Ο όρος ψυχοπαθολογία αναφέρεται στην μελέτη των ασυνήθιστων, δυσλειτουργικών και οδυνηρών ψυχολογικών καταστάσεων.
Όσον αφορά τον χώρο της ψυχικής υγείας, η ψυχοπαθολογία είναι συνώνυμη της μη- φυσιολογικότητας.
Πως ορίζεται, όμως, το φυσιολογικό στην περίπτωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και πώς μπορούμε να διακρίνουμε τα όρια μεταξύ φυσιολογικής και μη φυσιολογικής ή παθολογικής συμπεριφοράς;
Η διάκριση αυτή δεν είναι εύκολη υπόθεση. Για κάποιους, όμως, η διαχωριστική γραμμή μεταξύ φυσιολογικού και μη είναι αφηρημένη και δεν μπορεί να τοποθετηθεί τόσο εύκολα.
Σύμφωνα με το κριτήριο της στατιστικής απόκλισης, ό,τι σπανίζει ή αποκλίνει από το σύνηθες θεωρείται μορφή παθολογίας.
Είναι πάντα παθολογική η συμπεριφορά η οποία αποκλίνει από το μέσο όρο;
Η μη συνηθισμένη συμπεριφορά δεν είναι απαραίτητα και παθολογική και το αντίστροφο. Η συμπεριφορά που μπορεί να παρατηρείται σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού δεν είναι πάντοτε αποδεκτή, μη παθολογική, φυσιολογική.
Κάποια από τα χαρακτηριστικά της ψυχοπαθολογίας, με βάση τα οποία μπορούμε να εκτιμήσουμε αν μια συμπεριφορά είναι φυσιολογική ή μη είναι:
- Η δυσλειτουργικότητα
- Δυστυχία, πόνος
- Παράλογες ιδέες
- Απρόβλεπτες/ ανεξέλεγκτες συμπεριφορές
- Ψευδαισθήσεις
- Δυσπροσαρμοστικότητα
Εν κατακλείδι, μπορούμε να πούμε πως ένα άτομο βρίσκεται σε μια ψυχοπαθολογική κατάσταση όταν υφίσταται έναν σημαντικό περιορισμό στην ικανότητά του να δρά, να συμμετέχει σε σκόπιμες πράξεις και να συμμετέχει στις κοινωνικές πρακτικές της κοινότητάς του.
Η ψυχοπαθολογία υποδηλώνει έναν σημαντικό βαθμό περιορισμού της ικανότητας και όχι απλώς άρνηση ή απροθυμία.
Τέλος, οι ειδικοί ψυχικής υγείας χρησιμοποιούν για τη διάγνωση και αντιμετώπιση των διαταραχών 2 βασικά συστήματα ταξινόμησης:
- ICD-10 (International Classification of Diseases) : Διεθνής Στατιστική Ταξινόμηση των Νόσων και των Σχετικών Προβλημάτων Υγείας, Δέκατη Αναθεώρηση
- DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) : Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών, Πέμπτη Έκδοση