Είναι δυνατόν μια ασθένεια να αλλάξει την ιδιοσυγκρασία του πάσχοντα?
Σίγουρα πολλοί από εμάς, είτε περισσότερο, είτε λιγότερο, είμαστε εξοικειωμένοι με διάφορες παθήσεις που οφείλονται σε βιολογικά αίτια όπως καρκίνος, διαβήτης ή νόσος Αλτσχάιμερ. Πόσο εξοικειωμένοι είμαστε όμως με τις αλλαγές που μπορεί να προκαλέσουν στην προσωπικότητα κάποιου ασθενή; Σύμφωνα με τις αρχές της ψυχανάλυσης, το κάθε άτομο δομείται σύμφωνα με έναν από τους παρακάτω τρόπους: νεύρωση, ψύχωση και διαστροφή. Μπορεί λοιπόν μια ασθένεια με βιολογικά αίτια να μας “αναγκάσει” να μεταπηδήσουμε σε μια διαφορετική ψυχαναλυτική δομή;
Ένα τέτοιο ερώτημα γεννήθηκε μέσα μου καθώς παρακολουθούσα το μάθημα “Κλινική Ψυχολογία” της σχολής μου. Εκεί, λοιπόν, η καθηγήτριά μας αναφέρθηκε σε μια περίπτωση ενός δασκάλου, ο οποίος βρέθηκε ένοχος για παιδεραστία. Λίγο πριν το δικαστήριο, παραπονέθηκε για έντονο πονοκέφαλο. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, όπου μια εξέταση φανέρωσε πως είχε έναν όγκο σε σχήμα αβγού στο κεφάλι και συγκεκριμένα στον δεξιό λοβό του μετωπικού φλοιού, ο οποίος συνδέεται με την κρίση, τον έλεγχο της παρόρμησης και την κοινωνική συμπεριφορά. Μόλις αφαιρέθηκε, ο ασθενής επέστρεψε στην προηγούμενή του συμπεριφορά και δεν είχε πια σεξουαλικές ενορμήσεις. Οι γιατροί αναφέρουν πως ίσως ο όγκος επηρέασε τις ορμόνες του.
Κάνοντας, λοιπόν, μία σύντομη έρευνα, ανακάλυψα πως και άλλες ασθένειες προκαλούν “συμπτώματα” ψυχολογικών διαταραχών. Για παράδειγμα, η νευροεκφυλιστική νόσος Πάρκινσον μπορεί να προκαλέσει την λεγόμενη “Ψύχωση της Πάρκινσον”. Σε αυτήν την περίπτωση, ο ασθενής ίσως να βλέπει ή να ακούει πράγματα ενώ δεν υπάρχουν, να κάνει αναδρομές στο παρελθόν ή να μην έχει επαφή με την πραγματικότητα. Τα παραπάνω μπορεί να οφείλονται είτε στην ίδια την νόσο και την εξέλιξή της είτε στην ντοπαμινική θεραπεία. Συνήθως οι ασθενείς που βιώνουν τέτοιες ψευδαισθήσεις παραμένουν σιωπηλοί, ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν η ηλικία και η σοβαρότητα της ασθένειας.
Συνεχίζοντας, ενδιαφέρον θα ήταν να αναφέρουμε το αυτοάνοσο σύνδρομο λύκο και συγκεκριμένα μια όψιμη εκδήλωση, τον νευροψυχιατρικό λύκο. Η συγκεκριμένη νόσος μπορεί να προκαλέσει διαταραχές διάθεσης και σύμφωνα με την παρακάτω έρευνα περίπτωσης ακόμη και μανία. Ένας 21χρονος ασθενής που είχε διαγνωστεί με συστηματικό ερυθματώδη λύκο, 6 χρόνια μετά την διάγνωσή του παρουσίασε συμπτώματα μανίας, όπως ανάγκη 1 ώρας ύπνου την ημέρα, ψευδαισθήσεις, αίσθηση ευφορίας και ακατάπαυστη ομιλία. Η εγκεφαλική τομογραφία παρουσίασε γενική ατροφία και του χορηγήθηκε η κατάλληλη αγωγή. Τα ψυχωτικά συμπτώματα στον ΣΕΛ δεν είναι σπάνια και σχετίζονται με ορισμένα αυτοαντισώματα.
Η αλήθεια είναι πως όλο και περισσότεροι σήμερα είναι εξοικειωμένοι με τις ψυχικές ασθένειες και τις διαταραχές διάθεσης. Παρ ‘όλα αυτά, η πλειοψηφία θεωρεί πως είναι κληρονομικές ή προκαλούνται εξαιτίας ενός εκλυτικού περιστατικού που τα πυροδοτεί. Συμπεραίνουμε, όμως, πως πολλές βιολογικές ασθένειες δεν έχουν μόνο οργανικές επιπτώσεις αλλά και νοητικές. Το παραπάνω τελικά ίσως να μην βοηθάει τόσο στην εξακρίβωση των αιτιών των ψυχικών νόσων, θέμα αρκετά αμφιλεγόμενο ακόμη και σήμερα, όμως σίγουρα προκαλεί προβληματισμό σχετικά με το πώς τα κέντρα λειτουργίας του εγκεφάλου μας επηρεάζουν την εκδήλωση της συμπεριφοράς μας.
Βιβλιογραφία
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2877619/
https://www.newscientist.com/article/dn2943-brain-tumour-causes-uncontrollable-paedophilia