Είμαι νοσηλευτής και βιώνω επαγγελματικό στρες. Η πανδημία και τα fake news μου δημιουργούν μεγάλο άγχος και δεν μπορώ να το διαχειριστώ πολλές φορές. Αν και πλήρως εμβολιασμένος, βλέπω τους γύρω μου σαν πιθανά κρούσματα του ιού και αποφεύγω κοινωνικές επαφές με αυτούς. Έχω δημιουργήσει μια κοινωνική φουσκάλα που αποτελείται από 3 άτομα και ζω μόνο με αυτούς την καθημερινότητα μου. Δεν έχω την οικονομική δυνατότητα να απευθυνθώ σε κάποιον ειδικό και δεν ξέρω τι να κάνω για να ξεφύγω από αυτη την στρεσογόνο κατάσταση. Ευχαριστώ εκ των προτέρων.
Από τον/την: Dream on
Αγαπητέ/ή Dream on, χαιρόμαστε ιδιαίτερα για αυτό το μήνυμα σου και το μοίρασμα των σκέψεων σου.
Αν και σήμερα τα κρούσματα τείνουν να έχουν μια φθίνουσα πορεία, οι ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας αντιθέτως φαίνεται να παίρνουν ανοδική κατεύθυνση με μεγάλη ταχύτητα! Σε αυτό το νέο πεδίο μάχης που δημιουργήθηκε περίπου 2 χρόνια πριν, καθημερινά ερχόμαστε αντιμέτωποι με το άγχος και τις φοβίες μας. Αν τελικά καταφέρουμε να νικήσουμε τον COVID-19, γιατί να μη νικήσουμε και το άγχος μας;
Ως νοσηλευτής βρίσκεσαι στην πρώτη γραμμή και νομίζω πως όλοι μας πλέον μπορούμε να καταλάβουμε τις δυσκολίες που βιώνεις, συμπεριλαμβανομένων και πρακτικών δυσκολιών, καθώς το σύστημα υγείας υπολείπεται, αλλά και ψυχολογικών, αφού καλείσαι καθημερινά να πολεμήσεις έναν αόρατο εχθρό. Η πίεση που βιώνεις για να ανταποκριθείς στις νέες απαιτήσεις, οι δυσάρεστες εμπειρίες στο χώρο εργασίας σου, οι άσχημες εικόνες που αντικρίζεις, επιφέρουν το λιγότερο μία κούραση και μια ταλαιπωρία. Σε αυτά έρχεται να προστεθεί το άγχος, η αγωνία για τη δική σου ζωή. Οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης εργάζονται συνεχώς με φόβο, άγχος και περιορισμένους πόρους, ενώ οι εντατικές και στρεσογόνες συνθήκες εργασίας επηρεάζουν τον ψυχισμό τους. Είναι απολύτως φυσικό και επιτρεπτό να αισθάνεσαι άγχος και φόβο μέσα σε λογικά πλαίσια. Αποδεχόμενοι, λοιπόν, την κατάσταση που βιώνουμε, θα πρέπει να αποδεχθούμε και τα συναισθήματα που τη συνοδεύουν.
Κάπου στην πορεία μοιάζει δύσκολο να διατηρήσουμε το άγχος και τους φόβους μας σε λογικά πλαίσια. Όταν η πίεση αυξάνεται, δεν είναι απίθανο οι επαγγελματίες να λυγίσουν υπό το βάρος της ευθύνης.
Λίγο- πολύ όλοι έχουμε ακούσει την λέξη ενσυναίσθηση, την ικανότητα ενός ατόμου να κατανοεί τα συναισθήματα ενός άλλου ατόμου, να μπαίνει στη θέση του και να αντιλαμβάνεται πως βιώνει τον εαυτό του και τον κόσμο. Εν ολίγοις, πρόκειται για μια διαδικασία, η οποία αποφέρει σημαντική εκφόρτιση δυσάρεστων και φθοροποιών συναισθημάτων (άγχος, θυμός, θλίψη). Το πρώτο, λοιπόν, βήμα προς την ενσυναίσθηση είναι η αυτοενσυναίσθηση, δηλαδή ενσυναίσθηση από τον εαυτό μου προς τον εαυτό μου. Μια πτυχή του εαυτού μου, παρατηρεί με ενσυναίσθηση την πτυχή του εαυτού μου που βιώνει, δίχως κριτική. Παρατηρούμε και αναγνωρίζουμε τι συμβαίνει μέσα μας. Όταν σκεφτόμαστε κάτι έντονο που μας προκαλεί δυσφορικά συναισθήματα, αντί να υποκύψουμε σε αυτά θα μπορούσαμε να κάνουμε το εξής:
‘Φαντάσου το ολόγραμμα σου, ο εαυτός σου, να κάνει ένα βήμα προς τα έξω, ένα βήμα έξω από το σώμα σου και να παρατηρεί όλες τις πλευρές της κατάστασης χωρίς να τις κρίνει. Έπειτα επιστρέφει μέσα σου με ένα νέο στοιχείο, την επίγνωση για το τι συμβαίνει στο συναισθηματικό σου κόσμο’. Μπορούμε να επιλύσουμε το όποιο πρόβλημα μόνο όταν έχουμε όλα τα δεδομένα!
Με αυτόν τον τρόπο, συνηδειτοποιούμε πως πολλές φορές ο εχθρός μας βρίσκεται μέσα μας. Συνήθως, τα δυσφορικά συναισθήματα εντείνονται από τις σκέψεις μας…κατστροφολογούμε, μεγενθύνουμε τα γεγονότα, προσωποποιούμε καταστάσεις κ.α.
Και πώς αυτό να μη συμβεί όταν συνεχώς μας βομβαρδίζουν με «νέες μολύνσεις», «θανάτους», «νοσηλείες», «εμβόλια», «παρενέργειες», «τετραψήφιους αριθμούς κρουσμάτων»; Μέσα σε όλον αυτόν τον χαμό της ενημέρωσης κάνουν την εμφάνιση τους και τα «fake news». Τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέμα; Ποιον να εμπιστευτώ;
Ας κάνουμε ένα βήμα πίσω.
Η ενημέρωση αποτελεί σαφώς προστατευτικό και προληπτικό μέσο. Οφείλουμε να ενημερωνόμαστε τακτικά, επιλέγοντας όμως ένα μέσο και με σωστή χρήση ώστε να μην βομβαρδιζόμαστε συνεχώς από πληροφορίες που πολλές φορές μπορεί να μην μας είναι και ωφέλιμες.
Έχοντας πλέον αναγνωρίσει τα συναισθήματα μας και τις σκέψεις που τα μεγεθύνουν, μπορούμε να προβούμε σε «διορθώσεις», να αντικαταστήσουμε δηλαδή τις καταστροφολογίες, τα αυθαίρετα συμπεράσματα κ.α. με πιο λειτουργικές σκέψεις, βασισμένες σε πραγματικά δεδομένα.
Είναι, όμως, εξουθενωτικό, να κουβαλάς τόσο βάρος μόνος/η. Όταν επικοινωνούμε τους προβληματισμούς μας, τις σκέψεις και τα συναισθήματα μας, μπορούμε να λάβουμε ενσυναίσθηση, κατανόηση, συμπαράσταση, με αποτέλεσμα να μην αισθανόμαστε μόνοι και αβοήθητοι.
Εν δυνάμει, είμαστε όλοι πιθανά κρούσματα! Σκέφτομαι πως πριν τον covid-19 υπήρχαν και άλλες ασθένειες και εποχικές γρίπες…. Φοβόσουν και πριν τις κοινωνικές συναναστροφές; Πόσο σε έχει περιορίσει και πόσα σου έχει στερήσει αυτή η σκέψη;!
Δοκίμασε να έρθεις αντιμέτωπος με αυτές τις σκέψεις και δες το σαν πείραμα. «Αν βγω για ένα καφέ, θα κολλήσω πράγματι τον ιό;» Μπες στην διαδικασία να ελέγξεις εσύ ο ίδιος τις πεποιθήσεις σου. Ίσως σε βοηθούσε αν έφτιαχνες μια πυραμίδα. Ξεκίνα με καταστάσεις που σου προκαλούν λιγότερο άγχος και φόβο και προσπάθησε να τις δοκιμάσεις σιγά-σιγά. Επιπλέον, προσπάθησε να γεμίσεις την καθημερινότητα σου με δραστηριότητες που σου προσφέρουν ευχαρίστηση ή/και χαλάρωση, προκειμένου να αποφορτιστείς από την καθημερινή πίεση που βιώνεις στην εργασία σου.
Οι πολλές ώρες εργασίας, η στέρηση ύπνου, το περιβάλλον υψηλού στρες, η έλλειψη υποστήριξης και η συναισθηματική καταπόνηση από τη φροντίδα των ασθενών, πολύ συχνά οδηγούν σε επαγγελματική εξουθένωση. Πως μπορούμε να την αποτρέψουμε σε προσωπικό επίπεδο;
- Ανάπτυξη ισχυρών σχέσεων με τους άλλους: Οι στενές σχέσεις μεταξύ των εργαζομένων συμβάλλουν στην καταπολέμηση της εξουθένωσης των νοσηλευτών, παρέχοντας τους έναν ‘ασφαλή χώρο’ για να συζητήσουν τη συναισθηματική τους αγωνία και όχι μόνο. Επιπρόσθετα, η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής κρίνεται απαραίτητη, όταν βιώνουμε στρεσογόνες καταστάσεις.
- Θέσπιση ορίων: Αποφύγετε συζητήσεις αναφορικά με την εργασίας σας εκτός εργασίας!
- Επαρκής ύπνος: Ο επαρκής ύπνος (τουλάχιστον 8 ώρες) ενισχύει την εγρήγορση, τη συγκέντρωση, την αντοχή, τη διάθεση και το κίνητρο.
- Κρατήστε το μυαλό και το σώμα σας υγιή: Η τακτική άσκηση και μία καλά ισορροπημένη διατροφή μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του στρες.
- Χρήση προγραμμάτων θεραπείας και βοήθειας για θεραπεία.
Πολλοί πιστεύουν ότι «αν σπάσει το γυαλί δεν ξανακολλάει». Στον αντίποδα της θέσης αυτής βρίσκεται μία αρχαία ιαπωνική τέχνη, το Kintsugi (ή Kintsukuroi), όπου κατεστραμμένα κεραμικά επιδιορθώνονται με χρυσό, ασήμι ή πλατίνα, τονίζοντας τα ραγίσματα και επιφέροντας αλλαγή και μοναδικότητα. Το Kintsugi κάνει συχνά το επισκευασμένο κομμάτι ομορφότερο από πριν, προσφέροντας του παράλληλα παράτασης ζωής.
Κατά παρόμοιο τρόπο, όταν πέφτουμε μπορούμε να ξανασηκωθούμε πιο δυνατοί από πριν, αν έχουμε αναπτύξει την ψυχική ανθεκτικότητα, την ικανότητα να προσαρμοζόμαστε στις δυσκολίες και να ανταποκρινόμαστε ευκολότερα στις άσχημες καταστάσεις , χωρίς να καταρρακωνόμαστε από αυτές. Η ψυχική ανθεκτικότητα συμβάλλει μεταξύ άλλων στην βίωση περισσότερων θετικών συναισθημάτων, στην αποτελεσματικότερη διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων, βοηθά στην μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων ,οδηγεί σε μεγαλύτερη αντοχή στο στρες μέσω των ισχυρών δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων και μιας θετικής και αισιόδοξης στάσης απέναντι στη ζωή και στα προβλήματα που προκύπτουν. Επίσης βοηθά στην καλύτερη διαχείριση συμπτωμάτων της διαταραχής του μετατραυματικoύ στρες.
Όλοι οι άνθρωποι γεννιόμαστε με αυτή τη δεξιότητα, η ανάπτυξη της όμως αφορά εξ ολοκλήρου δική μας προσπάθεια και δουλειά. Θα την αφήσουμε κρυμμένη σε ένα κουτάκι ή….?
Πώς θα ενισχύσω την ψυχική ανθεκτικότητα? Η σύνδεση με άλλους ανθρώπους φαίνεται πως συμβάλλει αρκετά, καθώς η αποδοχή βοήθειας και υποστήριξης απ’ όσους ενδιαφέρονται για εμάς και μας ακούν, ενισχύει την ψυχική μας ανθεκτικότητα. Συγχρόνως, θα πρέπει να προσπαθούμε να κοιτάμε πιο μακριά, πέρα από το παρόν για το πώς οι μελλοντικές συνθήκες μπορεί να είναι λίγο καλύτερες. Οι κρίσεις δεν είναι ανυπέρβλητα προβλήματα! Επιπλέον, η αλλαγή είναι μέρος της ζωής. Η αποδοχή περιστάσεων που δεν μπορούν να αλλάξουν, μπορούν να μας βοηθήσουν να επικεντρωθούμε στις υπάρχουσες συνθήκες. Τέλος, ας θέσουμε στόχους και ας ξεκινήσουμε να κάνουμε μικρά βήματα προς την επίτευξη τους. Κάθε μικρό επίτευγμα μας επιτρέπει να προχωρήσουμε μπροστά!
Αγαπητέ/ή Dream on, όπως τα ραγισμένα κομμάτια κολλάνε εκ νέου, έτσι και εσύ μπορείς να σηκωθείς ξανά και να βγεις από τον τυφώνα που σε έχει παγιδεύσει. Διάλεξε την παράταση ζωής, αλλά μην μείνεις εκεί. Σαν άνθρωποι δεν μας ικανοποιεί απλά να αναπνέουμε, θέλουμε να ζούμε, να βιώνουμε εμπειρίες, να ονειρευόμαστε, να πραγματοποιούμε επιθυμίες, να γελάμε, να κλαίμε, να πέφτουμε και να σηκωνόμαστε. Τι πιο ωραίο από το να ζεις?! Οι δυσκολίες, όπως λένε και οι πιο παλιοί, είναι το αλατοπίπερο που νοστιμεύει τη ζωή. Έχοντας τους σύμμαχους μας πλάι μας, δεν έχουμε τίποτα να φοβηθούμε!
Εύχομαι οι σκέψεις μου να σε καθησυχάσουν και να σε βοηθήσουν, όσο αυτό είναι εφικτό. Σε κάθε περίπτωση είμαστε εδώ να σε ακούσουμε και να μοιραστούμε τις συμβουλές μας, όποτε αισθανθείς την ανάγκη.
Στυλιανή Πιτσινή
