Καθημερινά, βομβαρδιζόμαστε με διαφημίσεις και εικόνες, από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, που προβάλλουν έξυπνους ανθρώπους, όμορφα πρόσωπα, ωραία σώματα. Είμαστε προγραμματισμένοι, από μικρή ηλικία, από την κοινωνία, να μην μας αρέσει ο εαυτός μας, να μην είμαστε ευχαριστημένοι, να θεωρούμε πως οι υπόλοιποι άνθρωποι είναι εξυπνότεροι, ομορφότεροι, ωραιότεροι. Η κοινωνία επωφελείται καθώς με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η καταναλωτική διάθεση των πολιτών που προκειμένου να μοιάσουν στους ανθρώπους που προβάλλονται στα μέσα, αγοράζουν τα προϊόντα τους.
Η σύγκριση με άλλους είναι εν μέρει φυσιολογική και σε πολλές περιπτώσεις θετική για το μέλλον γιατί παρέχει κίνητρο βελτίωσης και προσπάθειας. Ωστόσο, όταν αυτή η σύγκριση προκαλεί αισθήματα άγχους, στενοχώριας και αίσθηση ασφυξίας ξεπερνά το φυσιολογικό. Πότε και γιατί συμβαίνει αυτό;
Ένας άνθρωπος συγκρίνει υπερβολικά τον εαυτό του με άλλους όταν δεν τον αποδέχεται ολοκληρωτικά και έχει επομένως την ανάγκη να μοιάσει σε κάποιον που οι άλλοι αποδέχονται, ώστε τελικά να αποδεχτεί τον εαυτό του. Όμως, αυτός δεν είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος λύσης, γιατί το βαθύτερο πρόβλημα παραμένει και συνδυάζεται συνήθως με την ανάγκη να ικανοποιεί κανείς τους γύρω του, που όταν γίνεται αυτοσκοπός δημιουργεί μια ασφυκτική καθημερινότητα. Το άτομο αναπτύσσει την αίσθηση πως ό,τι κάνει παρακολουθείται και κρίνεται από άλλους. Έτσι, καταλήγει να απομακρύνεται από τους προσωπικούς στόχους και τα εσωτερικά του κίνητρα, εξυπηρετώντας πλέον μόνο το εξωτερικό κίνητρο της ανάγκης για αποδοχή. Στην ουσία, όταν αυτός δεν αποδέχεται τον εαυτό του, αναζητά την αποδοχή από άλλους, ελπίζοντας πως όταν την αποκτήσει θα αποδεχτεί και ο ίδιος τον εαυτό του. Όμως, όσο βασίζουμε την ευτυχία και την εσωτερική ηρεμία μας σε άλλους δεν θα την πετύχουμε ποτέ.
Πώς μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό; Ο τρόπος για να σταματήσουμε την σύγκριση με άλλους είναι να νιώσουμε άνετα με εμάς τους ίδιους. Αυτό φυσικά έρχεται σταδιακά αφού συνειδητοποιήσουμε πως ποτέ δεν θα έχουμε την απόλυτη αποδοχή από τους γύρω μας. Τα άτομα με τα οποία συγκρίνουμε τους εαυτούς μας έχουν ελαττώματα, ατέλειες και σίγουρα δεν έχουν την αμέριστη αποδοχή όλων. Απομυθοποιούμε τα άτομα με τα οποία συγκρινόμαστε, βλέπουμε τα αρνητικά μας, τις ανασφάλειες μας και τα λάθη μας ως κομμάτι του εαυτού μας. Προκειμένου να γίνουμε οι καλύτερες εκδοχές των εαυτών μας πρέπει πρώτα να αποδεχτούμε και να παραδεχτούμε τις αδυναμίες μας, να μας αγαπήσουμε με αυτές και ύστερα να αποφασίσουμε ότι μπορούμε να βελτιωθούμε και να απαλλαχθούμε από αυτές. Ο δρόμος προς την αποδοχή του εαυτού μας περιλαμβάνει την επαφή με τις δικές μας ανάγκες, τις επιθυμίες μας, τους στόχους μας, τα όρια μας. Μαθαίνουμε να λέμε όχι σε ανθρώπους, συνήθειες και καταστάσεις που δεν μας βελτιώνουν, δεν μας βοηθούν.
Σίγουρα, σε πρώτη ανάγνωση αναρωτιόμαστε πώς θα σταματήσουμε να μας συγκρίνουμε με άλλους υιοθετώντας τις παραπάνω συνήθειες. Όμως, είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι μόλις αγαπήσουμε τον εαυτό μας, θέσουμε τα όρια μας, υιοθετήσουμε συνήθειες που ευχαριστούν εμάς και μας κάνουν καλό τότε δεν θα νιώθουμε την ανάγκη να συγκρίνουμε την ζωή μας ή την εμφάνιση μας με αυτήν κάποιου άλλου. Η προσπάθεια να ενταχθούμε σε ομάδες και κατηγορίες ή να μοιάσουμε σε κάποιον που φαίνεται να είναι «καλύτερος» είναι απολύτως μάταια γιατί μόλις τελικά το καταφέρουμε θα υπάρξει κάποιος άλλος στον οποίο θέλουμε να μοιάσουμε πιο πολύ. Αυτό θα συμβαίνει όσο το πρόβλημα εντοπίζεται μέσα μας.
Στην πραγματικότητα, οι χαρακτηρισμοί «καλύτερος» και «χειρότερος» , «εξυπνότερος» «ομορφότερος» δεν υφίστανται. Είμαστε όλοι τόσο διαφορετικοί που είναι αδύνατον να συγκριθούμε. Ο καθένας έχει διαφορετικές δεξιότητες και διαφορετικές αδυναμίες. Είναι μεγάλο στερεότυπο η προαναφερθείσα φράση αλλά ταυτόχρονα αποτελεί τεράστια αλήθεια. Ένας κόσμος με ανθρώπους που έχουν ίδιες συνήθειες, ίδιες απόψεις μοιάζει πραγματικά βαρετός.
Μόλις αποδεχθείς εσένα, αυξάνεται σημαντικά η αυτοπεποίθηση σου. Έχει αποδειχθεί πως άτομα που έχουν ή μοιάζουν να έχουν υψηλή αυτοπεποίθηση τα θαυμάζουν οι γύρω τους. Επομένως, η αποδοχή του εαυτού φέρνει τελικά την αποδοχή από τους άλλους η οποία μειώνει σημαντικά, αν δεν εξαλείφει, την ανάγκη για σύγκριση με άλλους. Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να καταλάβουμε ότι εδώ μιλάμε για την σύγκριση που ξεπερνά τα όρια μας. Δηλαδή, όταν αφιερώνουμε πραγματικό χρόνο και αναλωνόμαστε κοιτάζοντας τις ζωές άλλων ανθρώπων, τόσο πολύ ώστε να μην εκτιμάμε τα δικά μας κατορθώματα, να μην θέλουμε πλέον τη δική μας ζωή. Ωστόσο, υπάρχει και εκείνη η σύγκριση η αποδοτική και αποτελεσματική που μας πεισμώνει να φτάσουμε γρηγορότερα στους δικούς μας στόχους. Όπως και να έχει, η πραγματικά θετική σύγκριση είναι αυτή που κάνουμε ανάμεσα στον εαυτό μας τώρα και τον εαυτό μας στο παρελθόν γιατί παρέχει την απόλυτη αυτογνωσία.
«Δεν υπάρχουν ούτε δυο άνθρωποι στον κόσμο που να βλέπουν τη ζωή με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.» Βόλφγκανγκ Γκαίτε, 1749-1832, Γερμανός ποιητής & φιλόσοφος
