Ορισμός Ψυχοπάθειας

Ο ορισμός της έννοιας της ‘ψυχοπάθειας’ απασχόλησε τους ειδικούς ψυχικής υγείας από τις αρχές του 1800 και αρχικά συνδέθηκε με τις φράσεις ‘αποστέρηση ήθους’ και της αδιαφορίας προς τα δικαιώματα των συνανθρώπων τους. Η πρώτη φορά που εμφανίστηκε η ορολογία ‘ψυχασθενής’ είναι το 1900 με δύο κατηγορίες, τον ‘πρωταρχικό ψυχασθενή’ και το ‘δευτερεύοντα ψυχασθενή’. Η τελευταία κατηγορία μετονομάστηκε το 1930 σε ΄κοινωνιοπαθής’, όρος ευρέως χρησιμοποιούμενος μέχρι και σήμερα (Hirstein, 2013). Ωστόσο, παρατηρείται μία σύγχυση και ταύτιση των δύο αυτών όρων καθώς τα χαρακτηριστικά των ατόμων που εμπίπτουν σε αυτές τις δύο κατηγορίες είναι κοινά.

Ψυχοπάθεια VS Κοινωνιοπάθεια

Χαρακτηριστικά Ψυχοπάθειας

Η ψυχοπάθεια έχει συνδεθεί με γενετικά και νευρολογικά αίτια. Τα άτομα με ψυχοπάθεια φαίνεται να έχουν υπο-ανεπτυγμένα κέντρα του εγκεφάλου που θεωρούνται συνήθως υπεύθυνα για τη ρύθμιση των συναισθημάτων και τον έλεγχο των παρορμήσεων.

Παρατηρείται ότι τα άτομα με ψυχοπαθητική συμπεριφορά έχουν χαμηλή συναισθηματική διέγερση τόσο για θετικά όσο και για αρνητικά συναισθήματα. Επιπλέον, δεν βιώνουν το αίσθημα της ντροπής, είναι παρορμητικά, ανεύθυνα και δεν ενδιαφέρονται για τους άλλους. Δημιουργούν επιφανειακές, ρηχές σχέσεις σχεδιασμένες να τις χειραγωγούν με τρόπο που να ωφελεί περισσότερο εκείνους. Οι άνθρωποι θεωρούνται πιόνια που χρησιμοποιούνται για την προώθηση των στόχων και των σκοπών τους. Συχνά παρατηρείται ότι η ψυχοπάθεια έχει συννοσηρότητα με τον ναρκισσισμό, χωρίς αυτό να συνεπάγεται ότι ο ναρκισσιστής είναι απαραίτητα ψυχοπαθής.

Τα άτομα με ψυχοπάθεια μπορεί να είναι γοητευτικοί, να φαίνονται αξιόπιστοι και επιτυχημένεοι σε σταθερές και κανονικές ακόμα και διευθυντικές θέσεις εργασίας. Μερικοί μάλιστα έχουν οικογένειες και φαινομενικά στοργικές σχέσεις με σύντροφο.

Χαρακτηριστικά Κοινωνιοπάθειας

Η κοινωνιοπάθεια φαίνεται πως οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως το ασταθές οικογενειακό περιβάλλον, η κακοποίηση και τα τραύματα της παιδικής ηλικίας. Οι κοινωνιοπαθείς είναι πιο πιθανό να προέρχονται από χαμηλότερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα

Οι κοινωνιοπαθείς τείνουν να είναι πιο παρορμητικοί και ακανόνιστοι στη συμπεριφορά τους. Δυσκολεύονται, επίσης, να δημιουργήσουν δεσμούς με άλλους, ωστόσο μερικοί ίσως είναι σε θέση να σχηματίσουν σχέση σε μια ομοϊδή ομάδα ή άτομο. Σε αντίθεση με τους ψυχοπαθείς, οι περισσότεροι κοινωνιοπαθείς δυσκολεύονται να διατηρήσουν μακροχρόνιες θέσεις εργασίας.

Στο παρακάτω βίντεο μπορείς να μάθεις περισσότερα για τις διαφορές ανάμεσα στους δύο αυτός όρους.

Αντικοινωνική Διαταραχή της Προσωπικότητας

Πλέον οι δύο αυτοί όροι έγκεινται κάτω από την ομπρέλα της Αντικοινωνική Διαταραχής Προσωπικότητας. Αναλυτικότερα, σημειώνεται ένα διάχυτο πρότυπο περιφρόνησης και παραβίασης των δικαιωμάτων των συνανθρώπων από τα 15 έτη με τουλαχιστον τρία από τα εξής:

1. Δολιότητα
2. Παρορμητικότητα
3. Σταθερή ανευθυνότητα
4. Αποτυχία συμμόρφωσης με τους κανόνες
5. Ευερεθιστότητα και επιθετικότητα
6. Έλλειψη μεταμέλειας

Επίσης, για τη διάγνωση είναι απαραίτητη η συμπλήρωση του 18ου έτους, η ύπαρξη διαταραχής της Διαγωγής πριν τα 15 έτη και ο αποκλεισμός Διπολικής Διαταραχής η σχιζοφρένειας (DSM-5, 2013).

Στίγμα

Δυστυχώς, οι όροι ‘αντικοινωνική διαταραχή’, ‘κοινωνιοπαθής’, και ‘ψυχοπαθής’ είναι χρωματισμένοι με αρνητική διάθεση, καθώς οι άνθρωποι με αντικοινωνική και ψυχοπαθητική συμπεριφορά θεωρούνται από την κοινωνία ως ‘δυνητικά επικίνδυνοι εγκληματίες’. Η απόδοση στίγματος έναντι αυτών των ομάδων ενισχύθηκε από την απεικόνιση τους στη μεγάλη οθόνη και τον τύπο. Συγκεκριμένα, η μεταφορά ενός ‘ψυχοπαθούς’ ασθενούς στον κινηματογράφο συνδέονταν με την απόδοση σαδιστικών χαρακτηριστικών, σεξουαλικής ανεπάρκειας και συναισθηματικής αστάθειας με αποκλιμακωμένη συμπεριφορά τη διάπραξη στυγερών εγκλημάτων. Με την πάροδο του χρόνου και την συνεχώς αναπτυσσόμενη κατανόηση γύρω από τον τρόπο συμπεριφοράς του ψυχοπαθούς, παρατηρήθηκε και μία αλλαγή στην απεικόνιση τους σε πρωταγωνιστικούς ρόλους. Πλέον, οι ψυχοπαθείς και αντικοινωνικοί χαρακτήρες ποικίλουν από ικανότατους μαφιόζους έως και ΄τρελούς επιστήμονες’ αποδίδοντας έτσι και το χαρακτηριστικό της υψηλής νοημοσύνης (Leistedt & Linkowski, 2014). Αντίστοιχα, και ο τύπος συνήθως σε περιπτώσεις ειδεχθών εγκλημάτων παρουσιάζει τους δράστες ως ‘ψυχικά ασθενείς, ψυχοπαθείς, διαταραγμένες προσωπικότητες’ χωρίς απαραίτητα οι δράστες να ταιριάζουν σε αυτό ο προφίλ, γεγονός που ενδυναμώνει το στίγμα γύρω από την ψυχοπάθεια.

Είναι επικύνδυνοι;

Οποιοσδήποτε μπορεί να βλάψει άλλο άτομο. Αυτό περιλαμβάνει άτομα με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας. Τα άτομα αυτά όμως δεν είναι πάντα βίαια.

Στο παρακάτω βίντεο μια κοπέλα με ψυχοπάθεια σου απαντά..

Πλέον θεωρούμε ότι η Αντικοινωνική Διαταραχή μπορεί να αντιμετωπιστεί με στρατηγικές που εστιάζουν στον περιορισμό των αρνητικών αποτελεσμάτων μίας ανεπιθύμητης συμπεριφοράς. Η ψυχοθεραπεία είναι αρωγός κατά τη διαδικασία αποδοχής της διαταραχής της προσωπικότητας.

—

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th Edition: DSM-5 (5th ed.). American Psychiatric Publishing.

Kring, A. M., Davison, G. C., Neale J. M., Johnson S. L. (2007). Ψυχοπαθολογία, Κεφάλαιο 12, σελ. 606-608. Εκδόσεις GUTENBERG

Leistedt, S. J., & Linkowski, P. (2013). Psychopathy and the Cinema: Fact or Fiction? Journal of Forensic Sciences, 59(1), 167–174. https://doi.org/10.1111/1556-4029.12359

Lykken, D. (1995). The antisocial personalities. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.

Mahmut, M. K., Homewood, J., & Stevenson, R. J. (2008). The characteristics of non-criminals with high psychopathy traits: Are they similar to criminal psychopaths? Journal of Research in Personality, 42(3), 679–692. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2007.09.002

Walsh, A., & Wu, H. (2008). Differentiating antisocial personality disorder, psychopathy, and sociopathy: evolutionary, genetic, neurological, and sociological considerations. Criminal Justice Studies, 21(2), 135–152. https://doi.org/10.1080/14786010802159814

Διάβασε περισσότερα για την Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας εδώ.