Το άγχος θεωρείται μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού απέναντι σε έναν αντιλαμβανόμενο κίνδυνο ή απειλή, ενώ πολλές φορές εμφανίζεται χωρίς υπαρκτό λόγο, καθιστώντας τη ζωή μας δυσλειτουργική. Πρόκειται για μια γνώριμη διάσταση της ζωής, που μας ακολουθεί σε κάθε στάδιο και ηλικία και εμφανίζεται εξίσου στα δύο φύλα. Σε κάποιες περιπτώσεις, το άγχος λειτουργεί σαν καταλύτης και μας ενεργοποιεί ώστε να ανταπεξέλθουμε σε διάφορες καταστάσεις, όταν όμως προκύπτει συχνά και έντονα καταλήγει παθολογικό. Μια υπερβολική ή επίμονη κατάσταση άγχους, μπορεί να έχει καταστροφικές επιπτώσεις στην συμπεριφορά, την ψυχική και σωματική μας υγεία.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΧΟΥΣ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ Σε περιόδους άγχους, η καρδιά μας χτυπά ταχύτερα ώστε να αντλήσει περισσότερο αίμα. Η ενέργεια αυτή μας αναγκάζει να εισπνέουμε περισσότερο οξυγόνο απ’ όσο χρειαζόμαστε με αποτέλεσμα να προκαλείται συστολή των αιμοφόρων αγγείων. Συγκεκριμένα, τα συμπτώματα που προκαλούνται, περιλαμβάνουν ζαλάδα και ίλιγγο, αίσθημα λιποθυμίας, αδυναμία και σκοτοδίνη. Επιπλέον, το άγχος μειώνει τη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος καθώς αυξάνει την έκκριση μιας ορμόνης, που ονομάζεται κορτιζόλη. Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι με χρόνιο άγχος αρρωσταίνουν πιο συχνά από κοινά κρυολογήματα και λοιμώξεις. Ταυτόχρονα, η κορτιζόλη είναι ικανή να προκαλέσει αλλαγές και στο γαστρεντερικό σύστημα, χαλαρώνοντας τους μύες του στομάχου και προκαλώντας ναυτία, διάρροια και απώλεια όρεξης. Ακόμη, η συσσώρευση πίεσης ευθύνεται για προβλήματα ύπνου, αδυναμία χαλάρωσης, δερματικά προβλήματα και πρώιμη γήρανση. Υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα που υποστηρίζουν την συσχέτιση άγχους και πρώιμης γήρανσης, καθώς οι συνεχείς αντιξοότητες αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης ψυχοπαθολογίας και κατ’ επέκταση προκαλούν βλάβη στα τελομερή, στην περιοχή εκείνη δηλαδή του DNA που προστατεύει τη γενετική πληροφορία από τη φθορά.
Αρκετές παγκόσμιες μελέτες επιβεβαιώνουν μια θεωρία συσχέτισης πολλών προβλημάτων υγείας με το χρόνιο στρες. Αναλυτικότερα, υποστηρίζεται ότι το άσθμα είναι απόρροια του άγχους καθώς αυτό αποδυναμώνει σταδιακά την λειτουργία των πνευμόνων. Σημαντικές επιπτώσεις εμφανίζονται και στα μάτια, καθώς το υπερβολικό, σωματικό άγχος μπορεί να προκαλέσει φλεγμονές και θολή όραση. Επίσης, οι μεγάλες ποσότητες κορτιζόλης μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τον μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνος για την λήψη αποφάσεων και τη μνήμη.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΠΟΒΟΛΗΣ ΑΓΧΟΥΣ Η διαχείριση του άγχους δεν θεωρείται μια απλή διαδικασία, αλλά αντίθετα απαιτεί προσωπική προσπάθεια, συναισθηματική υποστήριξη απ’ τους οικείους μας και ενίοτε φαρμακευτική αγωγή. Ένα πρώτο βήμα για τον έλεγχο του άγχους είναι να αναγνωρίσουμε τις αιτίες που το γεννούν. Οι αιτίες του χρόνιου άγχους, ίσως δεν αφορούν απλά μια δύσκολη περίσταση όπως είναι ένα διαζύγιο ή μια αλλαγή στο εργασιακό περιβάλλον, αλλά σχετίζονται με γεγονότα που δυσκολευόμαστε να αντιληφθούμε είτε διότι συνέβησαν παλιά είτε επειδή προσπαθούμε να τα αποκρύψουμε. Μπορούμε να καταγράψουμε ό,τι μας αγχώνει, ό,τι συμβαίνει στην ψυχή και το σώμα μας και τι μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα. Συχνά, οι άνθρωποι καταφεύγουμε σε ανθυγιεινούς τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων μας, όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η αποχή από το φαγητό, η υπερβολική ενασχόληση με την τηλεόραση και το κινητό καθώς και η αποφυγή δραστηριοτήτων και κοινωνικών υποχρεώσεων. Στην πραγματικότητα όμως, οι τακτικές αυτές όχι μόνο δε βοηθούν αλλά δυσχεραίνουν την ήδη επιβαρυμένη ψυχολογική μας κατάσταση. Όταν βρισκόμαστε σε αδιέξοδο, είναι χρήσιμο να θέτουμε όρια: Αποφεύγουμε ό,τι μας αγχώνει, λέγοντας <<όχι>> σε καταστάσεις που δεν μπορούμε να φέρουμε εις πέρας, απομακρύνοντας τους τοξικούς ανθρώπους απ’ τη ζωή μας και μεταβάλλοντας στοιχεία της καθημερινότητάς μας. Ταυτόχρονα, αλλάζουμε τα δεδομένα της ζωής μας, μιλώντας ανοιχτά στους άλλους για το πως νιώθουμε και δημιουργώντας νέες συνθήκες που περιλαμβάνουν ναι μεν εργασία και υποχρεώσεις αλλά και προσωπικά ενδιαφέροντα και ξεκούραση. Σε περιπτώσεις που αδυνατούμε να αλλάξουμε, προσαρμοζόμαστε, ζητώντας βοήθεια από σημαντικούς ανθρώπους της ζωής μας ή απευθυνόμαστε σε κάποιον ειδικό. Για να έχουμε τον έλεγχο του άγχους, είναι απαραίτητο να εκφραζόμαστε και να μοιραζόμαστε σκέψεις με ανθρώπους που νοιάζονται για εμάς, να διαθέτουμε προσωπικό χρόνο για χαλάρωση και διασκέδαση, να ακολουθούμε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, να εφαρμόζουμε τεχνικές χαλάρωσης με βαθιές αναπνοές, να ζητάμε βοήθεια από έναν ειδικό. Θέτουμε την ψυχική και σωματική μας υγεία σε προτεραιότητα!!
