Πολλές φορές έχω παρατηρήσει πως όταν κάποιο άτομο στο περιβάλλον μου έχει νεύρα ή φωνάζει ή τσακώνεται νιώθω ότι φοβάμαι και απειλουμαι. Πιστεύω ότι φταίει πως όταν ήμουν 13-14 για κάποια περίοδο οι γονείς μου συχνά μου φώναζαν και μου ασκούσαν λεκτική και σωματική βία. Παντα όταν μιλάω για το συμβάν ξεσπάω σε λιγμους και κλάματα αλλά και όταν κάποιος άλλος τσακώνεται ή έχει νεύρα πάλι γίνεται το ίδιο, εγώ κλαίω και δύσκολα κατευναζω αυτό το συναίσθημα. Συχνά δυσκολεύομαι να εξωτερικευσω τα συναισθήματά μου στους άλλους και γενικά να υπερασπιστώ τον εαυτό μου, καθώς και δυσκολεύομαι να θέσω όρια. Τι μου συμβαίνει; παθαίνω κάποιο μετατραυματικο σοκ;
Από τον/την:Αγγελική
Αγαπητή Αγγελική,
Ευχαριστούμε πολύ για το μήνυμα σου. Διαβάζοντας μονάχα ένα κείμενο λίγων γραμμών δεν μπορώ να πω με σιγουριά αν πρόκειται για ένα μετατραυματικό σοκ, ή Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε τον επιστημονικό όρο. Αυτό θα μπορούσε να το κρίνει ένας ειδικός ψυχικής υγείας, ο οποίος θα ήταν σε θέση να σε γνωρίσει ουσιαστικά μέσα από έναν αριθμό συνεδριών και συλλέγοντας πληροφορίες για εσένα και την ζωή σου να βγάλει ένα ασφαλές συμπέρασμα.
Σύμφωνα από την αφήγηση σου μεγάλωσες σε ένα κακοποιητικό περιβάλλον. Λυπάμαι πολύ για αυτό, καθώς κανένα παιδί, αλλά και κανένα άτομο εν γένει δεν θα έπρεπε να έρχεται αντιμέτωπο με τέτοιες δύσκολες καταστάσεις. Τα 13-14 έτη θεωρούνται κομβικά, καθώς σε αυτή την ηλικία το άτομο μπαίνει στην εφηβεία και βιώνει την μετάβαση από την παιδική ζωή στην ενηλικίωση. Οι αλλαγές σε σωματικό, συναισθηματικό και γνωστικό επίπεδο είναι πολλές. Ο έφηβος καλείται να ορίσει την ταυτότητα και τον ρόλο του στην κοινωνία. Καταλαβαίνεις, λοιπόν, πως εσύ βιώνοντας επανειλημμένα λεκτική και σωματική κακοποίηση έμαθες να φοβάσαι, να νιώθεις «μικρή» και αδύναμη να εκφραστείς. Νιώθω ότι η συνεχής σου έκθεση σε εντάσεις και καταστάσεις βίας σε έκανε να μάθεις να δέχεσαι παθητικά τον άλλον, για να μην προκαλέσεις μεγαλύτερη «ζημιά». Έτσι, ακόμα και τώρα όταν θυμάσαι αυτά τα γεγονότα της ζωής σου και μιλάς για αυτά ή όταν έρχεσαι αντιμέτωπη με καταστάσεις με παρόμοια ερεθίσματα, όπως είναι οι φωνές και οι τσακωμοί, ο οργανισμός σου ενεργοποιείται και αντιδρά με τον τρόπο που εκπαιδεύτηκε να απαντά. Αναπτύσσεται φόβος, άγχος και αυτό εκδηλώνεται με κλάμα, αδράνεια, σιωπή.
Αυτό το ξέσπασμα είναι πολύ λογικό, καθώς πρόκειται για βιώματα τραυματικά που όπως φαίνεται δεν έχεις δουλέψει ακόμη μέσα σου. Παρόλα αυτά, το κλάμα είναι μια υγιής αντίδραση του οργανισμού, την οποία πρέπει να επιτρέπεις στον εαυτό σου να έχει, δηλαδή να μην το κατακρίνεις και να μην το πνίγεις. Καταλαβαίνω πως δεν έχεις διαχειριστεί τα κατάλοιπα αυτών των εμπειριών και σε «τρώνε» μέσα σου. Έτσι, αυτό εμποδίζει την λειτουργικότητα σου καθημερινά.
Αυτό που θα μπορούσα να σε συμβουλέψω είναι να δοκιμάσεις σιγά-σιγά να ανοιχτείς στα κοντινά σου άτομα, να επικοινωνήσεις την άποψη σου ακόμη κι αν διαισθάνεσαι πως θα τους βρει αντίθετους. Σε ένα ασφαλές συναισθηματικά πλαίσιο μπορείς να εκπαιδευτείς να “ορθώνεις” το ανάστημα σου και να διεκδικείς αυτό που θέλεις, χωρίς να φοβάσαι πως θα δημιουργηθεί ένταση και θα επέλθει η ρήξη σττην σχέση σου με το άλλο άτομο. Αν και έχεις μάθει να περιμένεις από τους άλλους εκρήξεις θυμού πάνω σε μια διαφωνία, σταδιακά στην πράξη θα συνειδητοποιήσεις πως δεν αντιδρούν όλοι οι άνθρωποι με αυτό τον τρόπο. Θα καταλάβεις ότι η αντιμετώπιση θα είναι και διαφορετική εφόσον πλέον αλληλεπιδράς με διαφορετικά άτομα, και όχι με τους κακοποιητικούς γονείς σου, και διανύεις διαφορετική φάση της ζωής σου. Με αυτόν τον τρόπο θα επέλθει η επανορθωτική συναισθηματική εμπειρία που χρειάζεσαι για να προχωρήσεις μπροστά. Στην ουσία, αυτό που χρειάζεσαι είναι να εξασκηθείς και να πειραματιστείς στην διεκδικητική συμπεριφορά. Αυτό δεν θα είναι εύκολο, όμως μπορείς να απευθυνθείς σε έναν συνάδελφο, ο οποίος θα έχει όλα τα εργαλεία και τα μέσα να σε βοηθήσει να επεξεργαστείς τις τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος και να σε κάνει πιο δυνατή και σίγουρη. Τέλος, θα μπορέσει να σε εκπαιδεύσει σε τεχνικές χαλάρωσης, όπως είναι οι αναπνοές και ο διαλογισμός, η προοδευτική χαλάρωση των μυών, η σωματική άσκηση, η νοερή απεικόνιση μιας ανακουφιστικής για εσένα εμπειρίας, μέρους ή προσώπου. Θα μπορείς να χρησιμοποιείς όσες από αυτές ή άλλες που θα αναζητήσεις παρέα με τον θεραπευτή σου θα κάνουν νόημα για εσένα και θα είναι ευεργετικές τις στιγμές που φορτίζεσαι συναισθηματικά και νιώθεις πως δεν μπορείς να διαχειριστείς το συναίσθημα σου.
Ελπίζω να κατάφερα να ανακουφίσω λίγο το βίωμα σου και είμαι εδώ για ό,τι χρειαστείς.
