Καλησπέρα. Ήθελα να ρωτήσω με ποιον τρόπο αντιμετωπίζεται η έλλειψη αυτοπεποίθησης. Ύστερα από την βοήθεια των ανθρώπων που βρίσκονται δίπλα μου, καταφέραμε να αυξηθεί η αυτοεκτίμησή μου, όμως με βασανίζει το θέμα της αυτοπεποίθησης που ορισμένες φορές με ρίχνει ψυχολογικά και κυρίως σε ζήτημα σχέσεων καθώς φοβάμαι μήπως εξαιτίας αυτού καταστρέψω μια επόμενη σχέση.
Από την: Νικολέτα
Αγαπητή Νικολέτα,
θα θέλαμε να σε ευχαριστήσουμε που μας εμπιστεύτηκες και θέλησες να μοιραστείς τις σκέψεις και τους προβληματισμούς σου μαζί μας.
Αρχικά θα ήθελα να διασαφηνίσω λίγο τους όρους “αυτοπεποίθηση” και “αυτοεκτίμηση”, που πολύ σωστά διαχωρίζεις, καθώς συχνά θεωρούνται ταυτόσημοι. Η αυτοεκτίμηση είναι οι στάσεις και το πώς νιώθουμε για τον εαυτό μας, τα χαρακτηριστικά μας, τις ικανότητες και τις αδυναμίες μας. Η αυτοπεποίθηση αφορά στην εμπιστοσύνη απέναντι στον εαυτό μας, στην πίστη δηλαδή στις δυνατότητες και την αξία μας, η πίστη ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε σε μια δεδομένη κατάσταση με συγκεκριμένες συνθήκες. Πιο απλά, αν νιώθω ότι μπορώ να φέρω σε πέρας μια εργασία που μου ανέθεσαν στη δουλειά έχω αυτοπεποίθηση, ενώ αν σκέφτομαι ότι δεν είμαι ευχαριστημένη με το αποτέλεσμα και κρίνω αρνητικά τον εαυτό μου σημαίνει πως έχω χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Όταν λοιπόν κάποιος έχει χαμηλή αυτοπεποίθηση ενδεχομένως να επηρεαστούν διάφοροι τομείς στη ζωή του, όπως η επαγγελματική του πορεία και οι στόχοι που θέτει, αλλά και προσωπικές τους σχέσεις, όπως είπες κι εσύ, φιλικές και ερωτικές, ακόμα κι η επιλογή συντρόφων κ.α. Αυτό μπορεί να συμβεί διότι η χαμηλή αυτοπεποίθηση θα αποτρέψει κάποιον να κυνηγήσει με τόλμη τα όνειρά του έχοντας στο μυαλό του ότι δεν μπορεί να τα πετύχει και δεν διεκδικεί περισσότερα πράγματα γιατί θεωρεί πως δεν τα αξίζει. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος με την πεποίθηση πως δεν θα τα καταφέρει να οδηγεί στην παραίτηση από κάθε προσπάθεια και δοκιμή κι η αποτυχία αυτή ενισχύει το αίσθημα της ανικανότητας. Επίσης, και η ψυχολογική μας διάθεση μπορεί να επηρεαστεί από την έλλειψη αυτοπεποίθησης, διότι εφόσον νιώθουμε ανεπαρκείς αυτό από μόνο του μπορεί να προκαλέσει στεναχώρια, ντροπή, απογοήτευση ακόμα και θυμό ενώ επίσης μπορεί να νιώσουμε άγχος κατά την διάρκεια κοινωνικής έκθεσης.
Η αυτοπεποίθηση φυσικά δεν είναι κάτι σταθερό, πάγιο, κάτι που είτε το έχεις είτε δεν το έχεις. Αντιθέτως, πρόκειται για κάτι δυναμικό που χτίζεται σταδιακά κι επηρεάζεται από τις εμπειρίες του ανθρώπου και τις καταστάσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπος. Όλοι κάποια στιγμή μπορεί να βρεθούμε σε μια δύσκολη κατάσταση που είναι απαιτητική και μπορεί να ανταπεξέλθουμε επιτυχώς μπορεί και όχι. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τη διάθεσή και την αυτοπεποίθησή μας χωρίς όμως να καθορίζεται η αξία μας από τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες μας.
Πάμε τώρα να δούμε όμως τι μπορούμε να κάνουμε για να αυξήσουμε την αυτοπεποίθηση και την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας. Συχνά όταν κάποιος δεν έχει υψηλή αυτοπεποίθηση τείνει να πιστεύει και να κάνει αρνητικές κρίσεις για τον εαυτό του π.χ δεν είμαι αρκετά καλός/ή, δεν θα τα καταφέρω, δεν είμαι αρκετά ενδιαφέρον άτομο κλπ. Πόσες φορές μπορεί να τύχει να κάτσουμε μπροστά από τον καθρέφτη και να εστιάζουμε σε αρνητικά για εμάς χαρακτηριστικά; Ένα πρώτο πράγμα λοιπόν που θα σου πρότεινα, αγαπητή Νικολέτα, είναι να σταθείς μπροστά στον καθρέφτη σου, να παρατηρήσεις και να παινέψεις τον εαυτό σου για τα προτερήματά του. Κοίταξε τον εαυτό σου και μίλησε του με όμορφα, γλυκά λόγια, πες του πόσο τον θαυμάζεις για όλα όσα έχει καταφέρει και πείσε τον ότι μπορεί να καταφέρει ακόμα περισσότερα. Μπορεί να σου φανεί γελοία σαν ιδέα αλλά, πέραν του ότι έχει αποδειχθεί πολύ αποτελεσματική, σκέψου ότι εκείνη την ώρα δε θα σε βλέπει και κανείς.
Τώρα θα σου πρότεινα να πάρεις χαρτί και στυλό και να φτιάξεις μια λίστα με τα θετικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα σου. Προσπάθησε να κατονομάσεις 5 για αρχή. Αν δεις ότι έχεις περισσότερα να γράψεις, συνέχισε μέχρι να νιώσεις ότι τα κάλυψες. Επίσης, σκέψου και θυμήσου μια στιγμή στη ζωή σου που ήρθες αντιμέτωπη με μια δυσκολία και τα κατάφερες.
Ακόμη και όταν επικρατεί μια αντίξοη συνθήκη, που όπως είπαμε και παραπάνω είναι πολύ συχνό να εμφανιστεί στην καθημερινότητά μας, προσπάθησε να μην την μεταφράσεις ως μια απόδειξη ότι δεν μπορείς να τα καταφέρεις, αλλά ως μια πρόκληση για να δείξεις πρώτα από όλα στον εαυτό σου ότι μπορείς. Όλοι μας, ο καθένας με τον τρόπο του, έχουμε τα αδύνατα αλλά και τα δυνατά μας σημεία για τα οποία νιώθουμε εμπιστοσύνη. Εντόπισε λοιπόν τα στοιχεία, τις ικανότητες και τις καταστάσεις στις οποίες νιώθεις σίγουρη ότι μπορείς να τα καταφέρεις.
Ένα ακόμα πράγμα που μπορείς να κάνεις είναι να θέσεις μικρούς, ρεαλιστικούς στόχους όσο ασήμαντοι μπορεί να φαίνονται, όπως για παράδειγμα να πας μια βόλτα μόνη σου ή να φτιάξεις ένα διαφορετικό φαγητό. Βάλε ως στόχο ακόμα και κάτι το οποίο σε φοβίζει ή θεωρείς πως δεν θα το πετύχεις. Έτσι θα μπορέσεις να δοκιμάσεις τα όρια και τις δυνατότητές σου. Ακόμα κι αν αποτύχεις σε κάποιο από αυτούς τους στόχους προσπάθησε να μην το αντιμετωπίσεις σαν μια ένδειξη ανικανότητας, σαν κάτι το οποίο υποβαθμίζει την αξία σου ως Νικολέτα, αλλά ως τροφή για σκέψη κι επιπλέον προσπάθεια. Άλλωστε το ζητούμενο είναι η δοκιμή, η εμπειρία και η εξερεύνηση των ορίων σου, καθώς μπορεί να αποδειχθεί πως μπορείς να κάνεις περισσότερα πράγματα από όσα φαντάζεσαι. Μέσα από αυτές τις απλές καθημερινές εμπειρίες χτίζεται και εμπλουτίζεται η αυτοπεποίθηση, η εμπιστοσύνη στον εαυτό μας. Μπορείς ακόμη να μάθεις και μια καινούρια δεξιότητα, να αποκτήσεις ένα καινούριο χόμπι το οποίο να σε ενδιαφέρει και θα σε κάνει να νιώθεις όμορφα.
Είναι συχνό να έχουμε στο μυαλό μας την υψηλή αυτοπεποίθηση σαν ένα χαρακτηριστικό που “φωνάζει”, που βλέπει κάποιος τον απέναντι του και αμέσως το αντιλαμβάνεται γιατί αποπνέει δυναμισμό και σιγουριά. Έτσι όμως παρεξηγείται αυτή η έννοια, απογοητευόμαστε και μας δίνεται η εντύπωση ότι εφόσον δεν φαίνεται κάτι τέτοιο σε εμάς δεν έχουμε υψηλή αυτοπεποίθηση. Γι’ αυτό αγαπητή Νικολέτα θα σου πρότεινα να αποφύγεις μια παγίδα στην οποία πέφτουμε καθημερινά, αυτή της σύγκρισης. Απόφυγε να συγκρίνεις τον εαυτό σου με τους άλλους ιδίως όταν στη σύγκριση βάζεις ένα χαρακτηριστικό που δεν θεωρείς ότι είναι και το δυνατό σου χαρτί. Μην ξεχνάς άλλωστε πως όλοι έχουμε τις δυνατότητες αλλά και τις αδυναμίες μας.
Όταν υπάρχει χαμηλή αυτοπεποίθηση παρατηρείται να υπάρχει μια αρνητική εσωτερική φωνή η οποία οδηγεί σε αρνητικές, επικριτικές στάσεις και σκέψεις για τον εαυτό. Εντόπισε λοιπόν τις αρνητικές αυτές κρίσεις που κάνεις για τον εαυτό σου, κατάγραψέ τες και προσπάθησε να τις αντικαταστήσεις με άλλες πιο θετικές. Σκέψου πώς θα ήθελες να είναι ο ιδανικός σου εαυτός, τι θα ήθελες να κάνεις, να είσαι. Τι χρειάζεται για να το πετύχεις αυτό;
Φυσικά, η ψυχοθεραπεία μπορεί να σε βοηθήσει πιο στοχευμένα και αποτελεσματικά σε αυτό που ζητάς. Μέσα από την ψυχοθεραπευτική διαδικασία θα μπορέσεις να εντοπίσεις τις αρνητικές σκέψεις που σε κάνουν να νιώθεις χαμηλή αυτοπεποίθηση, να εξερευνήσεις και να ανακαλύψεις τις αιτίες πίσω από αυτές και γιατί νιώθεις αυτό που νιώθεις αλλά βέβαια και να αντικαταστήσεις τις αρνητικές πεποιθήσεις και τα συναισθήματα για τον εαυτό σου με άλλα πιο ευχάριστα και θετικά.
Ο δρόμος της ανακάλυψης, της αγάπης και της εμπιστοσύνης στον εαυτό μας μπορεί να είναι δύσκολος και μακρύς αλλά πάντα αξίζει ο σκοπός του και πάντα θα μας δίνει το κίνητρο για συνεχή εξέλιξη και ανάπτυξη.
Ελπίζω, αγαπητή Νικολέτα, να σε βοήθησαν τα λόγια μου και θέλω να ξέρεις πως είμαστε εδώ για οτιδήποτε και όποτε νιώσεις την ανάγκη να μοιραστείς.
