Καλησπέρα, θα ήθελα να μοιραστώ την σκέψη που έχω τον τελευταίο χρόνο. Μετά από μια καθοριστική απώλεια ενός δικού μου ανθρώπου από την ζωή και μια συνεχόμενη προσπάθεια να σταθώ ξανά στα πόδια μου μέσα από θεραπείες νιώθω ότι υποκρίνομαι, πως προσπαθώ, εννοώ γνωρίζω ότι ποτέ ξανά δε θα βιώσω την ζωή με τον ίδιο τρόπο.
Από την: Αλεξάνδρα
Αγαπητή Αλεξάνδρα,
Σε ευχαριστώ για το μοίρασμά σου! Θα προσπαθήσω να ανταποκριθώ σε όσα θίγεις όσο πιο ουσιαστικά και ειλικρινά μπορώ.
Η απώλεια αποτελεί ένα μεταβατικό στάδιο στη ζωή του ατόμου, καθώς οδηγείται σε επαναδιαπραγμάτευση των συναισθημάτων και του εσωτερικού του κόσμου, όπως επίσης και του τρόπου βίωσης της καθημερινότητας του σε πρακτικό επίπεδο. Είναι εξαιρετικά επώδυνη, ωστόσο και εξαιρετικά προσωπική για τον καθένα, καθώς προσεγγίζει τη σφαίρα της υποκειμενικότητας. Αξίζει να αναφερθεί ότι στο διαγνωστικό κριτήριο DSM-5 το πένθος διαχωρίζεται από το μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο (ΜΚΕ). Παρόλα αυτά, εκτός από την πρόσφορη και αποδεκτή ψυχική και σωματική αντίδραση σε μια σημαντική απώλεια, θα πρέπει να εξετάζεται προσεκτικά η παρουσία Μείζονος Καταθλιπτικού Επεισοδίου σύμφωνα με την κλινική εικόνα και συμπτώματα των διαγνωστικών κριτηρίων. Επομένως, σου εφιστώ την προσοχή να ζητήσεις ενδεχομένως επαγγελματική βοήθεια, σε περίπτωση που αντιληφθείς ότι τα συμπτώματα (π.χ. διάχυτη θλίψη/ δυσφορία, προβλήματα στον ύπνο και στο φαγητό, αίσθημα ανηδονίας κλπ.) είναι επίμονα, διαρκή και διαταράσσουν τη λειτουργικότητά σου στην καθημερινή ζωή.
Περιγράφεις μέσα σε όλα τα άλλα (στην παρούσα φάση επίτρεψέ μου να κρατήσω αυτό), ότι «νιώθεις πως δεν θα βιώσεις ξανά τη ζωή με τον ίδιο τρόπο». Και αναρωτιέμαι το εξής: «Ποιος άραγε καταφέρνει καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του και της συνδεδεμένης με αυτήν προσωπικής του πορείας να βιώνει κάτι με τον ίδιο τρόπο;», Πώς κάτι τέτοιο είναι εφικτό όταν συνεχώς βιώνουμε καταστάσεις, συνεχώς συναναστρεφόμαστε διαφορετικές προσωπικότητες, συνεχώς αντιμετωπίζουμε προκλήσεις και συγκρούσεις, συνεχώς παίρνουμε αποφάσεις, συνεχώς αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες, συνεχώς με άλλα λόγια, α λ λ ά ζ ο υ μ ε; Πρόκειται για μια πολυεπίπεδη και αέναη αλλαγή. «Τα πάντα ρει», σύμφωνα με τον Ηράκλειτο, θέλοντας ο ίδιος να καταστήσει σαφές πως η διαρκής κίνηση και μεταβολή αποτελεί το θεμελιώδες χαρακτηριστικό της πραγματικότητας. Και όταν έχω αλλάξει εγώ, πώς είναι δυνατόν να βιώσω κάτι με τον ίδιο τρόπο; Επομένως, το νόημα δεν είναι καθόλου αυτό!
Είναι γεγονός πως κάποιες καταστάσεις και εμπειρίες δεν βιώνονται, ούτε εγγράφονται-αποτυπώνονται στον ψυχισμό μας με τον ίδιο τρόπο. Κάποιες άλλες φορές –και όχι λίγες- προσεγγίζουμε μια κατάσταση-εμπειρία με έναν πιο αυτοματοποιημένο και απομονωμένο από συναισθήματα τρόπο, προσπαθώντας να την κάνουμε σε εμάς περισσότερο οικεία ή έστω υποφερτή και εντέλει με αυτόν τον τρόπο, να την κατακτήσουμε («fake it till you make it»!). Θα μπορούσε να παρομοιαστεί με την πολύ αυθόρμητη και δική σου έκφραση: «υποκρίνομαι πως προσπαθώ». Η «συμπεριφοριστική ενεργοποίηση», όπως επίσημα αποκαλείται, αποτελεί θεραπεία που επικεντρώνεται στη συμπεριφορά και στην ενεργοποίησή της, δηλαδή στη δραστηριοποίηση του ατόμου, έτσι ώστε να μεταβληθεί σε δεύτερο επίπεδο και η ψυχική του κατάσταση. Ως θεραπεία, αντιτίθεται δηλαδή στην αντίστροφη πορεία ιεράρχησης της αλλαγής της ψυχικής κατάστασης του ατόμου και έπειτα της αλλαγής της συμπεριφοράς του.
Ωστόσο, ο καθένας έχει τους δικούς του ρυθμούς και χρειάζεται χρόνος, προκειμένου η κατάσταση να εξελιχθεί και να περάσει από όλες τις φάσεις της. Παράλληλα, χρειάζεται το ίδιο το άτομο να έρθει σε επαφή και να αντιληφθεί κάθε προσωπική του σκέψη και συναίσθημα, να περάσει μ έ σ α από το βίωμά του, να του δείξει εμπιστοσύνη και να το «ακούσει», ώστε να το φροντίσει κατάλληλα. Κι έπειτα, το ίδιο το βίωμα θα καθοδηγήσει και θα δείξει το δρόμο.
Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να γνωρίζεις, πως αν νιώθεις ότι η συγκεκριμένη κατάσταση ξεπερνάει τα προσωπικά σου όρια και αντοχές, υπάρχουν στον περίγυρό σου αξιόπιστα άτομα, όπου μπορείς ανά πάσα στιγμή να συμπονέσεις μαζί τους.
Θα πάρει χρόνο. Θα παίρνει χρόνο. Μέσα σε όλο αυτό, θα ανακαλύπτεις κι εσένα λίγο πιο «βαθιά».
Ελπίζω τα λόγια μου να είχαν μια κάποια απήχηση ως προς αυτά που προσπάθησες να εκφράσεις. Μην διστάσεις να επικοινωνήσεις και πάλι, εφόσον το χρειάζεσαι!
