_______________________________________________________________________________
Η Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία αποτελεί μία τεκμηριωμένη θεραπευτική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της απορρύθμισης του συναισθήματος. Δημιουργήθηκε από την Marsha Linehan και στόχευε στην θεραπεία των ασθενών που έπασχαν από Οριακή Διαταραχή της Προσωπικότητας και, ειδικότερα, αφορούσε στο γυναικείο πληθυσμό που εμφάνιζε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές και είχαν ιστορικό σχετικό με απόπειρες αυτοκτονίας. Η Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία εφαρμόστηκε επίσης και στις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής ,όπως στην Ψυχογενή Βουλιμία και την Διαταραχή της Υπερφαγίας, με σκοπό την αντιμετώπιση του δυσλειτουργικού τρόπου με τον οποίο οι ασθενείς ρύθμιζαν τα δύσκολα και αρνητικά τους συναισθήματα. Όσον αφορά στην Ψυχογενή Ανορεξία, η συγκεκριμένη θεραπεία εφαρμόζεται ελαφρώς τροποποιημένη, καθώς η Ψυχογενής Ανορεξία εξηγείται ως μία διαταραχή υπερβολικής άσκησης ελέγχου απέναντι στον εαυτό.
Πιο συγκεκριμένα, στη Ψυχογενή Ανορεξία-Περιοριστικού τύπου παρατηρείται υπερβολική άσκηση ελέγχου από την πλευρά του/της ασθενούς, η οποία, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε, ότι συγγενεύει με τις διαταραχές του ιδεοψυχαναγκαστικού φάσματος. Κάποιες από τις πιο χαρακτηριστικές συμπεριφορές της Ψυχογενούς Ανορεξίας-Περιοριστικού τύπου αποτελούν: η κοινωνική απόσυρση, η γνωστική ακαμψία και η εμμονή στην επαναληπτικότητα, η χαμηλή αναζήτηση πρωτοτυπίας, η μειωμένη ευαισθησία στην επιβράβευση, η τελειοθηρία και τα απαξιωτικά ή επικριτικά περιβάλλοντα κατά την παιδική ηλικία. Με τον όρο απαξιωτικά/επικριτικά περιβάλλοντα, αναφερόμαστε σε ένα περιβάλλον που απαξιώνει την επικοινωνία των εσωτερικών βιωμάτων του ατόμου, συμπεριλαμβανομένων και των συναισθημάτων του. Η έκφραση των συναισθημάτων του ατόμου δεν επικυρώνεται όταν δεν γίνεται αποδεκτή από τους σημαντικούς άλλους (π.χ. γονείς), ή υπάρχει περίπτωση οι σημαντικοί άλλοι να δώσουν προσοχή στο άτομο, όταν αυτή η έκφραση συμβεί με πολύ μεγάλη ένταση.
Έτσι το άτομο μαθαίνει ότι για την αποτελεσματική επικοινωνία είναι απαραίτητη η έντονη έκφραση των συναισθημάτων. Επιπλέον, μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον δεν μαθαίνονται αποτελεσματικοί τρόποι ρύθμισης τους, με αποτέλεσμα το άτομο να μην τα ονομάζει, να μην τα ανέχεται ή να μην τα ρυθμίζει. Επομένως ,η συναισθηματική δυσκολία στην συγκεκριμένη περίπτωση έγκειται στο γεγονός ότι τα άτομα παρουσιάζουν δυσκολία στην αναγνώριση των συναισθημάτων των άλλων και μειωμένη έκφραση των δικών τους συναισθημάτων, κυρίως των αρνητικών.
Η τροποποιημένη μορφή της Διαλεκτικής Συμπεριφορικής Θεραπείας, που εφαρμόζεται στην Ψυχογενή Ανορεξία-Περιοριστικού τύπου, ονομάζεται “Ριζοσπαστικά Ανοιχτή” ( Radically Open–DBT) και στοχεύει στην μείωση του υπερβολικού ελέγχου της συμπεριφοράς και όχι στην μείωση της υπερβολικής έλλειψης ελέγχου που χαρακτηρίζει τη βασική μορφή της Διαλεκτικής Συμπεριφορικής Θεραπείας, η οποία εφαρμόζεται στην Ψυχογενή Βουλιμία και στην Διαταραχή της Υπερφαγίας. Μία από τις σημαντικότερες διαφορές είναι ότι στην Ριζοσπαστικά Ανοιχτή Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία, η συναισθηματική μοναξιά θεωρείται το μείζον πρόβλημα και όχι η συναισθηματική απορρύθμιση. Έτσι, οι θεραπευτικές τεχνικές που εφαρμόζονται εστιάζουν στην μοναξιά και την κοινωνική απομόνωση των ασθενών, στην βελτίωση της ποιότητας ζωής τους και όχι στην άμεση αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της διαταραχής.
Τα θεραπευτικά μέρη που ακολουθούνται είναι:
1)Η ατομική θεραπεία, η οποία στοχεύει στην διεξαγωγή αναλύσεων της συμπεριφοράς, στην εύρεση λύσεων σχετικών με τις συμπεριφορές στόχους, δηλαδή με τις πλέον επιθυμητές συμπεριφορές, καθώς και στην ενίσχυση των κινήτρων των πελατών
2) Η ομαδική εκπαίδευση δεξιοτήτων, με στόχο την ενίσχυση των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων των ασθενών
3)Η τηλεφωνική επικοινωνία όποτε τη χρειαστεί ο θεραπευόμενος για παρέμβαση σε καταστάσεις κρίσεων και, τέλος
4) Οι ομαδικές συναντήσεις μεταξύ των θεραπευτών για την συζήτηση των περιστατικών, οι οποίες στοχεύουν, επίσης, και στην αύξηση τόσο των θεραπευτικών ικανοτήτων τους όσο και των κινήτρων τους για τη συνέχιση της θεραπείας.
Στις θεραπευτικές τεχνικές που εφαρμόζονται, περιλαμβάνονται:
Α) Η ενσυνειδητότητα (mindfulness),
Β) Η ρύθμιση του συναισθήματος,
Γ) Η ανοχή στα δύσκολα συναισθήματα,
Δ) Η διαπροσωπική αποτελεσματικότητα και, επιπλέον προστίθεται για την συγκεκριμένη περίπτωση,
Ε) Το “radical openness“ που αφορά στην εγκατάλειψη προηγούμενων αυστηρών προκαταλήψεων για το πώς θα έπρεπε να είναι ο κόσμος και σχετίζεται με την προσαρμογή σε ένα περιβάλλον που διαρκώς αλλάζει.
Αυτή η θεραπευτική προσέγγιση φαίνεται να έχει θετικά αποτελέσματα για την αντιμετώπιση της Ψυχογενούς Ανορεξίας-Περιοριστικού τύπου, δεδομένου ότι, σε μία σχετική έρευνα, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ασθενείς σημείωσαν αύξηση βάρους και βελτίωση στην ποιότητα ζωής τους.
Βιβλιογραφία
Χαρίτου-Φατούρου, Μ., & Χαλιμούρδας, Θ. (2004). Νέες Τάσεις στη Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία, Αθήνα, Εκδόσεις Γρηγόρη.
Ξηρού, Ε., & Γονιδάκης, Φ.(2015). Η Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία για την Θεραπεία των Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής. Ινστιτούτο Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς. Τομ.1, Τευχ.2, Σελ. 105-113.
Harriet Salbach-Andrae, Inga Bohnekamp, Ernst Pfeiffer, Ulrike Lehmkuhl, Charité Universitätsmedizin Berlin Alec L. Miller, Montefiore Medical Center/Albert Einstein College of Medicine (2008). Dialectical Behavior Therapy of Anorexia and Bulimia Nervosa Among Adolescents: A Case Series, Cognitive and behavioral Practice. ScienceDirect. CBPRA-00165; No of pages 11; 4C
Εικόνα από: https://www.nytimes.com/2021/03/31/well/mind/covid-eating-disorders.html
