεία της σχέσης σας, τι σας έφερε κοντά, ποια χαρακτηριστικά σας αρέσουν στον άλλον, πόσο συχνά εκφράζετε ευγνωμοσύνη μεταξύ σας. Η απόφαση πώς θέλετε να προχωρήσετε από εδώ και πέρα, είναι ολοκληρωτικά δική σας. Σίγουρα, θα πρέπει να βρεθεί μια κοινή γραμμή για τις αντιπαραθέσεις σας, αλλά μην ξεχνάτε και όλα αυτά που σας έφεραν κοντά.
Ελπίζω να σε βοήθησαν όλα τα παραπάνω με κάποιον τρόπο και παραμένουμε στη διάθεσή σου.
